Adam Czyżewicz
Adam Zygmunt Czyżewicz (ur. 18 lutego 1841 w Tarnowie, zm. 24 stycznia 1910 we Lwowie) – doktor medycyny i ordynator we Lwowie, c.k. profesor, poseł do Sejmu Krajowego Galicji VI kadencji (1889–1895).
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 lutego 1841 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 stycznia 1910 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
lekarz |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy | |
| Krewni i powinowaci | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Ferdynanda (1797–1865), sekretarza Sądu Szlacheckiego dla Galicji Zachodniej, i Wilhelminy z Baumanów (1808–1890)[1][2]. Jego krewnym był dr Władysław Czyżewicz (zm. 1918), także lekarz. W 1858 ukończył gimnazjum w Tarnowie i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, w styczniu 1859 przeniósł się na Wydział Lekarski. Podczas studiów (w roku akademickim 1863/64) pracował jako asystent prof. Ludwika Teichmanna w Katedrze Anatomii Patologicznej[1]. W okresie powstania styczniowego 1863 był lekarzem Rządu Narodowego[3]. Naukę w Krakowie zakończył w 1864, potem wyjechał do Wiednia, gdzie w 1865 złożył egzaminy końcowe, uzyskując stopień doktora medycyny. Rok później, na Uniwersytecie Jagiellońskim zdał egzamin na stopień magistra położnictwa[1][4]. Praktyki odbywał u prof. Dietla i Maurycego Madurowicza[4]. Przez pięć lat, do końca września 1870 pracował na stanowisku adiunkta w Klinice Położniczo-Ginekologicznej. W tym samym czasie był także lekarzem sądowym Sądu Krajowego w Krakowie. Był jednym z członków założycieli (1966) Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego[1].
Od 1871 był związany ze Lwowem, gdzie został prymariuszem (ordynatorem) Zakładu Położniczego w Szpitalu Powszechnym, jednocześnie objął stanowisko profesora położnictwa Szkoły Medyko-Chirurgicznej, do 1876 pełnił także obowiązki dyrektora szkoły[1]. Dzięki jego zaangażowaniu w szpitalu utworzono oddział zakaźny. Pracował także jako redaktor pisma „Kalendarz medyczny”[5].
Zasłużony w rozwoju polskiej medycyny. Po raz pierwszy w Polsce zastosował kleszcze porodowe i wskazał nowe metody cesarskiego cięcia. Z pracy ginekologa zarobił fortunę oraz zdobył sławę i uznanie nawet w zasięgu europejskim[4]. Jego pacjentką była Blanka, żona arcyksięcia Leopolda Salwatora (1863–1931)[4]
Działał także społecznie i politycznie. Był aktywnym działaczem Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich (oraz zastępcą prezesa 1885–1889 i prezesem od 1889), członkiem Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego (dwukrotnie jego prezesem w 1881 i 1888), Lwowskiego Towarzystwa Ginekologicznego (oraz jego pierwszym prezesem), zasiadał w C. K. Radzie Zdrowia od 1871 przez 36 lat (z czego 18 lat jako jej przewodniczący) oraz w Radzie Miejskiej (był radnym w latach 1876–1885, przewodniczącym sekcji Rady Miejskiej dla bezpieczeństwa, porządku, zdrowia, spraw policyjnych i wojskowych w latach 1881–1886), w latach 1883–1885 był pierwszym wiceprezydentem Lwowa[4] oraz przez jedną kadencję posłem na Sejm Krajowy z okręgu wyborczego Miasto Sambor (1889–1895), a w okresie 1882–1883 dozorcą krajowego Stowarzyszenia Dam Patriotycznych Pomocy Czerwonego Krzyża[1].
Był mężem Heleny z Lewickich. Mieli synów: Adama Ferdynanda, ginekologa, położnika, i Jana (1883–1934), inżyniera, oraz córkę Wandę[1][2].
Zmarł 24 stycznia 1910 we Lwowie[6][7], pochowany w grobowcu rodzinnym na Starym Cmentarzu w Tarnowie (sektor I-1-27)[2].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry, 1898)[8]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Małgorzata Stawiak-Ososińska. Adam Zygmunt Czyżewicz (1841–1910) – zasłużony nauczyciel lwowskiej szkoły położniczej. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”. T. XXXV, z. 4, s. 65–78, 2016. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b c Cmentarze Komunalne w Tarnowie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], tarnow.grobonet.com [dostęp 2024-05-14].
- ↑ Spis osób pochowanych na Starym Cmentarzu w Tarnowie. starycmentarz.pl. [dostęp 2016-12-27].
- ↑ a b c d e Zgon zasłużonego lekarza. „Nowości Illustrowane”. Nr 5, s. 2–4, 15–16, 29 stycznia 1910.
- ↑ Adam Zygmunt von Czyżewicz [online], ISBN 978-3-7001-3213-4, 2003 [dostęp 2024-05-14] (niem.).
- ↑ Słynni Lwowiacy [online], www.lwow.com.pl [dostęp 2017-11-28].
- ↑ Wirtualna Polska - Wszystko co ważne - www.wp.pl [online], encyklopedia.wp.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń, 1918, s. 91
Bibliografia
edytuj- Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 11–13.
- Wykaz Członków i Posłów Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na VI. peryod w roku 1892, Lwów 1892.
- Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670.