Śmietka kapuściana
Śmietka kapuściana (Delia radicum) – gatunek owada z rzędu muchówek. Larwy są ważnym gospodarczo szkodnikiem wielu upraw roślin z rodziny kapustowatych.
| Delia radicum[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 śmietka kapuściana – osobnik dorosły | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
śmietka kapuściana | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
Zasięg występowania
edytujWystępuje w Europie od Skandynawii do Hiszpanii, na Maderze i Azorach, w północnej Afryce, północnej Azji aż po Japonię i Chiny[3].
Charakterystyka
edytujOsobniki dorosłe wyglądem są podobne do muchy. Samce ciemnoszare długości 5-5,5 mm, samice są większe (6-6,5 mm) i jaśniejsze od samców. Samica składa około 100-150 jaj na szyjce korzeniowej rośliny żywicielskiej lub na glebie w jej pobliżu. Jaja są białe i podłużne. Po 5-10 dniach wylęgają się z nich grube, błyszczące, białe lub żółte larwy. Przez 2-30 dni larwy żyją wewnątrz korzeni drążąc korytarze. Po tym czasie przechodzą w stadium poczwarki, w którym zależnie od warunków termicznych pozostają 15-20 dni wiosną lub kilka miesięcy jesienią. Na północy zasięgu gatunku w sezonie wegetacyjnym pojawia się jedno pokolenie muchówek, a na terenach bardziej na południe dwa, a nawet trzy pokolenia[3].
Znaczenie gospodarcze
edytuj
Jest ważnym szkodnikiem warzyw kapustnych oraz innych upraw roślin z rodziny kapustowatych. Larwy odżywiają się korzeniami, których zniszczenie prowadzi do więdnięcia, zahamowania wzrostu lub obumierania roślin. W jednej roślinie może żyć nawet 300 larw śmietki kapuścianej[3]. Do charakterystycznych objawów żerowania śmietki kapuścianej zaliczamy brązowe przebarwienia oraz nadgniłe miejsca w korzeniach.[4] Samice odnajdują rośliny żywicielskie w wyniku lokalizacji zapachu, a po odnalezieniu właściwej rośliny składają jaja w wyniku odbierania bodźców o charakterze chemicznym i mechanicznym[5]. Jako związki indukujące składanie jaj zostały rozpoznane glukozynolany, jednak w proces zaangażowane są także inne grupy związków[6].
Optymalne warunki dla rozwoju larw to 15-25 °C i wilgotność względna 80-100%. Niskie i wysokie temperatury powodują przejście w diapauzę[3][7]. Przy temperaturach poniżej –25 °C larwy giną[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Delia radicum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Soos, A.; Papp, L. (Eds.): Catalogue of Palaearctic Diptera. Vol. 13, Anthomyiidae – Tachinidae. Hungarian Natural History Museum, 1986, s. 624 pp. ISBN 963-7093-21-4. (ang.).
- ↑ a b c d e Grichanov I.Ya., Ovsyannikova E.I.: Delia radicum (L.) – Root Fly, Spring Cabbage Fly, Radish Maggot.. [dostęp 2015-05-10].
- ↑ MojaRola.pl, Śmietka kapuściana dużym zagrożeniem dla plantacji rzepaku ozimego [online], 22 września 2018 [dostęp 2018-10-17] (pol.).
- ↑ S.F. Nottingham. Host-plant finding for oviposition by adult cabbage root fly, Delia radicum. „Journal of Insect Physiology”. 34 (3), s. 227–234, 1988. DOI: 10.1016/0022-1910(88)90053-4. ISSN 0022-1910. (ang.).
- ↑ Peter Roessingh, Erich Städler, Robert Baur, Jakob Hurter i inni. Tarsal chemoreceptors and oviposition behaviour of the cabbage root fly (Delia radicum) sensitive to fractions and new compounds of host-leaf surface extracts. „Physiological Entomology”. 22 (2), s. 140–148, 1997. DOI: 10.1111/j.1365-3032.1997.tb01151.x. ISSN 0307-6962. (ang.).
- ↑ Vladimír Košťál, Petr Šimek. Dynamics of cold hardiness, supercooling and cryoprotectants in diapausing and non-diapausing pupae of the cabbage root fly, Delia radicum L.. „Journal of Insect Physiology”. 41 (7), s. 627–634, 1995. DOI: 10.1016/0022-1910(94)00124-Y. ISSN 0022-1910. (ang.).