10 halerzy Protektoratu Czech i Moraw
10 halerzy (cz. 10 haléřů) – moneta obiegowa Protektoratu Czech i Moraw o nominale 10 halerzy wyemitowana w 1940 roku a wycofana z obiegu ostatecznie z końcem roku 1951. Wzór monety został zaprojektowany przez medaliera Jaroslava Edera, częściowo w oparciu o wcześniejsze prace Otakara Španiela[1].
.png)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ monety | |
| Nominał |
10 h (10/100 K) |
| Rocznik |
1940, 1941, 1942, 1943, 1944 |
| Emisja | |
| Mennica |
Vichr a společnost, Lysá nad Labem |
| Nakład |
82 114 000 |
| Data emisji |
25 listopada 1940 |
| Data wycofania |
31 grudnia 1951 |
| Projektant |
Jaroslav Eder (awers), Otakar Španiel (rewers) |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
1,89 g |
| Średnica |
17 mm |
| Materiał | |
| Rant |
gładki |
| Stempel | |
Wzór
edytujW centralnej części awersu umieszczono pochodzące z małego herbu Protektoratu Czech i Moraw godło – heraldycznego wspiętego koronowanego lwa o podwójnym ogonie. Poniżej znalazł się rok bicia. Całość otoczona była dwuczęściową legendą z nazwą kraju. W górnej zapisanej wewnętrznie części znalazła się inskrypcja gotycką frakturą w języku niemieckim „Böhmen und Mähren”. W części dolnej, zapisanej zewnętrznie, umieszczono czeski napis „ČECHY A MORAVA”. Oba fragmenty legendy rozdzielono ozdobnymi elementami w kształcie krzyżyków złożonych z pięciu kropek[1][3].
Rewers monety przedstawiał fragment praskiego Mostu Karola – jego trzy filary oraz cztery przęsła (boczne jedynie we fragmencie). Poniżej zarysowano dwanaście falistych linii oddających rzekę Wełtawę. Pośrodku fal umieszczono okrąg z nominałem monety zapisanym arabskimi cyframi[1][3]. Wzór rewersu powielał wygląd 10 czechosłowackich halerzy z 1922 roku[4], co wynikało z umowy pomiędzy Jaroslavem Ederem a autorem pierwotnego projektu, Otakarem Španielem[5].
Nakład
edytujPodstawą emisji monet o nominale 10 halerzy było rozporządzenie ministra finansów Protektoratu z 31 października 1940 r. Określono w nim zarówno ich wzór, jak i cechy fizyczne. Bito je z cynkowych krążków o masie 1,89 g (z 1 kg surowca wytwarzano 530 sztuk). Gotowe monety miały 17 mm średnicy i gładki rant[3][2]. Łącznie w latach 1940–1944 wyprodukowano nieco ponad 82 mln sztuk[1][2]. Bito w je w przedsiębiorstwie Vichr a spol. w Lysej nad Labem[6]
Dziesięciohalerzówki wprowadzono do obiegu w dniu publikacji rozporządzenia w dzienniku ustaw, to jest 25 listopada 1940 r.[3] Demonetyzacji uległy już w państwie czechosłowackim, z końcem 1951 roku[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Ľudovít Malinovský sr., ČaM 10 h 1940 Karlov most [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2019-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-27] (słow.).
- ↑ a b c Thomas Michael, Richard Giedroyc, 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 235, ISBN 978-1-4402-4797-2.
- ↑ a b c d Vyhláška ministra financí ze dne 31. října 1940 o ražbě a vydání zinkových desetníků, „Sbírka zákonů”, č. 405/1940 Sb. (čá 129/1940), epravo.cz, 25 listopada 1940 [dostęp 2019-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška bankovního úřadu ministerstva financí ze dne 15. února 1923 o vydání desetníků měny československé, „Sbírka zákonů”, č. 31/1923 Sb. (čá 14), epravo.cz, 27 lutego 1924 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Jaroslav Moravec, Karel IV. na našich platidlech – část 1 [online], Czeski Bank Narodowy, 13 maja 2016 [dostęp 2019-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-11] (cz.).
- ↑ Jaroslav Moravec, Sbohem padesátihaléři, sbohem dvacetikoruno! – část 1 [online], Czeski Bank Narodowy, 1 lipca 2014 [dostęp 2019-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (cz.).
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 6. prosince 1951 o stažení některých drobných mincí, „Sbírka zákonů”, č. 101/1951 Sb. (čá 49/1951), epravo.cz, 26 grudnia 1951 [dostęp 2019-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).