Abu al-Fida

arabski historyk, geograf, sułtan Hamy

Abu al-Fida, znany także jako Abulfeda, Abu Alfida (ur. 1273 w Damaszku, zm. 27 października 1331 w Hama) – władca Hamy z rodu Ajjubidów znany przede wszystkim jako historyk i geograf[1][2].

Życiorys

edytuj

Abu al-Fida urodził się w Damaszku, w Syrii, gdzie jego ojciec Malik al-Afdal (brat emira Hamy) uciekł przed Mongołami.

W dzieciństwie poświęcił się studiowaniu Koranu i nauce, ale od dwunastego roku życia był prawie stale zajęty wyprawami wojennymi, głównie przeciwko krucjatom. W roku 1285 uczestniczył w ataku na fortece joannitów oraz brał udział w oblężeniach Trypolisu, Akki i Qal’at al-Rumu. W 1298 rozpoczął służbę dla sułtana al-Malika an-Nasira. Po dwunastu latach został namiestnikiem Hamy. W 1312 został emirem oraz otrzymał tytuł al-Malik as-Salih. W roku 1320 przyjął dziedziczną rangę sułtana i tytuł Malik al-Mu’ajjad[2]. Przez ponad dwadzieścia lat jego panowania w spokoju i świetności, poświęcił się pracom nad rządowymi podatkami i dziełom literackim, którym głównie zawdzięczał swoją sławę. Był szczodrym patronem nauki. Bardzo wielu uczonych przybywało do niego. Abu al-Fida zmarł w wieku 58 lat w Hamie.

Dzieła literackie

edytuj

Jego główną pracą historyczną jest Al-muchtasar fi tarich al-baszar (w wolnym tłumaczeniu: Krótka historia rodzaju ludzkiego) w zwięzłej, chronologicznej formie zawierającej się w czasie od stworzenia świata do roku 1329. W częściach poświęconych wcześniejszym stuleciom Abu al-Fida opiera się w dużej mierze na Ibn al-Asirze[3].

Jego Geografia (arab. Takwim al-buldan) jest zależna od prac poprzedników, szczególnie od Ptolemeusza. Długie wprowadzenie do rozmaitych geograficznych zagadnień jest poprzedzone przez dwadzieścia osiem sekcji ułożonych w tabelarycznej formie z głównymi miastami świata. Przy nazwie podane są:

  • długość geograficzna
  • szerokość geograficzna
  • klimat
  • pisownia
  • obserwacje zapożyczone od wcześniejszych autorów

Części pracy zostały wydane i przetłumaczone w Europie ok. roku 1650.

Upamiętnienie

edytuj

Jego imieniem nazwano krater Abulfeda na Księżycu[4], od którego z kolei wziął nazwę sąsiedni łańcuch kraterów Catena Abulfeda[5].

Przypisy

edytuj
  1. Michael M. Gunter, Historical Dictionary of the Kurds, Scarecrow Press, 2011, s. 28, ISBN 978-0-8108-6751-2.
  2. a b Helaine Selin, Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures, Springer Science & Business Media, 2008, s. 9, ISBN 978-1-4020-4425-0 [dostęp 2016-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-08].
  3. The Routledge Encyclopedia of Arabic Literature. 2010, s. 32.
  4. Abulfeda on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).
  5. Catena Abulfeda on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).