28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”
28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS (1 walońska) „Wallonien” (niem. 28. SS-Freiwilligen-Grenadier-Division Wallonien) – walońska jednostka Waffen-SS.
 Emblemat dywizji | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1943 |
| Rozformowanie |
maj 1945 |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych |
wojska lądowe |
| Podległość |
Waffen-SS (1943–1945) |
Historia
edytuj
Walonowie pojawili się w Waffen-SS 1 czerwca 1943 roku, kiedy Legion Waloński, który walczył w ramach Wehrmachtu przyłączono do tej formacji. Legion ów rozbudowano w Brygadę Szturmową SS „Walonia” (La Brigade d’Assault Wallonie – SS Sturmbrigade „Wallonie”) – od 22 października 1943 r. 5 Ochotnicza Brygada Szturmowa SS (5. SS-Freiwilligen Sturmbrigade „Wallonien”), którą wysłano w listopadzie 1943 roku na Ukrainę, gdzie walczyła u boku Dywizji „Wiking”. Zmasakrowana w ciężkich walkach w kotle czerkaskim brygada została wycofana zimą 1944 roku do Niemiec. W lipcu brygadę wysłano do Estonii, skąd jej resztki ewakuowano do Niemiec w październiku i przystąpiono do tworzenia dywizji[1].
W lutym 1945 roku nieskompletowaną jednostkę skierowano na Pomorze, w okolice Stargardu, gdzie walońscy esesmani po raz kolejny ponieśli ogromne straty. Jednostka ta skierowana na Pomorze, była jeszcze w trakcie reorganizacji i rozwinięcia ze szczebla brygady do szczebla dywizji. Liczebnie bardzo słaba, na początku lutego 1945 liczyła nieco ponad 4000 żołnierzy, natomiast w momencie wejścia do walki pod Dąbiem ok. 1200 żołnierzy. Siedmiuset pozostałych przy życiu Walonów ewakuowano do Danii, gdzie zastał ich koniec wojny[2].
Sprawa właściwej nazwy jednostki
edytujJest to dość zagadkowa kwestia. W zachodnich opracowaniach jednostka ta jest z niejasnych powodów traktowana jako dywizja grenadierów pancernych (w nomenklaturze III Rzeszy: zmechanizowana). Powstała ona rzeczywiście jako brygada zmotoryzowana o sile pułku. W czerwcu 1944 r. została wycofana z frontu i wysłana do Rzeszy w celu przeformowania w dywizję. Rozwinięto ją jednak do stanu dywizji piechoty (grenadierów SS), a nie dywizji grenadierów pancernych.
Zbrodnie wojenne i kontrowersje wokół Legionu
edytujObrońcy[kto?] Legionu Walońskiego twierdzą, że nie jest on odpowiedzialny za popełnienie żadnych zbrodni wojennych. Twierdzą też[gdzie?], że Walonowie nie wiedzieli o zbrodniach popełnianych przez Niemców i uważali swoją walkę w Legionie za antykomunistyczną krucjatę przeciwko bolszewizmowi, nie zaś za szerzenie ideologii nazistowskiej. Zważywszy jednak na fakt, że jednostka brała udział w akcjach przeciwpartyzanckich w ZSRR na zapleczu frontu, wydaje się mało prawdopodobne, by nie wiedzieli o niemieckich zbrodniach[3].
Dowódcy
edytuj- SS-Sturmbannführer Lucien Lippert (X 1943 – II 1944)
- SS-Standartenführer Léon Degrelle (18 września 1944 – 3 maja 1945)
Skład organizacyjny
edytuj.jpg)
- SS-Grenadier Regiment 69 (69 pułk grenadierów pancernych SS) dwa niepełne bataliony
- SS-Grenadier Regiment 70 (jw) jeden batalion
- SS-Artillerie Regiment 28 (28 pułk artylerii SS) niepełny
- SS-Panzerjäger Abteilung 28 (28 dywizjon przeciwpancerny) niepełny
- SS-Aufklärungs Abteilung 28 (28 dywizjon rozpoznawczy SS) praktycznie bez ciężkiego sprzętu bojowego
- SS-Nachrichten Abteilung 28 (28 batalion łączności SS) niepełny
- SS-Pionier-Bataillon 28 (28 batalion saperów SS) niepełny
- SS-Flak-Kompanie 28 (28 kompania przeciwlotnicza SS) niepełna, bez dział
- SS-Ersatz-Bataillon 28 (28 batalion zapasowy SS) nie istniał na przyczółku, żołnierze zostali włączeni do jednostek bojowych
- Pododdziały służb.
Dywizją była tylko z nazwy – w praktyce były to dwa bataliony grenadierów wsparte pododdziałami specjalistycznymi.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 133-142
- ↑ Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 143-154
- ↑ Wallonische-Infanterie Bataillon 373 [online], www.axishistory.com [dostęp 2019-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-08] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Marcin Bryja, Janusz Ledwoch: Jednostki Waffen SS 1939 - 1945. Warszawa: 1996. ISBN 83-86209-97-6.
- Chris Bishop: Dywizje Waffen-SS 1939-1945. Warszawa 2009. ISBN 978-83-11-13640-3.
- Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 127-163.