Żarmachan Tujakbaj

Żarmachan Ajtbajuły Tujakbaj (kaz. Жармахан Айтбайұлы Тұяқбай, ur. 22 listopada 1947 we wsi Nowostrojka w Obwodzie Szymkienckim) – kazachski prawnik i polityk.

Żarmachan Tujakbaj

Жармахан Тұяқбай

Pełne imię i nazwisko	Żarmachan Ajtbajuły Tujakbaj
Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1947 Nowostrojka
Przewodniczący Mażylisu Parlamentu Kazachstanu
Okres	od 1 grudnia 1999 do 14 października 2004
Przynależność polityczna	Otan
Poprzednik	Marat Ospanow
Następca	Orał Muchamedzchanow
Prokurator Generalny Republiki Kazachstanu
Okres	od grudnia 1990 do października 1995
Następca	Maksut Närykbajew
Odznaczenia

Życiorys

W 1971 ukończył studia na Wydziale Prawa Kazachskiego Uniwersytetu Państwowego. Po ukończeniu studiów pracował jako prokurator w Wydziale Śledczym Prokuratury Obwodowej w Szymkiencie. W 1981 został mianowany zastępcą prokuratora generalnego Kazachskiej SRR. W następstwie rozruchów na tle narodowościowym, do których doszło grudniu 1986 przeprowadzono wiele zmian personalnych na kierowniczych stanowiskach w najwyższych urzędach Kazachstanu. W ich wyniku Tujakbaj stracił funkcję zastępcy prokuratora generalnego i został przesunięty na stanowisko szefa Prokuratury Obwodowej w Aktau, a w 1988 szefa Prokuratury Obwodowej w Atyrau.

W 1990 został awansowany na stanowisko prokuratora generalnego Kazachstanu, które zajmował także po uzyskaniu przez państwo niepodległości. W 1995 został przewodniczącym Państwowego Komitetu Śledczego. Od 1997 pełnił funkcję naczelnego prokuratora wojskowego.

W 1999 został wybrany deputowanym do Mażlisu (izby niższej parlamentu) z okręgu saryagaszskiego. 1 grudnia 1999 wybrano go na przewodniczącego Mażlisu. Przez wiele lat współpracował z prezydentem Kazachstanu Nursułtanem Nazarbajewem. Działał w partii Otan, stanowiącej polityczne zaplecze prezydenta. Na początku 2004 został jej wiceprzewodniczącym. Po wyborach parlamentarnych we wrześniu 2004 zerwał współpracę z Nazarbajewem, zarzucając mu manipulowanie wynikami wyborów. Od tego czasu działa w opozycji antyprezydenckiej i krytykuje autorytarne metody sprawowania władzy przez Nazarbajewa oraz rosnącą korupcję.

W listopadzie 2004 stanął na czele Rady Koordynacyjnej Demokratycznych Sił Kazachstanu zrzeszających część ugrupowań opozycyjnych. W marcu 2005 został wybrany przewodniczącym Ruchu na rzecz Sprawiedliwego Kazachstanu. Był najpoważniejszym spośród kandydatów opozycyjnych w wyborach prezydenckich, które odbyły się 4 grudnia 2005. Z uwagi na dużą popularność, jaką cieszy się Nazarbajew oraz na możliwość dokonywania fałszerstw wyborczych jego szanse na zwycięstwo były praktycznie żadne. Ostatecznie udało mu się uzyskać 6,6% głosów. Po ogłoszeniu wyników zapowiedział, że opozycja będzie starać się wyjaśnić przypadki fałszerstw wyborczych na drodze prawnej i nie wyprowadzi ludzi na ulicę.

10 września 2006 ogłosił powstanie swojej własnej partii – Ogólnonarodowej Partii Socjaldemokratycznej, która została zarejestrowana 25 stycznia 2007.

Jest profesorem prawa Euroazjatyckiego Uniwersytetu Państwowego im. Lwa Gumilowa w Astanie. Opublikował wiele prac na temat reformy systemu prawnego. Wywodzi się ze starszego żuzu.

Odznaczenia

• Order „Lampart” II klasy (2001)

Bibliografia

• Nota biograficzna, www.centrasia.ru (ros.)