76 mm armata polowa wz. 1902
76 mm armata polowa wz. 1902 (ros. полевая пушка образца 1902 года – polewaja puszka obrazca 1902 goda) – rosyjska armata polowa kalibru 76,2 mm z okresu sprzed I wojny światowej, standardowa rosyjska armata polowa z okresu tej wojny, używana jeszcze podczas II wojny światowej. Pierwotnie oznaczana była w Rosji jako armata 3-calowa, po rewolucji kaliber podawano w milimetrach.
 Armata wz. 1902 wyprodukowana w 1907. Sotamuseum w Helsinkach | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Historia | |
| Produkcja seryjna |
1903–1931 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
76,2 mm[1] |
| Długość lufy |
2286 mm |
| Donośność |
6,5 km[1] |
| Prędkość pocz. pocisku |
588 m/s[1] |
| Masa |
1092–1100 kg (bojowa) |
| Kąt ostrzału | |
| Szybkostrzelność |
10–12 strz./min.[1] |
| Prędkość marszowa |
6–7 km/h[1] |
Konstrukcja jej była częściowo wzorowana na rewolucyjnym dziale francuskim 75 mm wz. 1897[1]. Produkowana była w zakładach Putiłowskich w Petersburgu z niewielkimi zmianami do lat dwudziestych, a jej rozwinięcie stanowiła armata wz. 1902/30. Kaliber ok. 75 mm do II wojny światowej był uważany za najbardziej uniwersalny i powszechnie stosowany w armatach polowych większości państw.
Wojsko Polskie używało co najmniej kilkuset armat tego typu od roku 1918. W ramach ujednolicenia amunicji z francuskimi armatami 75 mm wz. 1897 większość z nich w 1926 roku została przekalibrowana (przez włożenie „koszulki”) na 75 mm i otrzymała nazwę wz. 02/26, a ponadto w latach dwudziestych ponad 100 z nich wymieniono z Rumunami na armaty francuskie.
Jednak z powodu zapasów amunicji kal. 76,2 mm części z armat nie przekalibrowywano – w sierpniu 1939 roku pozostało ich 89[2]. Armaty te występowały powszechnie pod gwarową nazwą „armata prawosławna”. W 1939 utworzono z nich 22 dwudziałowe plutony artylerii pozycyjnej, które następnie wzięły udział w walkach:
- nr 11: Armia „Modlin” – Różan
- nr 12: Armia „Modlin” – Pułtusk
- nr 13 i 14: Armia „Modlin” – twierdza Modlin
- nr 15 i 16: SGO „Narew” – Wizna
- nr 31–35: Obszar Warowny „Grodno”
- nr 36–38: SGO „Narew” – Osowiec
- nr 51 i 52: Armia „Karpaty” – pododcinek „Nowy Sącz”
- nr 53 i 54: Armia „Kraków” – 21 Dywizja Piechoty Górskiej
- nr 55 i 56: Armia „Kraków” – pododcinek „Sucha”
- nr 57 i 58: Armia „Kraków” – Obszar Warowny „Śląsk” (batalion forteczny "Mikołów")
- nr 111: Lądowa Obrona Wybrzeża (pierwotnie trzydziałowy)
Jedna armata, pierwotnie należąca do 111. plutonu, stanowiła uzbrojenie Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Ponadto w czasie działań wojennych utworzono niewielką liczbę improwizowanych pododdziałów artylerii wyposażonych w armaty tego typu.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak Encyklopedia współczesnej broni palnej, s. 15
- ↑ Andrzej Konstankiewicz, Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939, Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003, ISBN 83-227-1944-2, OCLC 830495484.
Bibliografia
edytuj- Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.