Świętajno (powiat olecki)
Świętajno (niem. Schwentainen[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno.
| wieś | |
 Świętajno z lotu ptaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
954[2] |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
19-411[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOE |
| SIMC |
0770850 |
Położenie na mapie gminy Świętajno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleckiego  | |
 54°00′16″N 22°19′03″E/54,004444 22,317500[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Położona jest nad brzegami jeziora Świętajno i Jeziora Mulistego[5].
Nazwa wsi wywodzi się od jaćwieskiej włości Sentane, położonych nad jeziorem. Część wsi stanowiły niegdyś samodzielne miejscowości i osady: Grądy (mały majątek ziemski), Rogowszczyzna i Luisenhof.
W Świętajnie mieści się siedziba władz samorządowych i innych instytucji potrzebnych do funkcjonowania społeczności lokalnej takich jak bank spółdzielczy, ośrodek zdrowia, lecznica dla zwierząt, urząd pocztowy, posterunek policji, oraz gminny ośrodek kultury.
Władze gminy wykazują dużą dbałość o środowisko naturalne i rozbudowę infrastruktury. Już od kilku lat wydatkuje się znaczne sumy na te cele. Wybudowano m.in. oczyszczalnię ścieków w Świętajnie, kotłownię olejową w szkole podstawowej, skanalizowano miejscowości Świętajno i Sulejki.
Historia
edytujWieś założona na prawie chełmińskim 16 marca 1554 na 40 włókach. Wtedy to starosta książęcy, Krzysztof Glaubitz, sprzedał Szczepanowi Kowalowi 4 włóki sołeckie w celu założenia wsi czynszowej.
W 1577 roku powstała parafia ewangelicka, nieco później zbudowano kościół i uruchomiono szkołę. Ostatni budynek trzyklasowej szkoły zbudowany został około 1860 roku. Wieś przez długie lata zamieszkana wyłącznie przez ludność polskiego pochodzenia. W miejscowym kościele nabożeństwa odprawiano po polsku jeszcze na początku XX wieku (według relacji Elizy Alexy). Tu urodził się ks. Marcin Zygmunt Zieleński, polski duszpasterz luterański w Królewcu i wydawca pism religijnych.
W 1938 we wsi było 761 mieszkańców. Był tu urząd pocztowy, urząd stanu cywilnego, posterunek żandarmerii, stacja kolejki wąskotorowej, młyn elektryczny, 3 karczmy, apteka, pracował lekarz oraz kilku rzemieślników.
Obecnie[kiedy?] mieszka tu ok. 1500 osób.
Zabytki i atrakcje
edytujDo najciekawszych obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie gminy należy zaliczyć:
- Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Cichym pochodzący jeszcze z XVI wieku przebudowany w I poł. XVIII wieku. Na uwagę zasługuje znajdujący się w tym kościele ołtarz z gotyckim pochodzącym z XVI wieku tryptykiem św. Agnieszki;
- kościół z końca XIX w. pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Świętajnie, neogotycki, trzynawowy o stylizowanym wystroju, ołtarz główny eklektyczny[6],
- pałac w Dunajku,
- dworek w Połomie,
- park dworski w Rogowszczyźnie
- park dworski w Cichym,
- kurhan Jaćwingów z pozostałościami po zamczysku w okolicy jeziora Stopki w Dybowie.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138190
- ↑ Wieś Świętajno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Kreis Treuburg. [dostęp 2016-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)].
- ↑ Henryk Chmielewski, Kamil Zdanowski, Jerzy Waluga, Jeziora Pojezierza Ełckiego, Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 2007 (Przewodniki wędkarskie; 7), ISBN 978-83-60111-12-3, OCLC 750639686.
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 303