Wikipedia

Adolf Klarenbach

Adolf Klarenbach (ur. 21 lutego 1884 w Rottenhan, zm. 21 marca 1963 w Regensburgu[1]) – porucznik administracji Wojska Polskiego.

Adolf Klarenbach
porucznik administracji porucznik administracji
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1884
Rottenhan

Data i miejsce śmierci

21 marca 1963
Regensburg

Przebieg służby
Siły zbrojne

C. K. Armia,
Wojsko Polskie

Jednostki

PKU Przemyśl

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)

Życiorys

edytuj

Urodził się 21 lutego 1884 w Rottenhan, wiosce kolonistów niemieckich, założonej w 1785 w trakcie kolonizacji józefińskiej koło Porzecza Janowskiego[2][3][4]. Był synem Johanna (ur. 1841) i Elisabeth (ur. 1843)[2]. Miał braci Michaela (ur. 1870), Johanna (ur. 1878), Wilhelma (ur. 1897)[2]. W 1897 ukończył II klasę w C. K. II Gimnazjum we Lwowie z językiem niemieckim wykładowym[5].

Podczas I wojny światowej w C. K. Armii został mianowany urzędnikiem ewidencji wojskowej z dniem 1 maja 1916, jako nadkompletowy przydzielony do komendy powiatowej uzupełnień w Przemyślu, był żołnierzem 24 pułku haubic polowych (ok. 1917)[6] i 124 pułku artylerii polowej (ok. 1918)[7].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego jako urzędnik wojskowy, a w 1919 powołany do służby czynnej i przydzielony do Sekcji Opieki Ministerstwa Spraw Wojskowych[8]. Został zweryfikowany w stopniu porucznika w korpusie oficerów administracji dział kancelaryjny ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1920[9][4]. W latach 20. pełnił stanowisko referenta inwalidzkiego w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Przemyśl[9][10][4]. Postanowieniem z 10 listopada 1928 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”[11]. W 1934 jako oficer przeniesiony w stan spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Przemyśl[12].

Był kierownikiem zespołu redakcyjnego, który przygotował wydany w 1931 Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorialnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, mający zastąpić opublikowany osiem lat wcześniej ogólnopolski Informator[13]. W 1936 został wydany opracowany przez niego Szematyzm podziału administracyjnego Rzeczypospolitej Polskiej wraz ze skorowidzem gmin wiejskich i miejskich oraz oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów państwowych[14][15].

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 i kampanii wrześniowej prowadził selekcję jeńców z armii polskiej w obozie przejściowym w Lubaczowie, gdzie – według relacji Adama Winogrodzkiego – mundur oficerski uzupełnił opaską z hackenkreuzem[16].

Od 14 lipca 1908 był żonaty z Julią z domu Scheer (ur. 1891), z którą miał Adele Julianne (ur. 1911), Adolfa Heinricha (ur. 13 kwietnia 1914) i Brunhilde Irmę (ur. 20 sierpnia 1921)[2][17]. Podczas okupacji niemieckiej syn Adolf Heinrich Klarenbach wraz z rodziną dobrowolnie podpisał listę Volksdeutsche[17]. Podjął pracę na stanowisku tłumacza w Gestapo w Jarosławiu[17], był funkcjonariuszem tej służby[18][19][20] i uczestniczył w egzekucjach[21][22]. Po wojnie Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie poinformowała, że dokonał licznych zbrodni na osobach cywilnych narodowości polskiej i żydowskiej[23].

Adolf Klarenbach zmarł 21 marca 1963 w Regensburgu[24].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Adolf Klarenbach 1884–1963 [online], Ancestry [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  2. ↑ a b c d Adolf Klarenbach. galizien.org. [dostęp 2020-05-02].
  3. ↑ Henryk Lepucki: Działalność kolonizacyjna Marii Teresy i Józefa II w Galicji 1772–1790: z 9 tablicami i mapą. Lwów: Kasa im. J. Mianowskiego, 1938, s. 177.
  4. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 830.
  5. ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1897. Lwów: 1897, s. 69.
  6. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1522.
  7. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1522.
  8. ↑ 3542. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 93, s. 2350, 25 października 1919. 
  9. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1286.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 19.
  11. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636.
  12. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 393.
  13. ↑ Z wydawnictw nadesłanych. „Głos Prawa”. Nr 11, s. 576, grudzień 1931. 
  14. ↑ Szematyzm podziału administracyjnego Rzeczypospolitej Polskiej wraz ze skorowidzem gmin wiejskich i miejskich oraz oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów państwowych. books.google.pl. [dostęp 2020-05-02].
  15. ↑ Szematyzm podziału administracyjnego Rzeczypospolitej Polskiej wraz ze skorowidzem gmin wiejskich i miejskich oraz oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów państwowych. pbc.rzeszow.pl. [dostęp 2020-05-02].
  16. ↑ Adam Korwin: Droga Żołnierza do wolności i Demokracji (1939–1945). W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939–1944. Sanok: 2012, s. 523. ISBN 978-83-903080-5-0.
  17. ↑ a b c Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983–1990. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 2020-05-02].
  18. ↑ Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. T. 25. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Sprawiedliwości, 1973.
  19. ↑ Witold Szymczyk. W 40 rocznicę zbrodni. „...bo byli Polakami”. „Nowiny”. Nr 54, s. 7, 5–6 marca 1983. 
  20. ↑ Wojciech Szczepański. Jarosław w czasie okupacji. „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”. Tom XII, s. 122, 1993. 
  21. ↑ Dariusz Fudali. Franciszek Schmidt, przekleństwo miasta Jarosławia. „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”. Tom XVI, s. 229, 2005. 
  22. ↑ Jerzy Czechowicz: Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Jarosławiu. jaroslawska.pl, 2020-02-07. [dostęp 2020-05-02].
  23. ↑ Komunikat OK BZH. „Nowiny”. Nr 204, s. 6, 7 września 1978. 
  24. ↑ Adolf Klarenbach. ancestry.com. [dostęp 2023-10-13]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Adolf_Klarenbach&oldid=74397550”