2 złote wzór 1932 Polonia
2 złote wzór 1932 Polonia – moneta dwuzłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 27 października 1932 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 25 października 1932 r. (Dz.U. z 1932 r. nr 92, poz. 799)[1], wycofana z obiegu na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. na terenie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Emitent | |
| Typ monety | |
| Nominał |
2 złote |
| Rocznik |
1932, 1933, 1934 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
25 200 000 szt. |
| Data emisji |
27 października 1932 |
| Data wycofania |
22 listopada 1939 |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
4,4 g |
| Średnica |
22 mm |
| Materiał |
srebro Ag750 |
| Rant |
ząbkowany |
| Stempel | |
W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia do obiegu dwuzłotówki podawany był 31 października 1932 r[3], jednak w późniejszych tego samego autora – 27 października 1932 r[4].
Monetę bito w mennicy w Warszawie, z datami rocznymi: 1932, 1933 albo 1934[5].
Awers
edytujW centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok bicia, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na dole napis „2 ZŁOTE 2”, a pod łapą orła herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej w Warszawie[6].
Rewers
edytujNa tej stronie monety znajduje się lewy profil głowy kobiety w wianku na tle promieni słonecznych w formie zboża – portret Polonii będącej personifikacją Polski[6].
Nakład
edytujMennica Państwowa biła monetę w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 22 mm, masie 4,4 grama, z rantem ząbkowanym, według projektu Antoniego Madeyskiego. Nakłady monety w poszczególnych rocznikach przedstawiały się następująco[6]:
| Rocznik | Rewersu | Nakład (sztuk) | Zdjęcie |
|---|---|---|---|
| 2 złote 1932 | Polonia | 15 700 000 |
|
| 2 złote 1933 | Polonia | 9 250 000 | 
|
| 2 złote 1934 | Polonia | 250 000 | 
|
Nakład rocznika 1934 cytowany za literaturą tematu wydaje się być niezgodny z rzeczywistą częstością występowania tego rocznika w obrocie kolekcjonerskim. W sprawozdaniach Mennicy Państwowej podano jedynie, że w latach 1934 i 1935 wybito odpowiednio 9 625 000 oraz 1 050 000 (razem 10 675 000) sztuk, ale łącznie dwuzłotówek wzorów 1932 (Polonia) i 1934 (Józef Piłsudski)[6].
Opis
edytujDwuzłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)[6].
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[6].
Ze względu na przyjęte założenie, że po zmianie systemu monetarnego z 1932 r. należy w jak najkrótszym czasie wybić jak największą liczbę monet spełniających nowe wymagania prawne, nie rozpisano konkursu na nowy projekt, a wykorzystano jeden z niezrealizowanych – profesora Antoniego Madeyskiego ten, który zajął w 1925 r. drugie miejsce, w drugim konkursie na polską złotą monetę[7].
Według tego samego wzoru awersu i rewersu wprowadzono do obiegu monety 5 i 10 złotych wzoru 1932[6].
W okresie międzywojennym utrwaliła się w części społeczeństwa potoczna opinia, iż kobieta na rewersie to królowa Jadwiga, gdyż Madeyski wykonał również sarkofag tej królowej dla katedry wawelskiej. Według tradycji obowiązującej w rodzinie artysty utrwalił on w tym wizerunku idealizowany portret swej siostrzenicy – Wandy Syrokomskiej-Petraźyckiej. Według innych relacji modelką była Janina Żółtowska (która przed I wojną światową odwiedziła Madeyskiego w rzymskiej pracowni), późniejsza żona Ludwika Hieronima Morstina, w 1923 r. polskiego attaché wojskowego w Rzymie, przyjaciela Madeyskiego. Podobno rezultatem odnowionej po latach znajomości było między innymi to, że artysta w 1925 r. stanął do konkursu na projekt polskiej monety złotej, w którym utrwalił urodę modelki w profilu podobnym do profilu królowej Jadwigi z sarkofagu wawelskiego. Być może więc w potocznej opinii była i część prawdy, iż na monecie tej widniała głowa królowej Polski[8].
Wersje próbne
edytuj
W katalogach podana jest informacja o wybiciu z datą 1932 wersji próbnych w srebrze i w mosiądzu oraz z datą 1933 wersji próbnych w srebrze i w brązie[9].
Istnieje również wersja próbna monety 1 złoty Polonia z 1932 roku o masie 3,4 grama w srebrze i 3,2 grama brązie, oraz moneta 1 złoty Polonia bez daty, o średnicy 18 mm[9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 172–177, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 158, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 33, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
- ↑ a b c d e f g Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
- ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765–1965, Polskie Towarzystwo Archeologiczne, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1970, s. 185.
- ↑ Mennica Polska S.A., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6.
- ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.