Łysostopek niemiły
Łysostopek niemiły (Gymnopus hariolorum (Bull.) Antonín et al.) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łysostopek niemiły |
| Nazwa systematyczna | |
| Gymnopus hariolorum (Bull.) Antonín, Halling & Noordel Mycotaxon 63: 364 (1997) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gymnopus, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek Gymnopus hariolorum został zdiagnozowany taksonomicznie przez Jeana Bulliarda (jako Agaricus hariolorum) w drugim tomie Herbier de la France z 1782 r. Do rodzaju Gymnopus został przeniesiony przez Vladimíra Antonína, Roya Hallinga i Machiela Noordeloosa w artykule Generic concepts within the groups of Marasmius and Collybia sensu lato opublikowanym w Mycotaxon z 1997 r.
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej gatunek ten opisywany był pod nazwą pieniążek niemiły[2]. Niektóre synonimy naukowe[3]:
- Agaricus hariolorum Bull. 1782
- Agaricus superstitiosus J.F. Gmel. 1792
- Collybia hariolorum (Bull.) Quél. 1872
- Collybia hariolorum (Bull.) Quél. 1872 var. hariolorum
- Marasmius hariolorum (Bull.) Quél. 1888
Morfologia
edytujPoczątkowo półkulisty lub dzwonkowaty, potem płaski, czasem z tępym garbkiem, średnicy 2–5 cm, barwy bladoochrowej, cielisto-brązowawej lub białawy, z wodnistymi plamami, higrofaniczny, w centrum ciemniejszy. Pokryty gładką, matową lub tłusto lśniącą skórką. Brzeg ostry, nieco prążkowany[4]
Blaszkowy, blaszki barwy kremowej, cienkie i wąskie, zatokowato wycięte, wąsko przyczepione do trzonu, gęsto ustawione. Trama blaszek regularna[4].
Cylindryczny, po dojrzeniu pusty w środku, barwy cielisto-brązowawej lub białawy, w dolnej części wyraźnie białawo omszony, szczecinowaty lub wełnisty. Podstawa lekko maczugowata[4].
Blady, o wodnistej konsystencji, nieprzyjemnej woni gnijącej kapusty i nieznacznym, rzodkiewkowym smaku[4].
Elipsoidalne, o wymiarach 5,5–7 × 2,5–5,5 μm, o gładkiej powierzchni, pozbawione pory rostkowej. Wysyp zarodników biały[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje na półkuli północnej. Najwięcej jego stanowisk podano z Europy, poza tym zanotowano jego występowanie w prowincji Ontario w Kanadzie, oraz w Mongolii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 9 jego stanowisk[2].
Rozwija się w lasach liściastych, często pod bukami, także dębami i jesionami. Owocnikowanie trwa od maja do września, owocniki wyrastają w kępkach lub gromadnie[4].
Znaczenie
edytujSaprotrof[2]. Owocniki są lekko toksyczne dla człowieka. Ich spożycie powoduje zaburzenia trawienne, mdłości i wymioty[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 162, 166. ISBN 83-7404-513-2. (jako pieniążek niemiły)
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].