Żarkij (1904)

Żarkij (ros. Жаркий) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku, jedna z 22 zbudowanych jednostek typu Bojkij. Okręt został zwodowany w maju 1904 roku w krajowej Stoczni Admiralicji w Nikołajewie, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w 1905 roku, z przydziałem do Floty Czarnomorskiej. „Żarkij” wziął udział w I wojnie światowej, w maju 1918 roku został zdobyty przez Niemców, a we wrześniu 1919 roku przejęli go Biali. W 1920 roku niszczyciel został internowany w Bizercie, a złomowano go w 1924 roku.

Żarkij
Жаркий

Klasa	niszczyciel
Typ	Bojkij
Historia
Stocznia	Stocznia Admiralicji, Nikołajew
Położenie stępki	1902
Wodowanie	maj 1904
Rosyjska Carska MW
Nazwa	„Żarkij”
Wejście do służby	1905
Wycofanie ze służby	maj 1918
Biali
Nazwa	„Żarkij”
Wejście do służby	wrzesień 1919
Wycofanie ze służby	internowany w 1920
Los okrętu	złomowany w 1924
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	350 ton
Długość	64 metry
Szerokość	6,4 metra
Zanurzenie	2,59 metra
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły, moc 5700 KM, 2 śruby
Prędkość	26 węzłów
Zasięg	1200 Mm przy prędkości 12 węzłów
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) 6 torped, 12–18 min
Wyrzutnie torpedowe	3 × 381 mm (3 × I)
Załoga	62–69

Projekt i budowa

Okręt był jednym z 22 niszczycieli typu Bojkij zbudowanych w krajowych stoczniach, będących ulepszoną i powiększoną wersją zaprojektowanych w brytyjskiej stoczni Yarrow jednostek typu Sokoł . Zbudowany został w Stoczni Admiralicji w Nikołajewie . Stępkę okrętu położono w 1902 roku, a zwodowany został w maju 1904 roku .

Dane taktyczno-techniczne

„Żarkij” był niewielkim, czterokominowym niszczycielem, klasyfikowanym do 1907 roku jako torpedowiec . Długość całkowita wynosiła 64 metry, szerokość 6,4 metra i maksymalne zanurzenie 2,59 metra. Wyporność jednostki wynosiła 350 ton. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5700 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Yarrow . Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26 węzłów . Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1200 Mm przy prędkości 12 węzłów .

Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm Canet L/48 oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych kalibru 47 mm Hotchkiss M1885 L/40 . Jednostka wyposażona była w jedną dziobową stałą i dwie pojedyncze obracalne pokładowe wyrzutnie torped kalibru 381 mm, z łącznym zapasem sześciu torped . Ponadto okręt mógł zabrać na pokład 12–18 min .

Załoga okrętu liczyła 62–69 oficerów, podoficerów i marynarzy .

Służba

„Żarkij”, „Zorkij” i „Zwonkij” w Bizercie w 1924 roku

„Żarkij” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w 1905 roku . Jednostka weszła w skład Floty Czarnomorskiej.

W trakcie I wojny światowej „Żarkij” wchodził w skład Floty Czarnomorskiej. Rankiem 16 października^?/29 października 1914 roku przebywające na patrolu nieopodal Półwyspu Krymskiego „Żarkij”, „Żywuczij” i „Lejtienant Puszczin” wzięły udział w ataku na krążownik liniowy „Yavuz Sultan Selim”, który bez wypowiedzenia wojny ostrzelał port w Sewastopolu, jednak znalazłszy się pod silnym ogniem przeciwnika musiały zawrócić (trafiony dwoma pociskami „Lejtienant Puszczin” został uszkodzony). W pierwszej połowie listopada 1915 roku „Żarkij” przybył do Batumi, wspierając później wojska lądowe walczące z Turkami na Kaukazie. W 1916 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano wszystkie wyrzutnie torped kalibru 381 mm i wszystkie działka kalibru 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm oraz drugą armatę kalibru 75 mm Canet i sześć pojedynczych karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm . W nocy z 21 marca^?/3 kwietnia na 22 marca^?/4 kwietnia 1917 roku operujące z Suliny „Żarkij” i „Żywoj” zatopiły dwa szkunery, które wypłynęły z Konstancy.

W maju 1918 roku „Żarkij” został zdobyty Niemców. W listopadzie 1918 roku okręt przejęli w Sewastopolu alianci, po czym we wrześniu 1919 roku wszedł w skład floty Białych. W listopadzie 1920 roku „Żarkij”, „Zorkij” i „Zwonkij” udały się do Bizerty, gdzie zostały internowane przez Francuzów 16 grudnia^?/29 grudnia 1920 roku . Jednostka została sprzedana i złomowana w 1924 roku .

Bibliografia

• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: BOYKIY torpedo boats (1902 – 1907). Navypedia. [dostęp 2023-05-30]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Piotr Olender: Wojna rosyjsko-japońska 1904–1905. Działania na morzu. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2021. ISBN 978-83-8178-686-7.
• The Naval Annual, 1906. J. Leyland, T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1906. (ang.).
• The Naval Annual, 1915. T.A. Brassey (red.). London: William Cloves and Sons, 1915. (ang.).
• ZHARKIY (6103375). miramarshipindex.nz. [dostęp 2023-05-30]. (ang.).