1 Łużycki Oddział WOP

1 Oddział WOP
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	21 września 1946
Rozformowanie	24 kwietnia 1948
Nazwa wyróżniająca	Łużycki
	Tradycje
Nadanie sztandaru	25 maja 1947
Rodowód	1 Oddział OP
Kontynuacja	6 Brygada OP; 8 Brygada WOP; 8 ŁB WOP; Łużycka Brygada WOP; Łużycki Oddział SG
	Dowódcy
Pierwszy	płk; Anatolij Gordijewski
Ostatni	ppłk; Eugeniusz Buchwałow
	Organizacja
Numer	JW 1262
Dyslokacja	Lubań
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Okręg Wojskowy Śląsk; i Departament WOP

Łużycki Oddział WOP nr 1 – zlikwidowana jednostka organizacyjna Wojsk Ochrony Pogranicza pełniąca służbę graniczną granicy polsko-czechosłowackiej i granicy polsko-niemieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

1 Łużycki Oddział WOP JW 1762 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946)^[2] został sformowany w 1946 na bazie 1 Oddziału Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał pięć komend, 25 strażnic, stan etatowy wynosił 1900 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych^[3]. Sztab oddziału stacjonował w Lubaniu^[4]. W 1947 rozformowano grupę manewrową oddziału, a w jej miejsce powołano szkołę podoficerską o etacie 34 oficerów i podoficerów oraz 140 elewów^[5]^[a].

Rozformowany 24 kwietnia 1948. Na jego bazie powstała 6 Brygada Ochrony Pogranicza.

Struktura organizacyjna

W 1946^[4]:

Grupa manewrowa, a od 1947 szkoła podoficerska
1 komenda odcinka – Szklarska Poręba
2 komenda odcinka – Leśna
3 komenda odcinka – Bogatynia
4 komenda odcinka – Zgorzelec
5 komenda odcinka – Tuplice.

We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 5 komend, 25 strażnic, 1900 wojskowych i 14 pracowników cywilnych^[6]. Po reorganizacji w 1947 było to: 5 komend odcinków, 25 strażnic 1864 wojskowych i 13 pracowników cywilnych^[7].

Sztandar oddziału

Wręczenia sztandaru dokonano 25 maja 1947 w Lubaniu. Sztandar z rąk I zastępcy ministra obrony narodowej gen. dyw. Mariana Spychalskiego przejął ówczesny dowódca 1 Łużyckiego Oddziału Ochrony Pogranicza ppłk Eugeniusz Buchwałow. W drzewce sztandaru wbito 65 gwoździ pamiątkowych^[8].

W okresie przeformowania oddziału na 6 Brygadę Ochrony Pogranicza na płacie i grocie sztandaru dokonano poprawek polegających na zamianie napisów „1 Oddz. Ochrony Pogranicza” na „6 Brygada Ochrony Pogranicza”^[8]. Później, mimo kolejnych zmian nazwy i numeru brygady, na sztandarze już nie dokonywano już żadnych poprawek^[8].

Sztandar do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie przekazał mjr Henryk Kowalski 30 października 1963^[8].

Żołnierze oddziału

Dowódcy oddziału

płk Anatolij Gordijewski (był w 10.1946^[b]–1947)^[10]
ppłk Eugeniusz Buchwałow (1947–23.04.1948)^[10].

Oficerowie

Eugeniusz Dostojewski.

Uwagi

↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 070/org. z 3.03.1947^[4].
↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 054 z 19.10.1946^[9].

Przypisy

↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
↑ Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 127.
↑ ^a ^b ^c Jackiewicz 1998 ↓, s. 42.
↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 10.
↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 61.
↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 64.
↑ ^a ^b ^c ^d Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 6.
↑ Rozkazy personalne D WOP ↓.
↑ ^a ^b Łużycka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w Lubaniu, Rys historyczny Łużyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza oraz Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej. [w:] Region im. Ziemi Łużyckiej Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej w Lubaniu [on-line]. emeryci-sg.org.pl. [dostęp 2021-06-03]. (pol.).

Bibliografia

Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945–1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995-06.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
Archiwum Straży Granicznej, zespół arch. ŁB WOP, sygn.3035/20. Historia Łużyckiej Brygady WOP 1945–1991. Lubań 1991.

[6] Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 070/org. z 3.03.1947^[4].

[11] Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 054 z 19.10.1946^[9].

[CITEREFASGran.,_sygn._2825/1-1] ASGran., sygn. 2825/1 ↓.

[JW_1708-2] Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).

[CITEREFDominiczak1971127-3] Dominiczak 1971 ↓, s. 127.

[CITEREFJackiewicz199842-4] Jackiewicz 1998 ↓, s. 42.

[CITEREFJackiewicz199810-5] Jackiewicz 1998 ↓, s. 10.

[CITEREFDominiczak198561-7] Dominiczak 1985 ↓, s. 61.

[CITEREFDominiczak198564-8] Dominiczak 1985 ↓, s. 64.

[jednodniowka-9] Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 6.

[CITEREFRozkazy_personalne_D_WOP-10] Rozkazy personalne D WOP ↓.

[Buchwałow-12] Łużycka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w Lubaniu, Rys historyczny Łużyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza oraz Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej. [w:] Region im. Ziemi Łużyckiej Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej w Lubaniu [on-line]. emeryci-sg.org.pl. [dostęp 2021-06-03]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[b]

[10]

[9]