Graficzny interfejs użytkownika

Graficzny interfejs użytkownika, interfejs graficzny, środowisko graficzne (ang. graphical user interface, GUI) – określenie sposobu prezentacji informacji przez komputer oraz interakcji z użytkownikiem, polegającego na obsługiwaniu widżetów i rysowaniu.

Historia

Interfejs graficzny został wymyślony przez przedsiębiorstwo Xerox w latach 70. XX wieku w laboratorium PARC, a następnie później wykorzystywany i udoskonalany przez inne przedsiębiorstwa.

W Polsce pierwsze interfejsy graficzne powstały w latach 70. do maszyn Odra 1204 (używane były m.in. w Wojskowej Akademii Technicznej). Do sterowania służyło pióro świetlne oraz prototyp trackballa.

Charakterystyka

Środowisko graficzne jest grupą wzajemnie współpracujących programów, zapewniającą możliwość wykonywania podstawowych operacji na komputerze (uruchamianie programów, poruszanie się po katalogach, wprowadzanie ustawień) w trybie graficznym, najczęściej okienkowym. Zapewnia alternatywny dla wiersza poleceń (konsoli tekstowej) sposób pracy na komputerze.

Najważniejszym elementem graficznego interfejsu jest okno programu (lub kilka takich okien) prezentowane na pulpicie. Bezpośrednio na pulpicie lub wewnątrz okna są rozmieszczone (najczęściej w formie graficznych ikon lub menu) elementy interakcyjne, zwane widżetami (lub „kontrolkami”, nawiązując do pulpitów sterowniczych). Użytkownik komunikuje się z aplikacją pośrednio przez te widżety, najczęściej za pomocą myszy i klawiatury. Mysz jest odpowiedzialna za przesuwanie kursora, wskazującego odpowiednią pozycję na ekranie, a naciskanie przycisków jest związane z obszarem, w którym zawiera się aktualna pozycja kursora. Klawiatura jest związana z pojęciem „skupienia”. Jest to stan, który może posiadać w jednym momencie dokładnie jeden widżet w całym systemie okienkowym. Jeśli użytkownik naciska klawisze, informacja o tym przekazywana jest do tego widżetu, który aktualnie „posiada skupienie”.

Wybrane środowiska graficzne

Dla systemów uniksowych – wolne

Środowiska zintegrowane z systemem operacyjnym

Aero – Windows Vista i Windows 7
Aqua – OS X
Luna – Windows XP
MDL2 – Windows 10
Modern UI – Windows 8.1
MS-DOS Executive – Windows 1.x i Windows 2.x
Tracker – Haiku
środowisko systemu Atari TOS
środowisko systemu Chrome OS
środowisko systemu NeXTStep
środowisko systemu OS/2
środowisko systemu ReactOS

Inne

GEM (Atari ST, Atari TT, Atari Falcon itp.)
Seal
Workbench (Amiga)
SymbOS, dla 8-bitowego procesora Z80 – graficzny system operacyjny umożliwiający na komputerze z tym procesorem (np. Amstrad z rozszerzeniem M4 Wifi) korzystanie z Internetu, w tym używanie klienta IRC^[1]

Przypisy

↑ Octoate: SymbOS 3.0 WIP – with WiFi and USB mouse support. The Amstrad CPC news portal, 2016-10-12. [dostęp 2018-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-26)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

GUIdebook Gallery – strona o wszystkich elementach związanych z GUI
Historia graficznych systemów operacyjnych. edu.i-lo.tarnow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-24)].

[1] Octoate: SymbOS 3.0 WIP – with WiFi and USB mouse support. The Amstrad CPC news portal, 2016-10-12. [dostęp 2018-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-26)]. (ang.).

[1]