Agawa sizalowa

Agawa sizalowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	agawowate
Rodzaj	agawa
Gatunek	agawa sizalowa
	Nazwa systematyczna
	Agave sisalana Perrine; U.S. Congr. 25, Sess. 2, House of Represent. Rep. 564:(8,9,16,47,60,86)87. 8 Mar 1838
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Agawa sizalowa, agawa sizalska (Agave sisalana Perrine) – gatunek rośliny należącej do rodziny agawowatych. Jej ojczyzna nie jest znana. Jest uprawiana w wielu krajach świata. Z upraw rozprzestrzeniła się i naturalizowała w Afryce, na Madagaskarze, w Australii, na Hawajach i Karaibach^[3]. To trzecia najważniejsza, uprawiana roślina włóknodajna po bawełnie i jucie.

Morfologia

Pokrój: Bylina o wysokości do 2 m (a wraz z kwiatostanem do 10 m).
Liście: Ogromne, osiągające długość 2 m. Są one mięsiste, ciemnozielone, równowąskolancetowate i na wierzchołku posiadają kolec. Tworzą rozetę liściową, ze środka której wyrasta łodyga kwiatostanowa, mogąca mieć do 10 m wysokości.
Kwiaty: Na szczycie łodygi kwiatowej wyrasta kandelabrowy kwiatostan złożony z żółtobiałych i pachnących kwiatów. Okwiat tych kwiatów dołem zrośnięty jest w rurkę, górą rozdziela się na 6 łatek. Wewnątrz kwiatów 1 słupek i 6 pręcików. Jak wszystkie agawy jest hepaksantem, tzn. zakwita tylko jeden raz w życiu i po przekwitnięciu obumiera.

Zastosowanie

Roślina włóknodajna: dostarcza włókien zwanych w handlu sizalem. Włókna te są bardzo wytrzymałe na rozerwanie i używane są do produkcji lin, mat, worków, papieru, tarcz do gry w Dart i innych wyrobów. Roślina jest odporna na suszę (magazynuje zapasy wody w liściach) i dlatego uprawia się ją głównie na obszarach okresowo suchych. Początkowo uprawiana była tylko w Meksyku, później jej uprawa rozprzestrzeniła się również na inne regiony: Brazylia, Afryka Wschodnia, Indonezja, Antyle, Wyspy Bahama.

Najwięksi producenci sizalu (2007) (w tysiącach ton)
Brazylia	113,3
Tanzania	36,9
Chiny	34,0
Kenia	27,6
Wenezuela	10,5
Madagaskar	9,1
Haiti	2,2
Południowa Afryka	1,6
Angola	1,2
Mozambik	1,0
Łącznie na świecie	240,7 tys. ton
FAO Fibres Statistical Bulletin. fao.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-21)].

Roślina lecznicza: zawiera hekogeninę, surowiec do produkcji kortyzonu, bardzo ważnego sterydu, którym się leczy m.in. stany zapalne, uczulenia i świąd.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].

Bibliografia

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].

[3]

[1]

[2]