Agent White
Agent White (pol. mieszanka biała) – fitotoksyczny bojowy środek trujący należący do grupy tzw. tęczowych herbicydów, stosowany na dużą skalę przez wojska amerykańskie w czasie wojny wietnamskiej. Wszedł do użycia w 1965[1] lub 1966 roku, gdy brakowało innego herbicydu – Agent Orange (choć i tak był on nadal wykorzystywany w przeważającej ilości)[2].
Agent White zawierał dwie substancje czynne – 2,4-dichlorofenoksyoctan triizopropanoloamoniowy i 4-amino-3,5,6-trichloropikolinian triizopropanoloamoniowy (sole triizopropanoloaminy i, odpowiednio, kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego (2,4-D) oraz pikloramu)[a][2] w stosunku 4:1. Mieszanina ta miała postać białej, bardzo lepkiej cieczy, którą stosowano w postaci wodnego roztworu zawierającego do 25% substancji aktywnych, rozpylanego z powietrza[3]. Nazwa środka pochodziła jednak nie od jego barwy, a od koloru oznaczeń 55-galonowych pojemników z tym środkiem, w których był on dostarczany ze Stanów Zjednoczonych[2].
Stosowany był jako długo działający defoliant[2]. Oddziaływał na większość roślin (herbicyd totalny), powodując opadanie liści wskutek działania 2,4-D oraz hamowanie wegetacji roślin przez co najmniej rok, po dostaniu się pikloramu przez system korzeniowy[3]. W porównaniu do innych tęczowych herbicydów był mniej trujący dla ludzi[4], gdyż nie zawierał kwasu 2,4,5-trichlorofenoksyoctowego (2,4,5-T), którego zanieczyszczeniami produkcyjnymi były polichlorowane dibenzodioksyny[1].
Zużycie Agent White wynosiło 8–15 kg/ha w przeliczeniu na mieszaninę czystych składników aktywnych[3]. Łącznie w latach 1965–1971 wykorzystano 5633 tys. galonów (ponad 21 tys. m³) tego środka[1].
Podobnie jak i inne herbicydy, Agent White nie jest wymieniony bezpośrednio w Konwencji o zakazie broni chemicznej z 1993 roku. Stanowiłby jednak broń chemiczną, gdyby został użyty jako „środek prowadzenia walki”[5][6]. Środek ten jest dostępny komercyjnie pod nazwą handlową Tordon 101 (Dow Chemical Company)[7].
Uwagi
edytuj- ↑ Konopski 2009 ↓ podaje błędnie, że była to mieszanina soli triizopropanoloamoniowych kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego (2,4-D) i kwasu 2,4,5-trichlorofenoksyoctowego (2,4,5-T), nie wspominając o pikloramie.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Weapons of Mass Destruction. An Encyclopedia of Worldwide Policy, Technology, and History, Eric A. Croddy (red.), James J. Wirtz (red.), t. I, Chemical and Biological Weapons, Santa Barbara: ABC-CLIO, s. 159–160, ISBN 1-85109-495-4.
- ↑ a b c d Kim Coleman, A History of Chemical Warfare, Basingstoke–New York: Palgrave Macmillan, 2005, s. 93, ISBN 978-1-4039-3459-8.
- ↑ a b c Jerzy Mazur, mieszanka biała, [w:] 1000 słów o chemii i broni chemicznej, Zygfryd Witkiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, s. 161, ISBN 83-11-07396-1, OCLC 19360683.
- ↑ Leszek Konopski, Historia broni chemicznej, Warszawa: Bellona, 2009, s. 139, ISBN 978-83-11-11643-6.
- ↑ Eric Croddy, Clarisa Perez-Armendariz, John Hart, Broń chemiczna i biologiczna. Raport dla obywatela, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2003, s. 163, ISBN 83-204-2817-3.
- ↑ Brief Description of Chemical Weapons, Chemical Weapon as defined by the CWC, CW Agent Group, Persistency Rate of Action [online], Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej [dostęp 2016-03-19] (ang.).
- ↑ Tordon 101 Herbicide [online], Dow AgroSciences [dostęp 2016-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-30] (ang.).