Ahti Karjalainen
Ahti Kalle Samuli Karjalainen (ur. 10 lutego 1923 w Hirvensalmi, zm. 7 września 1990 w Helsinkach[1]) – fiński polityk, współpracownik Urha Kekkonena, poseł do Eduskunty, wicepremier i minister w różnych resortach, w latach 1962–1963 i 1970–1971 premier Finlandii.
 Ahti Karjalainen (1980) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Ahti Kalle Karjalainen |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 lutego 1923 |
| Data i miejsce śmierci |
7 września 1990 |
| Premier Finlandii | |
| Okres |
od 13 kwietnia 1962 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Premier Finlandii | |
| Okres |
od 15 lipca 1970 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys
edytujKształcił się na Uniwersytecie Helsińskim[2], na którym w 1946 ukończył nauki polityczne. W 1959 doktoryzował się w tej dziedzinie[1]. Zaangażował się w działalność Unii Agrariuszy (przekształconej w latach 60. w Partię Centrum). W latach 1947–1950 był sekretarzem do spraw informacji tego ugrupowania. W latach 1950–1956 pełnił funkcję sekretarza premiera Urha Kekkonena[1], który następnie objął urząd prezydenta[3].
Ahti Karjalainen, pracujący w połowie lat 50. również jako badacz w instytucie Banku Finlandii, zaczął wkrótce obejmować różne stanowiska rządowe. Od lipca do września 1957 i od listopada 1957 do marca 1958 pełnił funkcję ministra finansów. Od stycznia 1959 do czerwca 1961 był ministrem w resorcie spraw zagranicznych oraz ministrem handlu i przemysłu. W czerwcu 1961 przeszedł na stanowisko ministra spraw zagranicznych, zajmował je do kwietnia 1962, a także ponownie od września 1964 do maja 1970 i od września 1972 do czerwca 1976. Dwukrotnie sam sprawował urząd premiera: od kwietnia 1962 do grudnia 1963 oraz od lipca 1970 do października 1971[1]. Jego pierwszy rząd ustąpił na skutek sporów dotyczących podatków, drugi gabinet zakończył działalność wobec niemożności rozwiązania problemu cen produktów rolnych[2]. Był również wicepremierem (od września 1964 do maja 1966, od września 1972 do czerwca 1975 i od września 1976 do maja 1977), a także ministrem bez teki w biurze premiera (od września 1976 do maja 1977)[1].
W latach 1966–1979 sprawował mandat deputowanego do Eduskunty[1]. W międzyczasie pogarszały się relacje Ahtiego Karjalainena w prezydentem, który zaczął traktować go jak swojego konkurenta[3]. Polityk pełnił też różne funkcje w Banka Finlandii. Od 1958 był członkiem rady wykonawczej, a od 1979 wiceprezesem[1]. W 1981 ubiegał się o partyjną nominację na wybory prezydenckie w 1982, przegrywając jednak z Johannesem Virolainenem[4]. W 1982 powołano go na prezesa fińskiego banku centralnego[1]. Utracił jednak to stanowisko już w 1983 – według doniesień mediów na skutek swoich problemów związanych z nadużywaniem alkoholu[2][3].
W 1989 opublikował swoje wspomnienia, wywołując pewne kontrowersje przedstawionym opisem relacji fińsko-radzieckich na wysokim szczeblu[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Ahti Karjalainen. eduskunta.fi. [dostęp 2020-09-27]. (fiń.).
- ↑ a b c Harris M. Lentz: Heads of States and Governments. A worldwide encyclopedia of over 2,300 leaders, 1945 through 1992. Nowy Jork: Routledge, 2013, s. 275. ISBN 1-884964-44-3. [dostęp 2020-09-27]. (ang.).
- ↑ a b c d Karjalainen, Ahti (Kalle Samuli). rulers.org. [dostęp 2020-09-27]. (ang.).
- ↑ Paavo Rytsä: Karjalainen ja Virolainen presidenttipelissä. yle.fi, 9 sierpnia 2007. [dostęp 2020-09-27]. (fiń.).