Wikipedia

Żurawlów

wieś w województwie lubelskim

Żurawlów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Grabowiec[5][6]

Żurawlów
wieś
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

zamojski

Gmina

Grabowiec

Liczba ludności (2021)

99[2][3]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-425[4]

Tablice rejestracyjne

LZA

SIMC

0888735[5]

Położenie na mapie gminy Grabowiec
Mapa konturowa gminy Grabowiec, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Żurawlów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Żurawlów”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Żurawlów”
Położenie na mapie powiatu zamojskiego
Mapa konturowa powiatu zamojskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Żurawlów”
Ziemia50°49′02″N 23°29′13″E/50,817222 23,486944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Grabowiec[7].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Grabowcu[8].

Geografia

edytuj

Żurawlów położony jest w środkowej części gminy Grabowiec, nad rzeką Wolicą, w obrębie Działów Grabowieckich. Żurawlów jest wsią głównie o charakterze rolniczym. Na terenie wsi występuje zabudowa zagrodowa. Wieś sąsiaduje ze Szczelatynem (1,3 km), Wolicą Uchańską (3,3 km) oraz Rogowem (3,1 km). Odległość do siedziby gminy - Grabowca wynosi 5,3 km, do Zamościa 28,9 km, do Lublina 93,7 km, do Warszawy 272 km. Do najbliższego przejścia granicznego z Ukrainą w Zosinie jest 48,8 km[9].

Demografia

edytuj

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku liczba ludności we wsi Żurawlów to 100[10] z czego 50,0% mieszkańców stanowią kobiety, a 50,0% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 2,3% mieszkańców gminy. 55,0% mieszkańców wsi Żurawlów jest w wieku produkcyjnym, 28,0% w wieku przedprodukcyjnym, a 17,0% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada we wsi Żurawlów 81,8 osób w wieku nieprodukcyjnym[2].

Integralne części wsi

edytuj

Na początku XX wieku utworzono folwark Piotrówka, który początkowo stał się częścią folwarku Franciszków. Obecnie Piotrówka wchodzi w skład Żurawlowa[11].

Historia

edytuj

Najstarsze ślady bytowania ludzi na terenie Żurawlowa pochodzą z okresu 4200-2900 r. p. Chr. Kolejne ślady zaliczane do wczesnej epoki brązu datowane są na 2200-1600 r. p. Chr.oraz 1750-1600 r. p. Chr. W czasie prowadzonych badań archeologicznych odnaleziono ślady ceramiki datowanej na okres rzymski tj. I-V w. Ludność słowiańska pojawiła się na tych terenach w okresie XII- XIII wieku[12].

Pierwsza wzmianka o Żurawlowie pochodzi z 1394 roku, wówczas książę mazowiecki i bełski Ziemowit IV[13] utworzył łacińską parafię w Grabowcu[14]. Wieś została nadana przez księcia plebanowi grabowieckiemu[15] jako uposażenie[16]. Według wizytacji z 1601 roku w Żurawlowie był 1 łan użytków, na którym gospodarowało 2 kmieci oraz 9 zagrodników oraz staw i młyn wodny. W 1693 roku notowano we wsi „..dwór drewniany dranicami wszystek pobity porządnie i nowo, drzwi na obydwie strony porządnie otwierane..". Dwór wybudowano rok wcześniej. We wsi funkcjonował także folwark, a w nim młyn, piekarnia, winnica, i pasieka pszczela. W 1717 roku odnotowano w Żurawlowie staw, karczmę i młyn wodny. W 1792 roku wybudowano drewniany dworek, gumna, obory, zmeliorowano łąki, wybudowano młyn wodny[11].

W 1827 roku wieś należała do powiatu hrubieszowskiego i parafii Grabowiec[16]. Liczyła wówczas 15 domów i 94 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku Żurawlów wchodził w skład gminy i parafii w Grabowcu[17].

W 1915 roku w czasie I wojny światowej w okolicach Żurawlowa toczyły się walki między Austriakami i Rosjanami, w wyniku których niemal cała zabudowa Żurawlowa została spalona[11].

Według spisu z 1921 roku wieś liczyła 25 domów i 181 mieszkańców, w tym 3 Ukraińców. W 1929 roku pracował w Żurawlowie młyn wodny należący do J. Wojciechowskiego[11].

10 lutego 1943 roku w czasie II wojny światowej Niemcy wysiedlili mieszkańców wsi w ramach akcji pacyfikacyjnej Zamojszczyzny, a w ich miejsce przesiedlono Ukraińców z powiatu zamojskiego[18]. W czasie okupacji organizowano ruch oporu pod dowództwem por. Pawła Runkiewicza "Czarnego", w skład którego wchodziło kilku mężczyzn z Żurawlowa. W czasie ataku na polski ruch oporu w pobliskim Cieszynie, spaleniu uległ młyn z Żurawlowie. W czasie II wojny światowej w Żurawlowie zginęło 11 mieszkańców: 6 Polaków i 5 Żydów[11].

Protest przeciwko łupkom

edytuj
 
Protest przeciwko poszukiwaniu gazu łupkowego

Wieś Żurawlów stała się miejscem trwającego 400 dni protestu mieszkańców przeciwko działalności koncernu Chevron, który zamierzał poszukiwać gazu łupkowego na gruntach wioski[19]. Zablokowanie dojazdu do terenu wydzierżawionego przez koncern, całodobowa, nieprzerwana okupacja miejsca planowanej budowy wiertni poszukiwawczej od 3 czerwca 2013 do 7 lipca 2014 zakończyła się sukcesem: Chevron wycofał się z terenu Żurawlowa[20]. Mieszkańcy Żurawlowa obronili swoje rolnicze ziemie, zasoby wody pitnej w postaci Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP nr 405, 406, 407), znajdujące się na terenie, który miałby w przyszłości być objęty wydobyciem gazu łupkowego metodą szczelinowania hydraulicznego.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 164326
  2. ↑ a b Wieś Żurawlów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-14].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1653 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ BIP gminy, sołtysi [dostęp 2023-11-14]
  8. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  9. ↑ Opracowano na podstawie Mapy Google
  10. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  11. ↑ a b c d e Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Dzieje miejscowości gminy Grabowiec, powiat zamojski, Grabowiec - Zamość 2011, s. 136-138.
  12. ↑ A. Urbański, Dokumentacja obszaru Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP), nr 86-90, archiwum WUOZ w Lublinie, delegatura w Zamościu
  13. ↑ Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806
  14. ↑ Parafia pw. Świętego Mikołaja - Grabowiec [online], diecezja.zamojskolubaczowska.pl [dostęp 2019-07-03] (pol.).
  15. ↑ A. Jabłonowski Źródła Dziejowe t. 18, cz. 1, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym t. 7, cz. 1, Warszawa 1902, s. [1]
  16. ↑ a b R. Kulik, H. Kulik, Grabowiec na przestrzeni dziejów, s. 250-255
  17. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV, s. 863 [2]
  18. ↑ Relacja Genowefy Anny Wojtowicz o wysiedleniu wsi Żurawlów
  19. ↑ Światowy Dzień Pokoju Żurawlów 2015. obywatelekontroluja.pl. [dostęp 2015-08-17].
  20. ↑ Po 399 dniach protestów Chevron opuszcza Żurawlów. Chce szukać łupków w gm. Susiec. naszemiasto.pl. [dostęp 2015-08-17].

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Urząd gminy Grabowiec: [3]
  • Zapomniana Dolina: [4]
  • Zdjęcia Żurawlowa: [5]
  • Żurawlów w serwisie Mapster: [6]
  • Zdjęcia Google Maps: [7]
  • Atrakcje turystyczne w pobliżu: [8]
  • Grabowiecki Słownik Biograficzny [9]
  • Wysiedlenie Żurawlowa 1943 r. [10]
  • Wywiad z Haliną Leleń mieszkanką Żurawlowa[1]
  • Stowarzyszenie Zielony Żurawlów [11]
  • Fotografie Żurawlowa [12]
  1. ↑ Natalia_Soko³owska_konkurs [online], pl/WSPOMNIENIA/Natalia_Sokolowska_konkurs.pdf [dostęp 2024-04-26].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Żurawlów&oldid=73625790”