ANBO-51
ANBO-51 – litewski samolot szkolny z 2. połowy lat 30. XX wieku.
 Samolot ANBO-51 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji drewnianej |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1936 |
| Lata produkcji |
1936–1938 |
| Wycofanie ze służby |
1940–1941 |
| Liczba egz. |
10 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik gwiazdowy Armstrong Siddeley Genet Major IV |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,35 m |
| Długość |
7,3 m |
| Wysokość |
2,82 m |
| Powierzchnia nośna |
20,65 m² |
| Masa | |
| Własna |
510 kg |
| Startowa |
820 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
210 km/h |
| Prędkość minimalna |
80 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
8 min na 2000 m |
| Pułap |
4000 m |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Karo Aviacija | |
Historia
edytuj
Wyprodukowane w ilości zaledwie pięciu egzemplarzy udane samoloty szkolenia podstawowego ANBO-V[a] były w połowie lat 30. już mocno wyeksploatowane, więc konstruktor Warsztatów Lotniczych w Kownie Antanas Gustaitis rozpoczął prace nad zmodernizowaną wersją tego udanego modelu[2]. Zmiany polegały na montażu mocniejszej jednostki napędowej, dzięki czemu nastąpił wzrost osiągów i zwrotności płatowca[3]. Prototyp został zbudowany i oblatany w 1936 roku[3]. Produkcja seryjna wyniosła początkowo pięć egzemplarzy, z których pierwszy został dostarczony lotnictwu wojskowemu w sierpniu 1937 roku[4]. Do wiosny 1938 roku wyprodukowano kolejne pięć sztuk, co daje łącznie 10 egzemplarzy (maszyny miały numery ewidencyjne 81–84 i 785–789)[5]. Jeden z nich otrzymał skrócone skrzydła, co miało ułatwić szkolenie z wyższego pilotażu[4].
Po agresji Niemiec na Polskę, 16 września 1939 roku rząd litewski podjęły decyzję o częściowej mobilizacji sił zbrojnych[6]. W jej rezultacie kilka ANBO-51 zostało skierowanych do jednostek bojowych: dwa trafiły do 6. eskadry rozpoznawczej I Grupy Lotniczej, a jeden przydzielono do 8. eskadry rozpoznawczej w tej samej Grupie[7]. Pojedyncze maszyny przyporządkowano też sztabowi III Grupy Lotniczej (bombowej) i 5. eskadrze myśliwskiej z II Grupy Lotniczej[8]. 26 września 1939 roku rozpoczęto demobilizację sił zbrojnych, by uniknąć pretekstu do agresji ze strony III Rzeszy i ZSRR[9]. W chwili wkroczenia wojsk radzieckich na Litwę (15 czerwca 1940 roku) w użyciu były wszystkie wyprodukowane egzemplarze ANBO-51, z których siedem znajdowało się w szkolnictwie, a po jednej sztuce było przydzielone do 3., 7. i 8. eskadry[10]. Po proklamowaniu Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej litewskie lotnictwo zostało przeformowane w Ludową Eskadrę, a skład której weszły m.in. trzy samoloty ANBO-51 (pozostałe zmagazynowano bądź skasowano)[11]. Kres istnienia Ludowej Eskadry nastąpił w momencie ataku Niemiec na ZSRR, kiedy to większość samolotów zostało zniszczonych na lotniskach lub zdobytych przez wojska agresora[12].
Opis konstrukcji i dane techniczne
edytuj
ANBO-51 był jednosilnikowym, dwumiejscowym górnopłatem szkolnym konstrukcji drewnianej[13][14]. Kadłub wykonany był ze spawanych rur stalowych krytych płótnem, a skrzydła i usterzenie z drewna, także z płóciennym poszyciem[14]. Rozpiętość skrzydeł wynosiła 11,35 metra, a powierzchnia nośna miała wielkość 20,65 m²[13][14]. Obciążenie powierzchni wynosiło 46 kg/m²[14]. Długość samolotu wynosiła 7,3 metra, a jego wysokość 2,82 metra[13][14]. Masa własna płatowca wynosiła 510 kg, zaś masa całkowita (startowa) 820 kg[13][b]. Podwozie klasyczne, stałe[13].
Napęd stanowił chłodzony powietrzem 7-cylindrowy silnik gwiazdowy Armstrong Siddeley Genet Major IV o mocy 118 kW (160 KM)[13][14][c]. Obciążenie mocy wynosiło 5,92 kg/KM[14]. Prędkość maksymalna wynosiła 210 km/h, a prędkość minimalna 80 km/h[13][14]. Maszyna osiągała pułap 4000 metrów w czasie 20 minut (czas wznoszenia na wysokość 2000 metrów wynosił 8 minut)[13][14].
Uwagi
edytuj- ↑ Skrót ANBO pochodzi prawdopodobnie od pierwszych liter lit. zdania Antanas Nori Buti Ore, co można tłumaczyć „Antanas chce być w powietrzu”[1].
- ↑ Gray 1972 ↓, s. 205 podaje, że masa własna płatowca wynosiła 650 kg, a masa całkowita (startowa) 950 kg.
- ↑ Taylor 1989 ↓, s. 60 podaje, że moc silnika Genet Major wynosiła 108 kW (145 KM).
Przypisy
edytuj- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 156.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 201-202.
- ↑ a b Rezmer 1999 ↓, s. 202.
- ↑ a b Rezmer 1999 ↓, s. 203.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 203, 299.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 244.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 245.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 245-246.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 256.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 258-260.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 260-263.
- ↑ Rezmer 1999 ↓, s. 266.
- ↑ a b c d e f g h Rezmer 1999 ↓, s. 204.
- ↑ a b c d e f g h i Gray 1972 ↓, s. 205.
Bibliografia
edytuj- C.G. Gray (red.): Jane’s All the World’s Aircraft 1938. London: David & Charles, 1972. ISBN 0-668-02646-4.
- Waldemar Rezmer: Litewskie lotnictwo wojskowe 1919–1940. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999. ISBN 83-231-1096-4.
- Michael J.H. Taylor (red.): Jane’s Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-324-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Sylwetka samolotu ANBO-51 w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).