ARM Francisco Javier Mina
ARM Francisco Javier Mina, poprzednio USS Whipple – amerykańska fregata typu Knox, służąca w latach 1970–1992 w Marynarce Wojennej USA pod nazwą USS „Whipple” (DE-1066, FF-1066), a od 2002 roku w marynarce Meksyku jako „Francisco Javier Mina”. Należy do czterech fregat tego typu przekazanych Meksykowi i znanych tam również jako typ Allende. Nosi numer burtowy F 214.
_underway_off_the_coast_of_Hawaii_(USA)_on_1_October_1974_(NH_107482).jpg) USS „Whipple” w 1974 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
24 kwietnia 1967 |
| Wodowanie |
12 kwietnia 1968 |
 US Navy
| |
| Nazwa |
USS Whipple |
| Wejście do służby |
22 sierpnia 1970 |
| Wycofanie ze służby |
14 września 1992 |
 Armada de México
| |
| Nazwa |
ARM Francisco Javier Mina |
| Wejście do służby |
1 listopada 2002 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
3011 ts standardowa |
| Długość |
134 m |
| Szerokość |
14,3 m |
| Zanurzenie |
7,8 m |
| Napęd | |
| 1 turbina parowa o mocy 35 000 hp, 2 kotły parowe, 1 śruba | |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
4000 Mm przy 22 w |
| Uzbrojenie | |
| • 1 armata uniw. 127 mm 1×VIII wyrzutnia Mk 16 rakietotorped ASROC lub pocisków Harpoon 1×VIII wyrzutnia pocisków plot. Sea Sparrow (zdemontowana) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
4×324 mm pop (22 torpedy Mk 46) |
| Wyposażenie lotnicze | |
| 1 śmigłowiec | |
| Załoga |
288 |
Historia
edytujUSS „Whipple” należał do długiej serii 46 okrętów typu Knox, zbudowanych w amerykańskich stoczniach dla United States Navy na przełomie lat 60/70 XX wieku z przeznaczeniem do zwalczania okrętów podwodnych. Początkowo były one klasyfikowane jako eskortowce oceaniczne, a od 1975 roku jako fregaty, stąd okręt początkowo otrzymał numer burtowy DE-1062, zmieniony ostatecznie na FF-1062[1].
Stępkę pod budowę USS „Whipple” położono 24 kwietnia 1967 roku w stoczni Todd Pacific Shipyards w Seattle[2]. Okręt wodowano 12 kwietnia 1968 roku[1]. Wszedł do służby w marynarce USA 22 sierpnia 1970 roku[1]. Otrzymał imię na cześć Abrahama Whipple′a (1773-1819), oficera Marynarki Kontynentalnej, jako trzeci amerykański okręt[3].
Opis
edytujWyporność okrętów typu Knox jest podawana rozbieżnie: 3020 ts w stanie lekkim i 4066 ts pełna[1] lub 3011 ts standardowa i 4260 ts pełna[4][a]. Długość wynosi 134 m, szerokość 14,3 m, zanurzenie 4,6 m, a maksymalnie 7,8 m z opływką sonaru[5].
Napęd stanowi jedna turbina parowa z przekładnią Westinghouse o mocy 35 000 shp[1]. Parę zapewniają dwa wodnorurkowe kotły parowe – w przypadku większości okrętów, w tym „Whipple”, Combustion Engineering, o ciśnieniu roboczym 84,4 at i temperaturze pary 510° C[5]. Turbina napędza pojedynczą pięciopłatową śrubę o średnicy 4,57 m[5]. Prędkość maksymalna wynosi 27 węzłów[1]. Zapas paliwa płynnego wynosi 715 ton, co pozwala na zasięg 4000 Mm przy prędkości 22 węzły lub 4900 Mm przy 15 w[5]. Okręt ponadto zabiera 35 t paliwa lotniczego[5].
Załoga fregat typu Knox początkowo liczyła 245 ludzi, w tym 17 oficerów, następnie 283 ludzi, w tym 22 oficerów, a pod koniec służby w USA 288 ludzi, w tym 17 oficerów[5]. W służbie meksykańskiej roczniki flot podają 288 ludzi, w tym 20 oficerów[2].
Uzbrojenie i wyposażenie
edytuj_underway_in_1978.jpg)
Uzbrojenie artyleryjskie składa się z tylko jednej automatycznej armaty uniwersalnej kalibru 127 mm (5 cali) Mk 42 Mod. 9 o długości lufy 54 kalibrów (L/45)[4]. Długość lufy wynosi 6858 mm, kąt podniesienia lufy od -10° do +85°, a prędkość podniesienia 25°/s[6]. Armata strzela pociskami o masie 31,75 kg z maksymalną prędkością wylotową 807 m/s[6]. Donośność sięga 23 700 m, a do celów powietrznych 14 800 m[6]. Zapas amunicji wynosi 600 pocisków[6]. Szybkostrzelność wynosi do 20 strzałów na minutę[7]. Armata jest zdalnie kierowana, a rezerwowo można prowadzić ogień do celów morskich z wieży[6].
Zasadniczym uzbrojeniem okrętów służącym do zwalczania okrętów podwodnych jest ośmioprowadnicowa kontenerowa obrotowa wyrzutnia Mk 16 rakietotorped RUR-5 ASROC, umieszczona między wieżą działa a nadbudówką[7]. Wystrzeliwała rakietotorpedy przenoszące samonaprowadzające się torpedy Mk 44 Mod. 1, Mk 46 Mod. 2 lub Mk 46 Mod. 5, a w końcowym okresie służby tylko te ostatnie[7]. Zasięg strzału wynosił do 9,1 lub 14 km[7] (według innych źródeł, do 10 km[4]). Zapas amunicji wynosi 16 rakietotorped[1]. Dwie prowadnice następnie dostosowano do odpalania pocisków przeciwokrętowych RGM-84 Harpoon o zasięgu do 130 km (nie są używane w służbie meksykańskiej)[7][4]. Uzbrojenie przeciwpodwodne uzupełniają cztery stałe wyrzutnie lekkich torped kalibru 324 mm w ścianach nadbudówki na sródokręciu, strzelające po dwie na każdą z burt[4]. Okręty przenoszą 22 torpedy Mk 46 Mod. 5[7][4].
„Whipple” należał do 31 okrętów typu Knox, które zostały dozbrojone między 1971 a 1975 rokiem w ośmioprowadnicową kontenerową wyrzutnię Mk 25 BPDMS pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu RIM-7 Sea Sparrow na rufie[1][7]. Zasięg pocisków wynosił do 18,5 km[7]. Można było używać pocisków do wersji RIM-7G[7]. Między 1982 a 1988 rokiem wyrzutnia Sea Sparrow została jednak zdemontowana i zastąpiona przez zestaw artyleryjski obrony bezpośredniej Phalanx CIWS, z działkiem sześciolufowym kalibru 20 mm i integralnym radarem[7]. Przed przekazaniem okrętu Meksykowi został on jednak również zdemontowany i nie zainstalowano niczego w zamian[8].
Wyposażenie lotnicze fregat typu Knox początkowo stanowiły bezzałogowe śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych QH-50 DASH, lecz okazały się nieudane[9]. Po modernizacji, począwszy od 1973 roku używane były na nich pojedyncze śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych SH-2F Seasprite LAMPS, przenoszące radar, detektor anomalii magnetycznych, boje sonarowe i dwie lekkie torpedy[9]. W służbie meksykańskiej wyposażenie stanowi lekki śmigłowiec patrolowy Bo 105CB, wyposażony w radar i uzbrojony jedynie w karabiny maszynowe lub niekierowane pociski rakietowe[10].
Służba
edytujUS Navy
edytujPierwszym dowódcą okrętu został komandor por. Jack Campbell[3]. Po wejściu do służby 22 sierpnia 1970 roku, okręt odbywał we wrześniu próby i był wykańczany w stoczni Puget Sound, po czym 13 października przypłynął do San Diego, a 22 października do Pearl Harbor[3]. Służył w Zespole Krążowników i Niszczycieli (Cruiser-Destroyer Force) Floty Pacyfiku[3]. 1 kwietnia 1971 roku wszedł w skład 33 Dywizjonu Niszczycieli[3]. Wraz z nim przebazował w lutym 1972 roku na Filipiny[3].
„Whipple” został wycofany ze służby w US Navy 14 września 1992 roku[1]. Pozostawał następnie w rezerwie (US Navy Reserve). W sierpniu 2001 roku fregata została przekazana marynarce Meksyku[2].
Służba w Meksyku
edytuj
Fregata weszła do służby w marynarce Meksyku 1 listopada 2002 roku jako ostatni czwarty okręt tego typu, określanego też jako typ Allende[2]. Otrzymała nazwę „Francisco Javier Mina” na cześć meksykańskiego prawnika i generała (1789–1817) i numer burtowy F 214[2]. Bazowała w Tuxpan[2]. W Meksyku okręty nie używają pocisków przeciwokrętowych Harpoon i są wyposażone w śmigłowiec Bo 105CB[10]. W 2016 roku fregata znajdowała się w służbie[2].
Uwagi
edytuj- ↑ Nowszy rocznik Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 532 podaje dla okrętów meksykańskich wyporność standardową 4079 ts i pełną 4332 ts
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 598-599
- ↑ a b c d e f g Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 532.
- ↑ a b c d e f Whipple III (DE-1062). [w:] Dictionary of American Naval Fighting Ships [on-line]. Naval History and Heritage Command, 2015-10-28. (ang.).
- ↑ a b c d e f Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 460.
- ↑ a b c d e f Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 87.
- ↑ a b c d e Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 88
- ↑ a b c d e f g h i j Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 89
- ↑ Freivogel, Švel i Vuljanić 2014b ↓, s. 96.
- ↑ a b Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 90
- ↑ a b Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 532, 534.
Bibliografia
edytuj- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
- Zvonimir Freivogel, Boris Švel, Dario Vuljanić. Amerykańskie fregaty typu „Knox”. Część II. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2014. XXI (123), styczeń – luty 2014. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Zvonimir Freivogel, Boris Švel, Dario Vuljanić. Amerykańskie fregaty typu „Knox”. Część III. „Okręty Wojenne”. Nr 2/2014. XXI (124), marzec – kwiecień 2014. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.