Wikipedia

4 Pułk Czołgów Ciężkich

Ten artykuł dotyczy pułku ludowego Wojska Polskiego. Zobacz też: 4 Pułk Czołgów – stronę ujednoznaczniającą.

4 Pomorski Pułk Czołgów Ciężkich[4] – oddział wojsk pancernych ludowego Wojska Polskiego.

4 Pułk Czołgów Ciężkich
Ilustracja
Barwy wojsk pancernych
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1956

Nazwa wyróżniająca

Pomorski

Tradycje
Kontynuacja

4 Pułk Desantowy

Dowódcy
Pierwszy

mjr Mikołaj Janczelenko

Organizacja
Numer

JW 1578[1]

Dyslokacja

Elbląg[2],
Lębork[3]

Rodzaj wojsk

Wojska pancerne

Podległość

1 Armia WP
Pomorski Okręg Wojskowy[2]
1 Korpus Zmechanizowany[3]

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Order Kutuzowa III stopnia
Czołg ciężki IS-2, nr taktyczny 421, 1 pluton, 2 kompania, 4 Pułku Czołgów Ciężkich, obecnie czołg-pomnik przy muzeum i cmentarzu wojennym w Starych Łysogórkach.

Formowanie

edytuj

Sformowany w Gryszowicach i Dmytriewce pod Berdyczowem na mocy rozkazu dowódcy Armii Polskiej w ZSRR nr 00127 z 5 lipca 1944 według etatu nr 010/460. Wszedł w skład 1 Armii WP. Szkolenie bojowe rozpoczął w rejonie Berdyczowa, a następnie kontynuował je w okolicach Chełma.

Przysięgę żołnierze pułku złożyli w Kumowie Majorackim pod Chełmem 24 września 1944[5].

Po zakończeniu wojny pułk powrócił do kraju i na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 248 z 14 września 1945 został przeformowany na etat pokojowy. Stacjonował wtedy w Jarocinie. W 1947 przeniesiony do Elbląga. Od czerwca 1950 w składzie 1 Korpusu Pancernego. Potem w 1 Korpusie Zmechanizowanym. W 1951 po szkoleniu poligonowym w Drawsku Pomorskim, pułk przeniesiony został do Lęborka. w 1955 roku przeformowany w 32 Pomorski batalion czołgów ciężkich i artylerii pancernej[6]. Rozformowany w 1957 roku[7].

Zgodnie z rozkaz nr 07/MON z 04.05.1967 w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek, Dz. Roz. Tjn. MON Nr 5, poz. 21, tradycje 4 Pomorskiego pułku czołgów ciężkich kontynuował 4 Pomorski pułk desantowy

Osobny artykuł: 4 Pułk Desantowy.

Dowódcy pułku

edytuj
  • mjr Mikołaj Janczelenko (10 sierpnia 1944 r. do końca wojny)[5]

Struktura organizacyjna

edytuj

Etat 010/460:[8]:

 
Samochód pancerny dowództwa BA-64

Razem:

żołnierzy – 374 (oficerów – 90, podoficerów – 121, szeregowców – 163)

sprzęt:

  • czołgi IS-2 – 21
  • samochody pancerne BA-64 – 3
  • transportery opancerzone MK-1 – 3
  • ciągniki gąsienicowe – 2
  • samochody – 48
  • motocykle – 3

Marsze i działania bojowe

edytuj

1 listopada 1944 pułk przesunięto pod Warszawę i rozmieszczono w Izabelinie. Następnie przegrupował się do Białołęki Dworskiej[5].

17 stycznia 1945 uczestniczył w wyzwoleniu Warszawy. W okresie do 26 stycznia pułk wykonał marsz-manewr w kierunku Bydgoszczy. Gdzie do 28 stycznia brał udział w wyzwalaniu miasta. Dalej, 29 stycznia maszerował przez Złotów do Jastrowia, gdzie stacjonował do 7 lutego.

W okresie 10 – 14 lutego wspierał 1 DP w natarciu na Mirosławiec. 19 lutego odpierał kontrataki niemieckie na południowy wschód od Będlina, a 22 lutego walczył wspólnie z 1 SBK oraz 3 i 6 DP[5].

W walkach ulicznych o Kołobrzeg, wspierał początkowo oddziały 6 DP na lewym brzegu, a następnie oddziały 3 i 4 DP na prawym brzegu Parsęty.

W dniach 20 – 30 kwietnia wspierał natarcie 4 DP i współdziałając z 12 pułkiem piechoty uczestniczył w pościgu za nieprzyjacielem w kierunku: Bredinow, Zemlin, Hohen Neuen, Wolsier. Sforsował Hawelę i przeszedł przez Klletz, Rhinow do Stoipe nad Łabę.

Szlak bojowy pułk zakończył w Zuhlsdorf[5].

       
   

Kamuflaż i oznakowanie wozów

edytuj

Wozy bojowe malowano farbą olejną koloru ciemnozielonego. Poszczególne pojazdy mogły różnić się odcieniem, a nawet i kolorem. Jeśli okoliczności tego wymagały, malowano pojazdy w nieregularne plamy różnej wielkości i kształtu. Obok podstawowego koloru wykorzystywano brąz, czerń lub piaskowy. Taki sposób malowania stosowano jednak sporadycznie. Zimą wozy bojowe malowano na biało, tzw. bielidłem. Biel nakładano bezpośrednio na ochronną farbę zieloną, przy czym pokrywano nią albo cały pojazd, albo też tylko część jego powierzchni, tworząc nieregularne plamy deformujące kształt. Zamiast farby mogło być używane wapno[10].

Na wieży malowano orła. Stylizowany, aczkolwiek znacznie uproszczony kształt orła wzorowany był na orle piastowskim. Wysokość orła wahała się od 20 do 40 cm W 4 pczc, znak orła malowano na tle czerwonego rombu obwiedzionego białymi liniami[11].

Oznakowanie taktyczne

Numery taktyczne czołgów pułku[12]:

stan styczeń–luty 1945

  • dowódca – 4000
    • 1 kompania – dowódca – 4100
      • 1 pluton – 4111, 4112
      • 2 pluton – 4123, 4124
    • 2 kompania – dowódca – 4200
      • 1 pluton – 4211, 4212
      • 2 pluton – 4223, 4224
    • 3 kompania – dowódca – 4300
      • 1 pluton – 4311; 4312
      • 2 pluton – 4323, 4324
    • 4 kompania – dowódca – 4400
      • 1 pluton – 4411, 4412
      • 2 pluton – 4423, 4424

stan od 1 III 1945 do końca wojny

  • dowódca – 400
    • 1 kompania – dowódca – 410
      • 1 pluton – 411, 412
      • 2 pluton – 413, 414
    • 2 kompania – dowódca – 420
      • 1 pluton – 421, 422
      • 2 pluton – 423, 424
    • 3 kompania – dowódca – 430
      • 1 pluton – 431, 432
      • 2 pluton – 433, 434
    • 4 kompania – dowódca – 440
      • 1 pluton – 441, 442
      • 2 pluton – 443, 444

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP Nr 053/Org. z 30.03.1946
  2. ↑ a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
  3. ↑ a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 430.
  4. ↑ Na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa WP nr 591 z 2 lipca 1946 pułk został odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl
  5. ↑ a b c d e Komornicki 1987 ↓, s. 186-188.
  6. ↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 278.
  7. ↑ Andrzej Wojtaszak: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. s. 174.
  8. ↑ Komornicki 1987 ↓, s. 182.
  9. ↑ Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych, s. 366-373.
  10. ↑ Komornicki 1987 ↓, s. 109.
  11. ↑ Komornicki 1987 ↓, s. 109-110.
  12. ↑ Komornicki 1987 ↓, s. 118.

Bibliografia

edytuj
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
  • Magnuski, Janusz: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Magnuski, Janusz. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5.
  • Kazimierz Kaczmarek: Polacy na polach Brandenburgii. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981. ISBN 83-11-06672-8.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=4_Pułk_Czołgów_Ciężkich&oldid=74511872”