Żupałkowate
Żupałkowate (Ascalaphidae) – rodzina dużych lub średniej wielkości owadów z rzędu sieciarek (Neuroptera) blisko spokrewniona z mrówkolwowatymi (Myrmeleontidae). Obejmuje 400–450 współcześnie żyjących gatunków rozprzestrzenionych po całym świecie. Większość z nich występuje w strefie tropikalnej i subtropikalnej.
| Ascalaphidae[1] | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina |
żupałkowate |
W rodzinie Ascalaphidae wyróżniono około 65 rodzajów zgrupowanych w podrodzinach[2]:
Typem nomenklatorycznym rodziny jest rodzaj Ascalaphus.
Do Albardiinae zaliczany jest tylko jeden gatunek Albardia furcata występujący w Brazylii. Pozostałe dwie podrodziny, różniące się głównie budową oczu, są szeroko rozprzestrzenione, przy czym większość znanych gatunków żupałkowatych zaliczono do podrodziny Ascalaphinae.
Wyglądem i sposobem polowania żupałkowate przypominają ważki, z tą różnicą, że czułki żupałkowatych są wyraźnie dłuższe i zazwyczaj buławkowato zakończone. Jedynie Albardiinae mają krótkie czułki. Larwy żupałkowatych są podobne do larw mrówkolwowatych[2].
Sieciarki zaliczane do tej rodziny mają szeroką głowę, bardzo duże oczy, u Ascalaphinae podzielone poprzecznie na dwie części, oraz cienkie czułki. Większość jest mocno owłosiona. Ich cykl rozwojowy trwa 1–2 lata[3]. Są wśród nich liczne gatunki sprawnie latających, niewybrednych drapieżców. U niektórych stwierdzono zdolność widzenia w zakresie ultrafioletu.
Jeden gatunek z tej rodziny (Libelloides macaronius) został zaliczony do fauny Polski, ale informacja ta, pochodząca z 1919 roku, wobec braku dokładnej lokalizacji[3] podawana jest w wątpliwość[4]. Nie stwierdzono również późniejszych wystąpień tej sieciarki na obszarze Polski.
Przypisy
edytuj- ↑ Ascalaphidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b T. R. New: The Neuroptera of Malesia. Brill, 2003, s. 204, seria: Fauna Malesiana Handbooks. ISBN 90-04-12497-7.
- ↑ a b Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007, s. 287. ISBN 978-83-881470-7-4.
- ↑ R. Dobosz. What species of owlflies (Neuroptera: Ascalaphidae), an extinct family in Poland, have occurred in Poland in the past?. „Fragmenta Faunistica”. 52 (2), s. 99-103, 2009.