3 Szczeciński Oddział WOP

3 Oddział WOP
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1946
Rozformowanie	1 maja 1948
Nazwa wyróżniająca	Szczeciński
	Tradycje
Rodowód	3 Oddział OP
Kontynuacja	8 Brygada OP
	Organizacja
Numer	JW 1823
Dyslokacja	Szczecin
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Okręg Wojskowy Pomorze; i Departament WOP

Szczeciński Oddział WOP nr 3 – zlikwidowany oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-niemieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

3 Szczeciński Oddział WOP JW 1823 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946)^[2] został sformowany w 1946 na bazie 3 Oddziału Ochrony Pogranicza^[3], na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał cztery komendy, 20 strażnic, stan etatowy wynosił 1597 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych^[4]. Sztab oddziału stacjonował w Szczecinie.

We wrześniu 1946 przekazano Bałtyckiemu Oddziałowi WOP 15 komendę odcinka Międzyzdroje^[3].

W 1947 przejęto z powrotem 15 komendę odcinka Międzyzdroje. Rozformowano grupę manewrową i sformowano szkołę podoficerską^[a].

Na mocy rozkazu MON z 20 marca 1948 z dniem 1 maja 1948 Szczeciński Oddział WOP nr 3 przeformowano na 8 Brygadę Ochrony Pogranicza.

Ochrona granicy

W latach 1945–1947 w czasie pełnienia służby granicznej poległo 18 żołnierzy oddziału. Byli to między innymi: kpt. Jerzy Zdrojewski, szer. Zenon Kubalka, szer. Marian Gabrysiak, szer. Wacław Dulkiewicz i st. szer. Antoni Gacki. 10 marca 1947 w rejonie Lipnik Górnych zginęło dwóch żołnierzy ze strażnicy Kamieniec 13 komendy odcinka. Odznaczono ich pośmiertnie Krzyżami Walecznych i pochowano na Cmentarzu Komunalnym w Szczecinie^[3].

Struktura organizacyjna

W tych koszarach stacjonowała grupa manewrowa i 13 komenda odcinka

W 1946^[3]:

dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia
grupa manewrowa (później szkoła podoficerska)
11 komenda odcinka – Mieszkowice i cztery strażnice
12 komenda odcinka – Chojna
13 komenda odcinka – Szczecin
14 komenda odcinka – Trzebież

Przejściowe punkty kontrolne:
- PPK Kołbaskowo (drogowy)
- PPK Nowe Linki (drogowy)
- PPK Gumieńce (kolejowy)
- PPK Szczecin (morski)
- PPK Świnoujście (rzeczny)
- PPK Gryfino (rzeczny).

We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 4 komendy, 20 strażnic, 1597 wojskowych i 14 pracowników cywilnych^[5]. Po reorganizacji w 1947 było to: 5 komend odcinków, 24 strażnice, 1563 wojskowych i 13 pracowników cywilnych^[6].

Sztandar oddziału

Uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się 29 czerwca 1947 na Wałach Chrobrego w Szczecinie. Sztandar z rąk wojewody szczecińskiego Borkowicza, w obecności prezydenta RP Bolesława Bieruta, premiera rządu Józefa Cyrankiewicza, ministra obrony narodowej, marszałka Polski Michała Roli-Żymierskiego i szefa Sztabu Głównego gen. Władysława Korczyca, przyjął płk Aleksander Bochan^[7].

[Sztandar miał 44 gwoździe pamiątkowe. Z niewiadomych przyczyn i nie wiadomo na czyje polecenie oraz kiedy usunięto z drzewca 5 gwoździ^[7].

Dowódcy oddziału

ppłk Sergiusz Czesnakow (do 15.04.1947)
ppłk Aleksander Bochan.

Przekształcenia

3 Oddział Ochrony Pogranicza → 3 Szczeciński Oddział WOP → 8 Brygada Ochrony Pogranicza → 12 Brygada WOP → 12 Pomorska Brygada WOP → Pomorska Brygada WOP → Pomorski Oddział Straży Granicznej

Uwagi

↑ Rozkaz MON nr 077/Org. z 3.03.1947^[3].

Przypisy

↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
↑ Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jackiewicz 1998 ↓, s. 58.
↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 127.
↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 61.
↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 64.
↑ ^a ^b Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 6.

Bibliografia

Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. Czerwiec 1995.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.

[5] Rozkaz MON nr 077/Org. z 3.03.1947^[3].

[CITEREFASGran.,_sygn._2825/1-1] ASGran., sygn. 2825/1 ↓.

[JW_1708-2] Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).

[CITEREFJackiewicz199858-3] Jackiewicz 1998 ↓, s. 58.

[CITEREFDominiczak1971127-4] Dominiczak 1971 ↓, s. 127.

[CITEREFDominiczak198561-6] Dominiczak 1985 ↓, s. 61.

[CITEREFDominiczak198564-7] Dominiczak 1985 ↓, s. 64.

[jednodniowka-8] Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]