8 Pułk Czołgów

8 Pułk Czołgów
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1946
Rozformowanie	1990
Nazwa wyróżniająca	Drezdeński
	Tradycje
Święto	22 kwietnia
Nadanie sztandaru	3 sierpnia 1958
Rodowód	4 Drezdeńska Brygada Pancerna
Kontynuacja	99 Pułk Zmechanizowany; 89 Pułk Zmechanizowany; 34 Brygada Kawalerii Pancernej
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Jan Wereszczagin
Ostatni	mjr dypl. Janusz Paczkowski
	Działania zbrojne
	Akcja „Wisła” (1947); Operacja „Dunaj” (1968); Stan wojenny w Polsce 1981–1983
	Organizacja
Numer	JW 1678 i JW 2702
Dyslokacja	TarnówŻagań
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska pancerne
Podległość	Krakowski Okręg Wojskowy; 11 Drezdeńska Dywizja Pancerna
Skład	Etat Nr 5/25, 5/33, 5/38, 5/43, 5/84, 5/166

8 Drezdeński Pułk Czołgów Średnich (8 pcz) – oddział wojsk pancernych ludowego Wojska Polskiego.

Rodowód

Rodowód jednostki związany jest bezpośrednio ze zmaganiami wojennymi 4 Brygady Pancernej, której formowanie rozpoczęto 1 sierpnia 1944 r. Po zakończeniu wojny oddział został przegrupowany do Tarnowa, gdzie w 1946 przeformowany został w 8 Pułk Czołgów^[6]. W następnym roku jednostka została dyslokowana do Żurawicy i wzięła udział w akcji „Wisła”. 30 marca 1949 roku oddział otrzymał nazwę wyróżniającą „Drezdeński”.

W maju tego roku przeniesiony został do Żagania, do kompleksu koszarowego przy ulicy Szosa Żarska (poniemieckie koszary Wielkiego Elektora wybudowane przed II wojną światową dla 8 Brygady Pancernej i 15 Pułku Pancernego ze składu 5 DPanc., obecnie koszary imienia generała broni Zygmunta Sadowskiego) i podporządkowany dowódcy 11 Zmotoryzowanej Dywizji Piechoty. W tym samym czasie do jednostki przybyły z Opola działa samobieżne SU-85 wraz z załogami z rozformowanego 24 Drezdeńskiego Pułku Artylerii Pancernej.

Kolejne przeformowania

W 1952 roku oddział przeformowany został na etat nr 5/84 pułku czołgów średnich. Z jego składu wyłączony został batalion dział pancernych, na bazie którego sformowano 17 Pułk Artylerii Pancernej.

3 sierpnia 1958 jednostka otrzymała sztandar nadany przez Radę Państwa. Sztandar wręczył szef sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego generał brygady Włodzimierz Kopijkowski. W dniach 4–10 maja 1959 roku 8 pczś i 42 pz poddana zostały inspekcji, w trakcie której były wizytowane przez generałów dywizji: Zygmunta Duszyńskiego, ówczesnego przez wiceministra obrony narodowej i Czesława Waryszaka, dowódcę ŚOW. Oba pułki zdały inspekcję na ocenę dobrą.

W 1963 roku 8 Drezdeński Pułk Czołgów Średnich przeformowany został na nowy etat i otrzymał nowy numer jednostki wojskowej „2702”. Na przełomie 1964 i 1965 roku jednostka otrzymała na wyposażenie czołgi T-55. W 1968 roku jednostka wzięła udział w operacji „Dunaj”, w składzie 2 Armii. W sierpniu 1979 roku pułk, jako pierwszy w Wojsku Polskim otrzymał czołgi T-72. W celu szybkiego wdrożenia nowego modelu czołgu sformowano eksperymentalnie 6 kompanię pod dowództwem porucznika Tomczaka. Był to częściowo skadrowany pododdział liczący 48 żołnierzy, w tym 32 zawodowych. Część kadry przeszkolona została uprzednio w ZSRR. Latem 1979 roku na poligonie drawskim kompania zaprezentowana została Edwardowi Gierkowi, I sekretarzowi KC PZPR. 13 grudnia 1981 roku, po wprowadzeniu stanu wojennego, pułk „zajął” Wrocław i pozostawał w nim do 9 stycznia 1982 roku. W 1983 roku pułk przeformowany został na nowy etat. Strukturę kompanijną zastąpiono batalionową. W 1984 roku wszystkie pododdziały czołgów otrzymały czołgi T-72. Jednostka jako pierwsza w WP zaczęła realizować zadania pułku czołgów T-72.

W 1990 roku jednostka przeformowana została w 99 Pułk Zmechanizowany. Decyzją Nr 12/MON ministra obrony narodowej z dnia 22 kwietnia 1992 roku oddział przemianowany został na 89 Pułk Zmechanizowany.

W 1995 roku pułk przeformowany został w 34 Brygadę Kawalerii Pancernej i znów jako pierwsza w WP otrzymała na uzbrojenie nowe czołgi PT-91. 12 września tego roku otrzymała nowy sztandar ufundowany przez społeczeństwo Żagania.

Żołnierze pułku

Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 8 Pułku Czołgów.

Dowódcy pułku

ppłk Jan Wereszczagin (17 IV 1945 – 1946)
Michał Syrow (1946–1947)
ppłk Feliks Michałkowski (2 VII 1946 – 14 VII 1947)
mjr Józef Karlinowski (1948–1951)
ppłk Jan Żakiewicz (1951–1954)
mjr Władysław Nowak (1954−1955)
mjr Mieczysław Wyszatycki (1955–1956)
mjr Stanisław Banaszak (1956–1959)
ppłk dypl. Mieczysław Wyszatycki (1959–1963)
ppłk dypl. Józef Krasnowski (1963–1964)
mjr dypl. Aleksy Sułek (1964–1966)
ppłk dypl. Czesław Tyński (1966–1968)
ppłk dypl. Romuald Królak (1968–1971)
ppłk dypl. Zdzisław Anioł (1971–1974)
mjr dypl. Jarosław Bielecki (1974–1976)
mjr dypl. Jerzy Kufel (1976–1978)
mjr dypl. Witold Nehring (1978–1979)
mjr dypl. Leon Komornicki (1979–1984)
mjr dypl. Zbigniew Jabłoński (1984–1986)
mjr dypl. Andrzej Bilewicz (1987)
mjr dypl. Piotr Makarewicz (1987–1989)
mjr dypl. Janusz Paczkowski (1989–1990)

Podoficerowie:

st. chor. sztab. Zenon Woźniak s. Józefa – technik kompanii remontowej, wyróżniony w 1985 roku wpisem do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich”^[7]

Skład w latach 80. XX w.

T 55- ten typ czołgu był na wyposażeniu pułku do polowy lat 80.

T 72 – ten typ czołgu był na wyposażeniu pułku po 1985

Dowództwo

sztab
5 kompanii czołgów

W połowie lat 80. XX w. przeformowany na strukturę batalionową

3x batalion czołgów
kompania zmechanizowana
bateria plot
kompania rozpoznawcza
kompania saperów
kompania łączności
kompania medyczna
kompania remontowa
kompania zaopatrzenia
pluton ochrony i regulacji ruchu
pluton chemiczny
dywizjon artylerii samobieżnej (od 1987)

Przypisy

↑ Rozkaz nr 07/MON z 4 maja 1967 roku.
↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.03.1946 roku.
↑ ^a ^b Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy.
↑ ^a ^b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 433.
↑ Etat Nr 5/25 pułku czołgów czasu „P” z 6 lutego 1946 r. W następnych latach jednostka była przeformowywana na etaty: Nr 5/33 pułku czołgów T-34 z 19 lutego 1947 r., Nr 5/38 pułku czołgów T-34 z 19 kwietnia 1948 r., Nr 5/43 pułku czołgów średnich Zmotoryzowanej Dywizji Piechoty z 30 marca 1949 r., Nr 5/84 pułku czołgów średnich Dywizji Zmechanizowanej z 3 marca 1951 r. i Nr 5/166 pułku czołgów średnich Dywizji Zmechanizowanej typu „A” z 19 września 1955 r.
↑ Wiesław Chłopek, Romuald Guzenda, Bogdan Sztuba, Związek Żołnierzy Wojska Polskiego w Żaganiu 1981–2014, Oficyna Wydawnicza „Dekorgraf”, Żagań 2014, ISBN 978-83-63532-28-4, s. 218.

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne, 1945–1956. Warszawa: Wyd. TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.

[1] Rozkaz nr 07/MON z 4 maja 1967 roku.

[2] Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.03.1946 roku.

[zasob1-3] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy.

[CITEREFKajetanowicz2005428-4] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.

[CITEREFKajetanowicz2005433-5] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 433.

[6] Etat Nr 5/25 pułku czołgów czasu „P” z 6 lutego 1946 r. W następnych latach jednostka była przeformowywana na etaty: Nr 5/33 pułku czołgów T-34 z 19 lutego 1947 r., Nr 5/38 pułku czołgów T-34 z 19 kwietnia 1948 r., Nr 5/43 pułku czołgów średnich Zmotoryzowanej Dywizji Piechoty z 30 marca 1949 r., Nr 5/84 pułku czołgów średnich Dywizji Zmechanizowanej z 3 marca 1951 r. i Nr 5/166 pułku czołgów średnich Dywizji Zmechanizowanej typu „A” z 19 września 1955 r.

[7] Wiesław Chłopek, Romuald Guzenda, Bogdan Sztuba, Związek Żołnierzy Wojska Polskiego w Żaganiu 1981–2014, Oficyna Wydawnicza „Dekorgraf”, Żagań 2014, ISBN 978-83-63532-28-4, s. 218.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]