Adamków
Adamków (błr. Адамкова, Adamkova; ros. Адамково, hist. również Adamkowo) – nieistniejący[1] obecnie folwark i majątek na Białorusi, w rejonie prużańskim obwodu brzeskiego, około 35 km na północ od Prużany.
.jpg) Dwór Bychowców przed 1915 rokiem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet |
Zieleniewicze |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 52°50′48″N 24°39′06″E/52,846667 24,651667
| |
Historia
edytujWłaścicielami Adamkowa (i m.in. sąsiednich Mogilowców (obecnie Mohylowce, biał. Магілёўцы; ros. Могилевцы)) od co najmniej 1751 roku do 1939 roku była rodzina Bychowców herbu własnego (odmiana Mogiły)[2][3]. W II połowie XIX wieku, dobra te, wraz z folwarkami Czarnolas, Żeremiany i Grodzisk, liczyły 1497 dziesięcin, była tu też wtedy gorzelnia[4]. Ostatnimi właścicielami, do września 1939 roku byli Leon i Anna Bychowcowie[2].
Przed rozbiorami Adamków wchodził w skład województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej[2]. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku znalazł się na terenie powiatu prużańskiego, należącego do guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później grodzieńskiej (1801–1915) Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Adamków wrócił do Polski, należał do gminy Różana. powiatu kosowskiego województwa poleskiego, a po zniesieniu w 1935 roku powiatu kosowskiego – razem z gminą Różana – powiatu iwacewickiego tego województwa. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.
Miejscowość istniała jeszcze na polskiej mapie taktycznej z 1926 roku. Obecnie (na mapach radzieckich, na mapach współczesnych i zdjęciach lotniczych) w miejscu folwarku nie ma żadnych zabudowań – rośnie tam las.
Dawny dwór
edytujOkoło 1840 roku Bychowcowie zbudowali tu parterowy, dziewięcioosiowy dwór na planie prostokąta, na podmurówce. Od strony podjazdu w środkowej części budynku znajdował się płytki portyk, którego trójkątny szczyt podtrzymywały cztery kolumny. Dom był przykryty wysokim dachem naczółkowym[2].
Park wokół domu miał około 5 ha, resztki starych drzew pozostały w obecnym lesie[3].
W okresie I wojny światowej kwaterowały we dworze wojska niemieckie, które splądrowały całe jego wyposażenie[2]. Sam dwór spłonął w czasie II wojny światowej[5].
Majątek w Adamkowie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Uroczysko Adamków na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-09-13].
- ↑ a b c d e f Adamków, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 183, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b Адамкаў, Adamków, Адамков. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 273. ISBN 985-6302-37-4. [dostęp 2015-09-13]. (biał.).
- ↑ Adamkowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 8. 2. znaczenie.
- ↑ Адамков. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 416–418. ISBN 985-11-0305-5. [dostęp 2015-09-13]. (ros.).