9 Korpus Zmechanizowany (ZSRR)

9 Korpus Zmechanizowany (ros. 9-й механизированный корпус) – wyższy związek taktyczny wojsk zmechanizowanych Armii Czerwonej okresu II wojny światowej.

9 Korpus Zmechanizowany

9-й механизированный корпус

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	7 lipca 1940
Nazwa wyróżniająca	Kijowski, Żytomierski
Dowódcy
Pierwszy	generał major Konstanty Rokossowski
Ostatni	generał porucznik Iwan Suchow
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Nowogród Wołyński
Rodzaj sił zbrojnych	Armia Czerwona
Rodzaj wojsk	wojska zmechanizowane
Podległość	3 Gwardyjska Armia Pancerna
Skład	69 Brygada Zmechanizowana 70 Brygada Zmechanizowana 71 Brygada Zmechanizowana 91 Brygada Pancerna
Odznaczenia

I formowanie

Korpus sformowany w listopadzie 1940 roku w składzie Kijowskiego Specjalnego Okręgu Wojskowego jako jednostka pozostająca w dyspozycji dowództwa planowanego Frontu Południowo-Zachodniego. W lecie 1941 roku Korpus rozmieszczony był w okolicach Nowogrodu Wołyńskiego.

Dowództwo Korpusu

• Dowódca:
  • generał major Konstanty Rokossowski (28.11.1940 – 11.07.1941),
  • generał major Aleksjej Maslow (11.07.1941 – 17.09.1941).
• Komisarz polityczny: komisarz brygadowy Dmitrij Kamieniew (9.12.1940-9.07.1941).
• Szef sztabu: generał major Aleksjej Maslow.

Skład

• 20 Dywizja Pancerna,
• 19 Dywizja Pancerna – przekazana w marcu 1941 do nowo formowanego 22 Korpusu Zmechanizowanego)
• 35 Dywizję Pancerną – od marca 1941 roku,
• 131 Dywizja Zmotoryzowana,
• 4 pułk motocyklowy,
• oddziały korpuśne:
  • 185 samodzielny batalion łączności,
  • 153 samodzielny batalion rozpoznawczy,
  • 41 samodzielny zmotoryzowany batalion saperów,
  • 106 samodzielna eskadra lotnicza.

Wyposażenie

Zgodnie z przedwojennymi planami korpus miał zostać skompletowany w całości w roku 1942.

Wyposażenie korpusu w czołgi w dniu 22 czerwca 1941

	wszystkich	T-37	T-26	BT-5 i BT-7	innych
20 DPanc	36	0	3	30	3
35 DPanc	142	0	141	0	1
131 DZmot	122	18	0	104	0
Łącznie	300	18	144	134	4

Dodatkowo na stanie 9 Korpusu Zmechanizowanego były:

• 73 samochody pancerne,
• 1067 samochody,
• 133 ciągniki,
• 188 motocykle.

Działania bojowe

22 czerwca 1941 Korpus znajdował się w odwodzie dowództwa frontu w rejonie Szepetówka – Nowogród Wołyński. Rankiem tego dnia rozpoczął on przemarsz w kierunku Równego i Łucka. 23 czerwca 131 Dywizja Zmotoryzowana została przekazana do 5 Armii. 24 czerwca dywizje pancerne korpusu przystąpiły do walki z oddziałami niemieckiej 13 Dywizji Pancernej w rejonie Klewania. 26 czerwca 1941 9 Korpus razem z 8, 15, 19 korpusami zmechanizowanymi uczestniczył w przeciwnatarciu skierowanym na siły niemieckie zajmujące Dubno (Bitwa w rejonie Dubno – Łuck – Brody. Wskutek braku koordynacji działań przez dowództwo Frontu, każdy z Korpusów Zmechanizowanych nacierał osobno. W wyniku tego 9 Korpus Zmechanizowany prawie uległ zagładzie. Do dnia 29 czerwca resztki Korpusu zostały odrzucone na rubież rzeki Horyń. Głównie wskutek ciągłych przemarszów w dniu 9 lipca w Korpusie pozostało ok. 10 tys. żołnierzy i ok. 35 czołgów.

W związku z olbrzymimi stratami w walkach na Ukrainie we wrześniu 1941 roku został rozformowany. Z resztek Korpusu w dniu 20 września 1941 roku utworzono zbiorczy batalion przydzielony do 15 Korpusu Strzeleckiego.

II formowanie

Drugie formowanie 9 Korpusu Zmechanizowanego nastąpiło na podstawie rozkazu NKO nr 1124070 z dnia 10 stycznia 1943 roku.

Skład korpusu 

• 69 Brygada Zmechanizowana,
  • 53 pułk czołgów,
• 70 Brygada Zmechanizowana,
  • 229 pułk czołgów,
• 71 Brygada Zmechanizowana,
  • 74 pułk czołgów,
• 91 Brygada Pancerna,
• oddziały korpuśne:
  • 999 samodzielny batalion łączności (od 13.09.1943 r.)
  • 82 samodzielny batalion saperów (od 13.09.1943 r.),
  • 148 batalion remontowy (od 13.09.1943 r.), przeformowany 05.12.1944 r. na:
    • 543 polowa baza remontowa czołgów,
    • 544 polowa baza remontowa czołgów,
  • 183 samodzielna kompania chemiczna (od 13.09.1943 r.),
  • 614 samodzielna kompania transportowa (od 13.09.1943 r.),
  • lotniczy oddział łączności (od 13.09.1943 r.),
  • 20 piekarnia polowa od (13.09.1943 r.),
  • 913 polowa kasa Gosbanku (od 13.09.1943 r.).
  • 2662 poczta polowa (od 13.09.1943 r.).

Dowódcy

• generał major Konstanty Małygin – 01.01.1943 – 29.04.1944,
• generał porucznik Iwan Suchow – 29.04.1944 – 11.05.1945,

Działania bojowe

9 Korpus Zmechanizowany w okresie styczeń 1943 – maj 1945 roku uczestniczył w operacjach:

• Operacja Czernihowsko – połtawska – 26.08.1943 – 30.09.1943,
• Operacja Kijowska (Bitwa o Kijów (1943) – 13.11.1943 – 22.12.1943,
• Operacja dnieprowsko-karpacka – 24.12.1943 – 17.04.1944,
• Operacja lwowsko-sandomierska – 3.07.1944 – 29.08.1944,
• Operacja berlińska – 16.04.1945 – 08.05.1945.

Zobacz też

• Korpus Zmechanizowany (ZSRR)
• Atak Niemiec na ZSRR

Bibliografia

• Mark Siemiowicz Sołonin: Czerwiec 1941. Ostateczna diagnoza. Poznan: Dom Wydawniczy Rebis, 2007. ISBN 978-83-7818-616-8. (pol.).
• Mark Siemiowicz Sołonin: 22 czerwca 1941 czyli Jak zaczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana. Poznan: Dom Wydawniczy Rebis, 2007, seria: Historia. ISBN 978-83-7510-130-0. OCLC 750110162. (pol.).
• 9-й механизированный корпус/ 9 Korpus Zmechanizowany. [dostęp 2016-11-24].