Ślepe wrota

Ślepe wrota – w architekturze staroegipskiej element zewnętrznego wystroju grobowca w postaci plastycznego wyobrażenia drzwi.

Ślepe wrota z epoki Starego Państwa (Muzeum Luwru)

Była nim kamienna płyta przedstawiająca fałszywe zamknięte drzwi, czasem dekorowana reliefowo i opatrzona rytualnymi inskrypcjami, umieszczana na czołowej ścianie grobowca (mastaby). W grobach skalnych z okresu Nowego Państwa w pobliżu Teb przedstawiano je jako dekorację malowaną.

Ślepe wrota stanowiły symboliczne wejście do świata zmarłych oraz więzi łączących żywych i umarłych; dzięki nim dusza zmarłego (ka) miała możliwość opuszczania grobu. Ponad nimi umieszczano stelę z imieniem i wizerunkiem zmarłego oraz z wymienieniem jego godności i funkcji w państwie. Przed wrotami ustawiano stół przeznaczony do składania ofiar, tak by przenikając przez nie, dusza zastawała podany posiłek.

Kamienną imitację wejścia przeznaczonego dla ka zmarłego umieszczano także we wnętrzu grobowca i w świątyniach kultu zmarłego faraona. Istotnym elementem centralnej części wrót było wyobrażenie pary tzw. Oczu Horusa, mających zapewniać zmarłemu kontakt ze światem żywych, a zarazem spełniających rolę apotropaiczną (odpędzającą złe moce).

W zbiorach warszawskiego Muzeum Narodowego, jako największy i najcenniejszy z egipskich zabytków ruchomych, znajdują się ślepe wrota mastaby faraońskiego dostojnika imieniem Izi z czasów VI dynastii (nr inw. 139944MNW). Oprócz zwyczajowo wymienionych imion i tytulatury zmarłego, wyjątkowo umieszczono na nich również inskrypcję z jego autobiografią, jedną z najwcześniejszych znanych egiptologom.