Żabi Staw Jaworowy
Żabi Staw Jaworowy (słow. Žabie pleso Javorové, Žabie pleso Javorinské; niem. Krotensee; węg. Varangyos-tó) – staw znajdujący się w Dolinie Zadniej Jaworowej (górna część Doliny Jaworowej), w słowackich Tatrach Wysokich.
 Żabi Staw Jaworowy i Jaworowe Turnie | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość lustra |
1886 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
1,11 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki wypływające | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°11′29″N 20°10′07″E/49,191389 20,168611
| |
Opis
edytujPołożony jest na wysokości 1886 m n.p.m. (według niektórych źródeł 1900 m). Zgodnie z pomiarami TANAP-u z lat 60. XX w. staw ma powierzchnię 1,11 ha, wymiary 197 × 80 m i głębokość ok. 15,2 m. Leży na dnie karu u podnóży monumentalnych ścian Jaworowych Szczytów, które regularnie zasypują go piargami. Od strony zachodniej zamknięty jest moreną.
Żabi Staw Jaworowy otaczają:
- od południa Jaworowy Szczyt,
- od południowego zachodu Mały Jaworowy Szczyt,
- od południowego wschodu Ostry Szczyt,
- od północnego wschodu Lodowy Szczyt.
Znad brzegu stawu widok na potężne, 400-metrowej wysokości ściany Jaworowych Szczytów. Na jednej ze skał poniżej stawu umieszczono w 1911 tabliczkę upamiętniającą śmierć Stanisława Szulakiewicza i spieszącego mu na pomoc przewodnika Klimka Bachledy, którzy w 1910 zginęli w ścianach Małego Jaworowego Szczytu.
Przez wiele lat podawano w przewodnikach nieprawdziwą informację, że w 1940 r. duża lawina kamienna z Jaworowego Szczytu zmniejszyła nieco obszar stawu. Podał ją około 10 sierpnia 1940 r. Klub Słowackich Turystów i Narciarzy wraz ze stwierdzeniem, jakoby klub ten podjął akcję ratowania jeziora. Doniesienie to zostało sprostowane przez nieznanego autora (prawdopodobnie był nim Gyula Hefty) tydzień później. Sprostowanie to zostało jednak przeoczone, a zauważył je dopiero w 2010 Józef Nyka. W rzeczywistości obryw skalny nastąpił jesienią 1939 r., nie był jednak na tyle potężny, aby zmienić wymiary jeziora – do wody wpadło tylko kilka kamieni, a cała reszta zatrzymała się wyżej, na wielkim stożku piargowym ponad stawem[1].
Tragedia Kaszniców
edytujW okolicy stawu w 1925[2] miał miejsce niewyjaśniony wypadek. W czasie złej pogody (wiatr i siąpiący deszcz) z Lodowej Przełęczy schodził warszawski prokurator Kazimierz Kasznica (42 lata) z żoną, 12-letnim synem i młodym, ale doświadczonym już taternikiem Ryszardem Wasserbergerem (21 lat). Na przełęczy Kasznica wyciągnął koniak i nieco go popili wraz ze studentem. Podczas schodzenia z przełęczy syn zaczął się skarżyć na trudności z oddychaniem. Jego plecak wzięła matka, a przewodnik pomagał mu schodzić. Przy stawie Kazimierz Kasznica usiadł i powiedział, że dalej nie może iść. Przewodnik oświadczył, że nie zdoła mu pomóc, gdyż również czuje się bardzo słaby, i wraz z synem Kaszniców schronili się przed wiatrem pod dużym kamieniem. Kasznicowa poczęstowała ich łykiem koniaku i przeszła do męża, jemu również wlewając do ust koniak. On jednak był już nieprzytomny i wkrótce zmarł. Gdy wróciła do kamienia, zastała tu martwego syna i przewodnika, który zmarł na jej oczach. Sama, jak potem oświadczyła, koniaku nie piła. Spędziła przy zwłokach jeszcze dwie noce i jeden dzień, jednak z powodu złej pogody nikt nie szedł, więc zeszła do Jaworzyny i zaalarmowała TOPR. Przeprowadzono dochodzenie i sekcję zwłok, jednak przyczyny tragedii nie wyjaśniono[3].
Szlaki turystyczne
edytuj
– szlak zielony z Jaworzyny Tatrzańskiej dnem Doliny Jaworowej i Zadniej Doliny Jaworowej przechodzi obok Żabiego Stawu Jaworowego, a potem dalej na Lodową Przełęcz, skąd szlak wiedzie do Doliny Pięciu Stawów Spiskich.
- Czas przejścia z Jaworzyny Tatrzańskiej do Żabiego Stawu Jaworowego: 3:30 h, ↓ 2:45 h
- Czas przejścia od Żabiego Stawu Jaworowego na Lodową Przełęcz: 1:15 h, ↓ 1 h
Przypisy
edytuj- ↑ Głos Seniora 05/2010. [dostęp 2012-01-22]. (pol.).
- ↑ Tragedia Kaszniców w Dolinie Jaworowej [online], portaltatrzanski.pl [dostęp 2021-05-20] (pol.).
- ↑ Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach. Warszawa: Iskry, 2006. ISBN 83-244-0007-9.
Bibliografia
edytuj- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
- Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-26-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Tajemnica Doliny Jaworowej. gss.abis.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-19)].
- Nikt nie woła (tragedia Kaszniców)