Żabia Grań
Żabia Grań, Grań Żabiego (niem. Froschgrat, słow. Žabí hrebeň, węg. Békás-gerinc[1]) – północna część północnej grani Rysów w Tatrach Wysokich. Odchodzi od Żabiego Szczytu Wyżniego w kierunku północno-zachodnim i oddziela Dolinę Rybiego Potoku od Doliny Żabiej Białczańskiej. Żabią Granią przebiega granica polsko-słowacka. Często używana nazwa Żabie odnosi się nie tylko do samej grani, ale również do leżących poniżej dolin[2].
.jpg)
Charakterystyka
edytujNajwyższym wzniesieniem w Żabiej Grani jest Żabi Szczyt Wyżni (2259 m)[2]. Dawniej na obydwu stokach grani wypasano owce. Po zniesieniu pasterstwa zabliźniły się już spowodowane przez nie szkody i obecnie zbocza porasta bujna roślinność a dawne ścieżki zarosły lasem i kosodrzewiną. Na zboczach Siedmiu Granatów las osiąga rekordową w Tatrach Polskich górną granicę zasięgu 1650 m. Na słowackich zboczach rosną wyjątkowo dorodne limby. Powyżej górnej granicy lasu ciągną się trudne do przejścia gąszcze kosodrzewiny. Ludzie bywają tutaj bardzo rzadko. W wielu miejscach łany kosodrzewiny są tak zwarte, że jedyną możliwością przejścia są żleby[3]. Na zachodnim stoku Grani Żabiego, pod przewieszką, stwierdzono występowanie głodka karyntyjskiego – bardzo rzadkiej rośliny, nigdzie więcej w Polsce nie występującej, poza tym jednym stanowiskiem na Grani Żabiego[4].
Dawniej Żabia Grań była tłumnie odwiedzana przez turystów. Obecnie dla turystów cała grań jest niedostępna. Całe jej wschodnie (słowackie) zbocza od dawna są zamkniętym również dla taterników obszarem ochrony ścisłej[5]. Po polskiej stronie przepisy zmieniały się kilkakrotnie. Do końca lat 60. XX wieku taternicy mogli tu wspinać się bez ograniczeń. W latach 70. zabroniono im wspinaczki na Żabim Niżnym, dozwolono w Grani Apostołów. Żabia Grań była bardzo popularnym rejonem wspinaczkowym. Od 1979 r. zabroniono wspinaczki również w Grani Apostołów. Obecnie taternikom wolno się wspinać tylko na południe od Białczańskiej Przełęczy[6].
W Siedmiu Granatach znajdują się jaskinie: Wielka Żabia Szpara i Dziura w Żabiem[7].
Przebieg grani
edytujW Żabiej Grani w kolejności od południa na północ znajdują się::
- Żabi Szczyt Wyżni (Veľký Žabí štít, 2259 m)
- Białczańska Przełęcz Wyżnia (Vyšné Bialčanské sedlo, 2085 m)
- Białowodzka Turniczka (Bielovodská vežička, 2095 m)
- Białczańska Przełęcz Wyżnia (drugie siodło)
- Żabi Mnich (Žabí Mních, 2146 m) – zwornik dla północnej grani z Żabią Lalką
- Wyżnie Żabie Wrótka (Vyšné žabie vrátka)
- Żabie Zęby (Žabie zuby)
- Żabie Wrótka (Žabie vrátka, 2085 m)
- Białczańskie Baszty:
- Zadnia Białczańska Baszta (Zadná bielovodská bašta, ok. 2105 m)
- Zadnie Białczańskie Wrótka (Zadné bielovodské vrátka, ok. 2085 m)
- Pośrednia Białczańska Baszta (ok. Prostredná bielovodská bašta, ok. 2075 m)
- Pośrednie Białczańskie Wrótka (Prostredné bielovodské vrátka, ok. 2075 m)
- Skrajna Białczańska Baszta (Predná bielovodská bašta, ok. 2085 m)
- Skrajne Białczańskie Wrótka (Predné bielovodské vrátka, ok. 2055 m)
- Białczańska Czubka (Bielovodská čuba, ok. 2060 m)
- Pośrednia Białczańska Przełęcz (Prostredné Bielovodské sedlo), ok. 2040 m
- Białczańska Kopka (Bielovodský hrb, 2045 m)
- Białczańska Przełęcz (Bialčanské sedlo, 2024 m)
- Owcze Turniczki (Ovčie vežičky, ok. 2040 m)
- Owcza Przełęcz (Ovčie sedlo, 2038 m)
- Marusarzowa Turnia (Ondrejova veža, 2075 m)
- Marusarzowa Przełączka (Ondrejova štrbina, 2060 m)
- Apostoł VII (Prostredné Bielovodské sedlo, ok. 2080 m) – zwornik dla Grani Apostołów (Hrebeň apoštolov)
- Apostolska Szczerbina (Apoštolská štrbina, ok. 2075 m)
- Żabi Szczyt Niżni (Malý žabí štít, 2098 m)
- Żabi Karbik (Žabí zárez)
- Żabie Kopki (Žabie kôpky, ok. 2050 m)
- Przełączka pod Żabią Czubą (Žabia štrbina, 2031 m)
- Żabia Czuba (Žabia kopa, 2080 m)
- Żabi Przechód Białczański (Bielovodský žabí priechod, ok. 1915 m)
- Siedem Granatów (Sedem Granátov)[3].
Do Doliny Rybiego Potoku z Żabiej Grani schodzi kilka żlebów: Owczy Żleb, Marusarzowy Żleb, Żleb spod Diabłów, Apostolski Żleb, Apostolska Depresja, Żabi Żleb, Dwoisty Żleb, oraz kilka bezimiennych[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2020-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c Władysław Cywiński, Grań Żabiego, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1999, ISBN 83-7104-024-5.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Turystyczna mapa Słowacji [online] [dostęp 2020-02-11].
- ↑ Dozwolone rejony wspinaczkowe w TPN [online] [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Jaskinie, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-06-25].