3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich
3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich (3. TKJR, 3. TJR) – pułk piechoty cesarskiej i królewskiej Armii.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1895 |
| Rozformowanie |
1918 |
| Tradycje | |
| Święto |
24 czerwca |
| Rodowód | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Heinrich Giovanelli von Ghersburg |
| Działania zbrojne | |
| I wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Historia pułku
edytujPułk został utworzony 20 kwietnia 1895 roku z czterech batalionów polowych (nr 9–12) i Kadry Batalionu Zapasowego Nr 3, które zostały wyłączone z dotychczasowego Tyrolskiego Pułku Strzelców Cesarskich[1].
Sztab pułku razem z 1. i 4. batalionem oraz Kadrą batalionu zapasowego stacjonował w Trydencie (niem. Trient), 2. batalion w Riva, a 3. batalion w Rovereto[2]. Pułk wchodził w skład 16 Brygady Piechoty w Trydencie należącej do 8 Dywizji Piechoty[3].
W 1898 roku sztab pułku razem z 1., 3. i 4. batalionem został przeniesiony do Wiednia i włączony do tamtejszej 49 Brygady Piechoty należącej do 25 Dywizji Piechoty. 2. batalion został przeniesiony z Riva do Trydentu i pozostał w składzie 16 Brygady Piechoty. W Trydencie pozostała także Kadra batalionu zapasowego[4].
W 1904 roku sztab pułku razem z 1. i 2. batalionem został przeniesiony do Bolzano (niem. Bozen), 3. batalion do Cles, a 4. batalion do Trydentu, gdzie nadal stacjonowała Kadra batalionu zapasowego. Cały pułk ponownie znalazł się w składzie 16 Brygady Piechoty[5]. W 1906 roku 3. batalion został przeniesiony z Cles do Borgo[6].
W 1908 roku sztab pułku razem z 2. batalionem został przeniesiony do Rovereto, a 1. batalion do Riva. 3. batalion pozostawał w Borgo, a 4. batalion i kadra batalionu zapasowego w Trydencie. Zmiany w dyslokacji pułku nie wpłynęły na jego podporządkowanie. Nadal wchodził w skład 16 Brygady Piechoty[7].
W 1912 roku sztab pułku razem z 2. i 3. batalionem stacjonował w Rovereto, 1. batalion w Rivie, a 4. batalion i Kadra batalionu zapasowego w Trydencie. Pułk został włączony w skład nowo utworzonej 96 Brygady Piechoty w Rovereto należącej do 8 Dywizji Piechoty[8]. Dyslokacja i podporządkowanie pułku nie uległo zmianie do 1914 roku[9].
Dla podtrzymania tradycji szefem pułku wszystkich czterech pułków pozostał cesarz Franciszek Józef I – co było ewenementem w austro-węgierskich siłach zbrojnych[10].
Swoje święto pułk obchodził 24 czerwca w rocznicę bitwy pod Custozą stoczonej w 1866 roku[1].
Pułk otrzymywał rekrutów z trzech okręgów uzupełnień: Innsbruck, Bressanone (niem. Brixen) i Trydent, położonych na terytorium 14 Korpusu[11].
Kolory pułkowe: trawiasty (niem. grasgrün), guziki złote.
W czasie I wojny światowej szystkie bataliony walczyły na froncie wschodnim w składzie 3 Armii[12]. Pułk walczył na ziemiach polskich m.in. przy forsowaniu Sanu pod Leżajskiem (14-18 października 1914), walkach pod Rozwadowem (24 października – 2 listopada 1914)[13].
Żołnierze
edytuj
- Komendanci pułku
- płk Heinrich Giovanelli von Ghersburg (1895[2] – 1897 → stan spoczynku[14])
- płk Karl Manussi von Montesole (1897[15] – 1899 → urlopowany[16])
- płk arcyksiążę Ferdynand Karol (1899[17] – 1902 → komendant 18 Brygady Piechoty)
- płk Hugo von Reinsperg (1902 – 1908 → komendant 6 Brygady Górskiej[18])
- płk Ignaz Verdroß von Droßberg (1908[19] – 1911 → komendant 14 Brygady Górskiej[20])
- płk Ignaz Fleischmann (1911[21] – 1912[22])
- ppłk / płk Heinrich Vonbank (1912[22][1] – 1915 → Komenda 96 Brygady Piechoty)
- płk Friedrich Nürnberger (1917 – 1918)
- Oficerowie
- por. Josef Fitzthum
- por. Leonard Seweryński
- ppor. Artur Phleps
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Schematismus 1914 ↓, s. 589.
- ↑ a b Schematismus 1896 ↓, s. 532.
- ↑ Schematismus 1896 ↓, s. 113.
- ↑ Schematismus 1899 ↓, s. 113, 137, 578.
- ↑ Schematismus 1905 ↓, s. 143, 618.
- ↑ Schematismus 1907 ↓, s. 634.
- ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 151, 660.
- ↑ Schematismus 1913 ↓, s. 165, 715.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 111, 589.
- ↑ Rydel 2001 ↓, s. 45.
- ↑ Schematismus 1907 ↓, s. 630.
- ↑ Patrz Order of Battle - Galicia August, 1914
- ↑ Sławomir Kułacz, Kwatera Tyrolskich Strzelców Cesarskich na cmentarzu w Kamieniu.
- ↑ Schematismus 1898 ↓, s. 183.
- ↑ Schematismus 1898 ↓, s. 576.
- ↑ Schematismus 1900 ↓, s. 189.
- ↑ Schematismus 1900 ↓, s. 12, 596.
- ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 153, 172.
- ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 660.
- ↑ Schematismus 1912 ↓, s. 165, 185.
- ↑ Schematismus 1912 ↓, s. 676.
- ↑ a b Schematismus 1913 ↓, s. 715.
Bibliografia
edytuj- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1898. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1897. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1899. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1898. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1900. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1899. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1907. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1906. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1911. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
- Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
- Österreich-Ungarns bewaffnete Macht 1900 - 1914
- Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 By Glenn Jewison & Jörg C. Steiner