5 Batalion Strzelców Karpackich

5 Batalion Strzelców Karpackich
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1942
Rozformowanie	1947
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Franciszek Gudakowski
Ostatni	mjr dypl. Czesław Hanus
	Działania zbrojne
	II wojna światowa; kampania włoska
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	2 Brygada Strzelców Karpackich

5 Batalion Strzelców Karpackich (5 bsk) – pododdział piechoty Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

5 Batalion Strzelców Karpackich został sformowany w maju 1942, w Palestynie, w składzie 2 Brygady Strzelców Karpackich. Walczył w kampanii włoskiej między innymi w bitwie o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię.

Po wojnie batalion, będąc w składzie wojsk okupacyjnych, pełnił między innymi służbę wartowniczą. W lutym 1946 ochraniał obiekty wojskowe w rejonie Monopoli^[1]. W 1946 został przetransportowany do Wielkiej Brytanii i tam w następnym roku rozformowany.

Żołnierze batalionu

Dowódcy batalionu;

ppłk Franciszek Gudakowski (6 V - 29 VI 1942^[2])
mjr / ppłk piech. Karol Józef Piłat^[a] (29 VI 1942 – 10 VI 1944^[5])
ppłk Adam Szymański (11 VI - 21 X 1944^[4])
mjr dypl. Michał Rybikowski (22 X 1944 - 1 II 1945^[4])
mjr dypl. Zygmunt Ludwik Stanisław Zawadzki (1 II - 4 IX 1945^[4]^[2])
mjr dypl. Czesław Hanus (15 IX 1945 – 1947^[4]^[2])

Zastępcy dowódcy batalionu

mjr Antoni Piotrowski (10.XI 1942 - IV 1944^[6])
mjr Ludomir Tarkowski^[7]
mjr Leon Franciszek Firczyk^[4](do 21 X 1944)
mjr Karol Hareńczyk^[2]
kpt. Tadeusz Westwalewicz^[4](XII 1944 - 1947^[2])

Oficerowie batalionu

kwatermistrz – por. Kazimierz Belof
dowódca 1 kompanii strzelców – por. Stanisław Irlik
dowódca 2 kompanii strzelców – por. Bolesław Tumiłowicz
dowódca 3 kompanii strzelców – por. Adam Puzoń
dowódca 4 kompanii strzelców – por. Józef Bachman
dowódca kompanii dowodzenia – kpt. mgr Tadeusz Krzyżanowski
ppor. Władysław Majcher
ppor. Stanisław Dróżdż
por. Marian Łoziński

Odznaka batalionu

Odznaka specjalna: wykonana z białego metalu, oksydowana na stare srebro. Oznaka ma formę kompozycji składającej się z ośmiu liści ostu ułożonych promieniście, na którą nałożony jest kolisty wieniec świerkowy. W środku koło obrzeżone ząbkami. Na wieńcu inicjały 2 BSK, w centrum cyfra 5.

Odznakę noszono na berecie, na podkładce z ciemnozielonego sukna po lewej stronie, w odległości 10 cm od środka orzełka. Na patkach kołnierza zezwolono nosić oznaki o średnicy 2 cm, bez podkładki sukiennej^[8]. Wykonywała je firma: F. M. Lorioli, Milana – Roma.

Dyslokacja marsze i walki

Uwagi

↑ Piłat Karol, ppłk piech., żołnierz Legionów. Służył w II Brygadzie Legionów od 1 maja 1916. W KOP od 1935. Do maja 1939 zastępca dcy baonu KOP „Ludwikowo”. Od lipca 1939 dowódca baonu KOP „Komańcza”. We wrześniu 1939 dowódca II batalionu piechoty 2 pp KOP „Karpaty”. W PSZ, m.in. dowódca 5 batalionu piechoty^[3]^[4].

Przypisy

↑ Żak 2014 ↓, s. 144.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kronika Plutonu Rozpoznawczego 5 Batalionu Strzelców Karpackich 3 DSK 12.12.1944-14.04.1945 IPiMS w Londynie sygn. C598
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 741.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 84.
↑ Młotek (red.) 1978 ↓, s. 100.
↑ Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 83.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 754.
↑ Partyka 1997 ↓, s. 71.

Bibliografia

Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
JanJ. Partyka JanJ., Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939-1945. Wojska Lądowe, Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997, ISBN 83-902021-9-0 .
Harvey Sarner, Piotr K Domaradzki: Zdobywcy Monte Cassino : generał Anders i jego żołnierze. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2006. ISBN 83-7506-003-8.
Witold Biegański: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.
Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa 1981: KAW RSW „Prasa- Książka - Ruch, 1981.
Marian Łoziński, Przechodniu, powiedz Polsce... Wspomnienia z lat 1941-1945 rozpoczęte w Ahwazie, 150 km od Zatoki Perskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1985, wyd. III, ISBN 83-08-01317-1
Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945, zeszyt nr 14. Londyn: 1973.
Tadeusz Panecki (red.): 2 Korpus Polski w bitwie o Monte Cassino z perspektywy półwiecza. Warszawa: 1994. ISBN 83-11-08291-X.
Zbigniew Wawer: 3 Dywizja Strzelców Karpackich w kampanii włoskiej 1944-1945. Białystok: 1994. ISBN 83-86232-40-4.
Mieczysław Młotek (red.): 3 Dywizja Strzelców Karpackich 1942-1947. Londyn: Zarząd Główny Związku Karpatczyków, 1978.

[5] Piłat Karol, ppłk piech., żołnierz Legionów. Służył w II Brygadzie Legionów od 1 maja 1916. W KOP od 1935. Do maja 1939 zastępca dcy baonu KOP „Ludwikowo”. Od lipca 1939 dowódca baonu KOP „Komańcza”. We wrześniu 1939 dowódca II batalionu piechoty 2 pp KOP „Karpaty”. W PSZ, m.in. dowódca 5 batalionu piechoty^[3]^[4].

[CITEREFŻak2014144-1] Żak 2014 ↓, s. 144.

[:0-2] Kronika Plutonu Rozpoznawczego 5 Batalionu Strzelców Karpackich 3 DSK 12.12.1944-14.04.1945 IPiMS w Londynie sygn. C598

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001741-3] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 741.

[CITEREFKryska-KarskiBarański197384-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 84.

[CITEREFMłotek_(red.)1978100-6] Młotek (red.) 1978 ↓, s. 100.

[CITEREFKryska-KarskiBarański197383-7] Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 83.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001754-8] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 754.

[CITEREFPartyka199771-9] Partyka 1997 ↓, s. 71.

[1]

[2]

[a]

[5]

[4]

[6]

[7]

[8]

[3]