3K95 Kindżał
3K95 Kindżał (ros. Кинжал, Kinżał) – radziecki, następnie rosyjski morski kompleks kierowanych przeciwlotniczych pocisków rakietowych (klasy woda-powietrze), bliskiego zasięgu (oznaczenie w kodzie NATO: SA-N-9 Gauntlet). Służy do zwalczania samolotów, śmigłowców i pocisków przeciwokrętowych. Pozostaje w służbie od końca lat 80. XX wieku.
| |
| Informacje podstawowe | |
| Inne nazwy |
3K95 |
|---|---|
| Rodzaj systemu |
przeciwlotniczy morski |
| Zwalczane cele |
statki powietrzne, pociski rakietowe |
| Państwo | |
| Wejście do służby |
1983 (faktycznie) |
| Status systemu |
w służbie |
| Pociski | |
| Pociski |
9M330 |
| Naprowadzanie |
radiokomendowe |
| Rodzaje głowic |
odłamkowa 14,8 kg |
| Zasięg |
1,5 – 12 km[1] |
| Pułap plot. |
0,01 – 6 km[1] |
| System | |
| Liczba pocisków |
3, 4, 6 |
| Radary | |
| Nazwa / model |
3R95 |
| Śledzone cele |
8[2] |
| Jednocześnie napr. pociski |
4[2] |
| Użytkownicy | |
| ZSRR / Rosja | |
Historia
edytujSystem Kinżał (pol. kindżał) stanowi morską wersję lądowego systemu 9K330 Tor. Miał zastąpić morski system Osa-M jako broń przeciwlotnicza i przeciwrakietowa bliskiego zasięgu nadająca się do zastosowania na mniejszych okrętach[3]. Ostatecznie rozmiary systemu spowodowały, że zastosowanie na małych okrętach uznano za niepraktyczne i był stosowany na okrętach średniej wielkości jako podstawowy system przeciwlotniczy i na dużych okrętach jako uzupełniający[3]. Prace rozpoczęto na skutek postanowienia Rady Ministrów ZSRR z 4 lutego 1975 roku[1]. Wiodącym biurem konstrukcyjnym był instytut NPO Altair (główny konstruktor S. Fadiejew, który opracował wcześniej Wołnę-M)[1]. Samą rakietę opracowywał MKB Fakieł (dawne biuro OKB-2), a wyrzutnię KB Start z Jekaterynburga[1]. W odróżnieniu od Osy-M, pociski w nowym systemie startowały z wyrzutni pionowych, po czym kierunek nadawały in silniki korekcyjne[3].
Z uwagi na opóźnienia, systemu nie otrzymały pierwsze okręty, które miały być w niego wyposażone, między innymi pierwsze niszczyciele rakietowe projektu 1155, wchodzące do służby od 1980 roku[4]. Próby strzelań morskiej wersji prowadzono od 1982 roku na zaadaptowanej w tym celu w trakcie budowy korwecie przeciwpodwodnej MPK-104 (projektu 1124K), wyposażonej w trzy wyrzutnie[3][5]. Już od końca 1983 roku zaczęły wchodzić do służby okręty uzbrojone w wyrzutnie Kinżał, poczynając od „Admirał Zacharow”[6]. Ostateczne próby systemu zostały ukończone w 1986 roku[4]. W ich trakcie pociski zestrzeliły między innymi cztery rakiety przeciwokrętowe P-35[4].
System oficjalnie przyjęto na uzbrojenie w 1989 roku[4]. W chwili wejścia do służby, na przełomie lat 80. i 90. system był bardzo nowoczesny i według opinii, przewyższał znacząco systemy rakietowe państw zachodnich tej klasy[7]. W kodzie NATO system otrzymał oznaczenie SA-N-9 Gauntlet, a jego radar naprowadzania: Cross Swords[8]. Od 1993 roku system oferowany był na eksport pod nazwą Klinok, lecz nie uzyskano zamówień[4].
Opis
edytuj
Pocisk ma masę 165 kg, w tym część bojowa 14,8 kg[1]. Długość wynosi 2898 mm, średnica kadłuba 235 mm, rozpiętość stateczników 650 mm[1]. Osiąga prędkość maksymalną 800 m/s[2].
Wyrzutnia pocisków 3S95 jest pionowa, bębnowa. Po 8 pocisków znajduje się w obrotowym bębnie z jednym oknem startowym[2]. W skład jednego kompleksu wchodzą na ogół cztery wyrzutnie, a na krążownikach lotniczych – po sześć wyrzutni.
Dla celów lecących z prędkością do 300 m/s zasięg zwalczania wynosi od 1,5 do 12 km i pułap od 10 metrów do 6 km[3]. Przy celach o prędkości do 700 m/s zasięga spada do 5 km, a pułap do 4 km[3]. Przerwa między odpaleniami wynosi 3 sekundy[3].
Zastosowanie
edytuj- 1 korweta ZOP projektu 1124K MPK-104 (1 kompleks – 3 wyrzutnie)
- 9 niszczycieli rakietowych projektu 1155 (2 kompleksy po 4 wyrzutnie – nie na wszystkich)[6]
- 1 niszczyciel rakietowy projektu 11551 „Admirał Czabanienko” (2 kompleksy po 4 wyrzutnie)[9]
- 2 fregaty rakietowe projektu 1154 (1 kompleks – 4 wyrzutnie)[6]
- 1 krążownik lotniczy projektu 11434 „Admirał Gorszkow”, ex „Baku” (4 kompleksy po 6 wyrzutni)[10]
- 1 krążownik lotniczy projektu 11435 „Admirał Kuzniecow” (4 kompleksy po 6 wyrzutni)[11]
- 1 krążownik rakietowy projektu 11442 „Piotr Wielikij” (1 kompleks – 8 wyrzutni)[12]
Zobacz też
edytuj- Sea Wolf – brytyjski odpowiednik
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Szulc 2002 ↓, s. 64.
- ↑ a b c d Szulc 2002 ↓, s. 65.
- ↑ a b c d e f g Szulc 2002 ↓, s. 64-65.
- ↑ a b c d e Angielski i Korowin 2014 ↓, s. 16-17.
- ↑ Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 2. Małyje protiwołodocznyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005, s. 26-28. ISBN 5-8172-0095-3. (ros.).
- ↑ a b c Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 1. Bolszyje protiwołodocznyje i storożewyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005, s. 56-58, 110. ISBN 5-8172-0094-5. (ros.).
- ↑ Szulc 2002 ↓, s. 66.
- ↑ Robert Gardiner (red.), Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996, s. 350.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 89.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 21-22.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 28.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 80, 87.
Bibliografia
edytuj- Tomasz Szulc. Okrętowe, przeciwlotnicze kompleksy rakietowe Rosji. Cz. III. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 8/2002, sierpień 2002.
- Jurij Apalkow: Udarnyje korabli. Moskwa: Morkniga, 2010. ISBN 978-5-903080-40-3. (ros.).
- Rostisław Angielski, Władimir Korowin. Zienitnyj rakietnyj kompleks «Kinżał». „Tiechnika i Woorużenije”. Nr 5/2014, maj 2014. (ros.).