Czerwony śnieg
Czerwony śnieg – zakwit śniegu powodowany przez glony o czerwonej barwie[1]. W Stanach Zjednoczonych nazywany jest również śniegiem arbuzowym, ponieważ nie tylko ma barwę miąższu arbuza, ale może również wydzielać delikatną arbuzową woń ujawniającą się podczas jego zgniatania (np. deptania)[2]. Czerwony kolor nadaje astaksantyna, barwnik karotenoidowy znajdujący się w ciele glonów poza chloroplastami, a służący ochronie przed silnym, szczególnie w górach, na odbijającej światło powierzchni śniegu, promieniowaniem ultrafioletowym[1].
Glony powodujące czerwony lub różowy śnieg mogą należeć do różnych gatunków, takich jak np. zawłotnia śnieżna (Chlamydomonas nivalis), skotiella śnieżna (Scottiella nivalis)[3], Chlamydomonas sanguinea lub Smithsonimonas abbotii[1]. Najczęściej jednak gatunkiem odpowiedzialnym za czerwony zakwit śniegu jest pierwszy z nich. Z tego względu czasem ze względu na trudność w dokładnym oznaczeniu gatunku, wszystkie zawłotnie tworzące czerwony śnieg są uznawane za zawłotnię śnieżną, a nazwa „Chlamydomonas nivalis sensu Kol” wówczas traktowana jako zbiorcza[4].
Glony tworzące czerwony śnieg żyją w warstwie wody pokrywającej płat śniegu, także w wodzie znajdującej się między jego kryształami. Są one określane jako kriofity, a wraz z innymi organizmami zasiedlającymi to siedlisko – krioplankton lub krioseston. Mogą być wtopione w lód i obmywane wodą. Mają właściwości kriofilne[1].
Kolorowy śnieg powodowany przez zakwit glonowy może przybierać również inne barwy, gdy tworzą go inne gatunki niewytwarzające czerwonych barwników w tak dużych ilościach. Proporcje gatunków glonów i związanej z tym barwy mogą zależeć od nasłonecznienia, gdyż przy słabszej insolacji przewaga glonów czerwonych nad zielonymi znika[1]. Barwa śniegu zależy nie tylko od zasiedlających go glonów, ale może być wywołana przez osad pyłu.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Barbara Kawecka, Pertti Vesa Eloranta: Zarys ekologii glonów wód słodkich i środowisk lądowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 171–174. ISBN 83-01-11320-0. (pol.).
- ↑ William E. Williams, Holly L. Gorton, Thomas C. Vogelmann. Surface gas-exchange processes of snow algae. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 100 (2), s. 562-6, styczeń 2003. DOI: 10.1073/pnas.0235560100. PMID: 12518048.
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Glony. Wyd. czwarte. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985, s. 115–116. ISBN 83-02-02352-3. (pol.).
- ↑ Rolf Gradinger, Dirk Nürnberg. Snow algal communities on Arctic pack ice floes dominated by Chlamydomonas nivalis (Bauer) Wille. „Proc. NIPR Symp. Polar Biol.”. 9, s. 35–43, 1996. (ang.).