Żurawka (roślina)

rodzaj roślin

Żurawka (Heuchera) – rodzaj roślin należący do rodziny skalnicowatych. Liczy ponad 50 gatunków występujących w naturze w Ameryce Północnej. Wiele gatunków i mieszańców między nimi uprawianych jest ze względów ozdobnych, głównie jako rośliny okrywowe. W naturze występują zwykle w wilgotnych lasach i w miejscach skalistych, na zboczach gór lub klifów nadmorskich. Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia profesora medycyny z Uniwersytetu w WittenberdzeJohanna Heinricha Heuchera[4].

Żurawka
Ilustracja
Heuchera maxima
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

skalnicowate

Rodzaj

żurawka

Nazwa systematyczna
Heuchera L.
Sp. Pl. 226. 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Heuchera americana L.[3]

Heuchera sanguinea
Heuchera rubescens
Żurawki różnych odmian ozdobnych

Morfologia

edytuj
Pokrój
Byliny tworzące kępy i osiągające do 0,7 m wysokości[4].
Liście
Zwykle zimozielone, często purpurowo lub srebrzyście nabiegłe. Blaszka liściowa jest w różnym stopniu klapowana i karbowana[4].
Kwiaty
Drobne, zebrane w groniaste i wiechowate kwiatostany na szczycie łodygi, zwykle bezlistnej. Działki kielicha w liczbie 5 są nierównej długości, w dole są kubeczkowato zrośnięte. Także 5 drobnych płatków korony ma kolor biały, różowy do czerwonego, czasem też zielonkawy. Pręcików jest 5. Zalążnia jest wpół dolna, powstaje z dwóch zrośniętych owocolistków i zwieńczona jest dwoma szyjkami słupka[4].
Owoce
Wielonasienne torebki[4].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)[2]

Rodzaj Heuchera należy do rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae), która jest rodziną siostrzaną dla agrestowatych (Grossulariaceae) i wraz z nią należy do rzędu skalnicowców (Saxifragales) w obrębie okrytonasiennych.

Pozycja według systemu Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Saxifraganae Reveal, rząd skalnicowce (Saxifragales Dumort.), podrząd Saxifragineae Engl., rodzina skalnicowate (Saxifragaceae Juss.), plemię Heuchereae Bartl., rodzaj żurawka (Heuchera L.)[5].

Wykaz gatunków[6]

Zastosowanie i uprawa

edytuj

Żurawki uprawiane są jako ozdobne rośliny okrywowe, możliwe do uprawy także pod drzewami i krzewami, poza tym sadzone w ogrodach skalnych. Rosną na stanowiskach słonecznych i w półcieniu, na glebach dobrze zdrenowanych i żyznych. Rozmnażane są przez podział kęp wiosną lub jesienią oraz z nasion[7].

Gatunki botaniczne uprawiane w Polsce[8][9]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-04].
  4. a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2011, s. 108. ISBN 0-333-74890-5.
  5. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Heuchera. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-04]. (ang.).
  6. Heuchera. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-01-16].
  7. Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin. Tom I, A-J. Poznań: Zysk i s-ka, 2012, s. 451. ISBN 978-83-7506-845-0.
  8. Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  9. Związek Szkółkarzy Polskich. [dostęp 2010-02-28].