Agrilus mendax
Agrilus mendax – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Agrilinae.
| Agrilus mendax | |||
| Mannerheim, 1837 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Agrilus mendax | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1837 roku przez Carla Gustafa Mannerheima[1].
Morfologia
edytujChrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 7,5 do 12 mm. Owłosienie wierzchu ciała jest równomierne, dość długie, ciemne i trudno dostrzegalne. Spód ciała i pleuryty równomiernie porośnięte są jasnym owłosieniem. Głowa jest złocistozielona, u samca z niebieskim czołem. Zaopatrzona jest w duże oczy niemal stykające się z przednią krawędzią przedplecza. Czułki są smuklejszej budowy niż u opiętka gruszowca i mają drugi i trzeci człon dwukrotnie dłuższe od szerokości. Złotozielone przedplecze ma podwójne krawędzie boczne połączone od okolicy środka długości, a z jego tylnych kątów wybiegają rozszerzone ku przodowi żeberka (kile). Pokrywy są długie, miedzianego koloru. Spód ciała jest w całości zielony. Przedpiersie ma rozrośnięty płat przedni z głęboko, trójkątnie wykrojoną krawędzią oraz równoległe boki wyrostka międzybiodrowego. Odwłok ma rowek wzdłuż krawędzi ostatniego widocznego sternitu niezmodyfikowany, zaokrąglony. U samca na sternicie tym występuje pośrodkowy kil[2][3].
Ekologia i występowanie
edytujKsylofagiczne, monofagiczne larwy żerują, drążąc chodniki pod korą gałęzi jarzębu brekinii, jarzębu mącznego i jarzębu pospolitego[4][5].
Gatunek palearktyczny, europejski, znany z Niemiec, Austrii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Węgier oraz północnoeuropejskiej części Rosji[1]. Na północ dochodzi do koła podbiegunowego[4]. W Polsce jest bardzo rzadko spotykany[4]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony jest jako zagrożony gatunek o niedostatecznie rozpoznanym statusie (DD)[6]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)[7], a na „Czerwonej liście bogatkowatych Saksonii-Anhalt” znalazł się jako gatunek wymierający[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Agrilus mendax Mannerheim, 1837. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-17].
- ↑ Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.
- ↑ Roman Królik: Uproszczony klucz do oznaczania polskich gatunków z rodzaju Agrilus. [w:] Entomo.pl [on-line]. 2004. [dostęp 2023-08-17].
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea. Warszawa: 1985.
- ↑ Willem N. Ellis: Agrilus mendax Mannerheim, 1837. [w:] Plant Parasites of Europe. Leafminers, galls and fungi [on-line]. bladmineerders.nl, 2001–2023. [dostęp 2023-08-17].
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.
- ↑ H.-J. Schwier, V. Neumann, W. Bäse, W. Gruschwitz, M. Huth, H. Kühnel, T. Müller, A. Rössler. Rote Liste der Prachtkäfer (Coleoptera: Buprestidae) des Landes Sachsen-Anhalt. „Berichte des Landesamtes für Umweltschutz Sachsen-Anhalt”. 39, s. 294-298, 2004.