Wikipedia

Ławka patriotyczna

instalacja patriotyczna w Polsce

Ławka patriotyczna, oficjalna nazwa: Ławka z polską flagą[1] – 16 ławek, które planowano ustawić w całej Polsce (po jednej w każdym województwie, ostatecznie ustawiono ich mniej)[2]. Projekt sfinansował Bank Gospodarstwa Krajowego, a ówczesny rząd zdecydował o przeznaczeniu na ten cel części środków z funduszu na pilne i nieprzewidziane wydatki[3]. Ławka miała wiatę w kształcie konturu Polski i była elementem kampanii społecznej „Inwestycje z polską flagą”, którą zorganizowała Kancelaria Premiera[3]. Cena jednej ławki wyniosła 100 000 zł netto, dodatkowo wydano 5 milionów złotych na promocję projektu[3]. Montaż ławek rozpoczęto pod koniec sierpnia 2022 roku[4][5], z planowanych szesnastu ostatecznie stanęło 12[6], a zdemontowano je 23 listopada 2022 roku[4][5].

Ławka patriotyczna w Kielcach

Idea

edytuj

Instalacja była elementem kampanii promocyjnej poświęconej inwestycjom, których wspomaganie leży w zakresie działania banku BGK. Bank w chwili rozpoczęcia kampanii wspierał 11 tys. inwestycji o łącznej wartości 60 miliardów złotych. W zamyśle twórców akcji, z ławeczek siedzący mieli oglądać polskie inwestycje[6].

Ławka

edytuj
 
Ławka w Parku Śląskim

Instalacja była ławką, choć zdaniem fundatora jest to cała konstrukcja ważąca 5 ton, której ławka jest tylko jednym z elementów[3]. Podstawa wykonana była z betonu[6], a pozostała część z drewna. Składała się z siedziska i podestu zabezpieczonego łańcuchem[7]. Siedziskiem była zwykła ławka wykonana z ocynkowanej stali i drewna[6]. Konstrukcja była pomalowana w kolorze niebieskim, a otaczający ławkę uproszczony kontur Polski miał barwy biało-czerwone. Pełne wymiary tej konstrukcji to: wysokość – 4 m, szerokość 3,3 m, głębokość 2 m[6].

Mimo iż konstrukcja była certyfikowana (1000 razy przyciśnięto ją ciężarem 300 kg)[6], ławki okazały się nietrwałe, instalacje po deszczach zaczynały się odbarwiać[4]. W Rzeszowie kilka dni po instalacji chwiała się barierka przy schodach, we Wrocławiu rozwarstwiły się płyty, w Poznaniu konstrukcja wypaczyła się po deszczu[8]. Potocznie nazywano je „patriotaboret”, „polzydel” i „jarosławka”[7]. Ławka prawie natychmiast stała się tematem memów internetowych[9].

Lokalizacja ławek w Polsce

edytuj

O wyborze miejsc na postawienie ławek decydowały poszczególne urzędy wojewódzkie. Lokalizacja ławek w niektórych miejscowościach była krytykowana: w Poznaniu ustawiono ją tyłem do jeziora, w Gdańsku kontrastowała ze szklanym Muzeum II Wojny Światowej. We Wrocławiu ustawiono ją przy XIX-wiecznym dworcu kolejowym. W województwie mazowieckim zdecydowano, że instalacja stanie w Radomiu. W województwie zachodniopomorskim wybrano Międzyzdroje, a w śląskim Chorzów. W Białymstoku ustawieniu ławki sprzeciwił się prezydent miasta Tadeusz Truskolaski. Protest ominięto ustawiając ławkę w ogrodach Branickich, należących do Uniwersytetu Medycznego. Ławki nie pojawiły się w Krakowie, Opolu, Łodzi i Gorzowie Wielkopolskim. Według BGK nie udało się zakończyć formalności z właścicielami terenów[6].

Województwo Miasto Lokalizacja Uwagi Źródło
Dolnośląskie Wrocław Dworzec Główny [2]
Kujawsko-Pomorskie Toruń Błonia Nadwiślańskie [10]
Lubelskie Lublin Plac Teatralny [11]
Lubuskie Gorzów Wielkopolski przy Centrum Sportowo-Rehabilitacyjnym Słowianka lokalizacja planowana, instalacji nie ustawiono [6][12]
Łódzkie Łódź Dworzec Fabryczny lokalizacja planowana, instalacji nie ustawiono [6][13]
Małopolskie Kraków bulwary wiślane lokalizacja planowana, instalacji nie ustawiono [6]
Mazowieckie Radom Park Kościuszki [14]
Opolskie Opole przy dworcu kolejowym lokalizacja planowana, instalacji nie ustawiono [6][12]
Podkarpackie Rzeszów Bulwary [15]
Podlaskie Białystok Pałac Branickich [16]
Pomorskie Gdańsk Muzeum II Wojny Światowej najszybszy demontaż, 15 listopada [17][5]
Śląskie Chorzów Planetarium Śląskie [18]
Świętokrzyskie Kielce Rynek [17]
Warmińsko-Mazurskie Olsztyn przed urzędem wojewódzkim [17]
Wielkopolskie Poznań Jezioro Maltańskie [19]
Zachodniopomorskie Międzyzdroje Promenada Gwiazd [18][1]

Regulamin

edytuj
 
Regulamin ławki patriotycznej

Korzystający z ławki byli zobowiązani do zapoznania się z 15-punktowym regulaminem i przestrzegania specjalnych warunków, które musiał spełniać siedzący. Regulamin określał, ile osób mogło jednorazowo siedzieć na ławce (3 osoby o łącznej masie 225 kg), nakazywał wchodzić na ławkę przy użyciu schodów, trzymając się poręczy. Z ławki należało korzystać wyłącznie w pozycji siedzącej, jednocześnie trzymając się poręczy i opierając o oparcie. Ponadto „osoby oczekujące na skorzystanie z ławki powinny znajdować się poza obrębem całej instalacji w odległości 1,5 metra”. Regulamin zakazywał spożywania alkoholu, palenia papierosów, skakania z ławki, a także przebywania na niej w rolkach. Nieprzestrzegający powyższych reguł użytkownicy byli narażeni na kary[4]. Krytycy wskazywali, że regulamin był napisany „językiem rodem z PRL-u”[7].

Regulamin wykpił Donald Tusk, szef Platformy Obywatelskiej – Miało być patriotycznie, wyszło po pisowsku i rosyjsku. Niby śmieszne, ale straszne. Ten regulamin to jest przepis prezesa PiS na Polskę – skomentował. W Sosnowcu na Stawikach odbył się happening, podczas którego prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński przy jednej z ławek zamocował regulamin „ławki wolności i szacunku”[20].

Koszt

edytuj

Ławki były sfinansowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a za instalację odpowiedzialna była agencja Hackett Hamilton. Nie rozpisano przetargu na ich wykonanie[8]. Cena jednej ławki wyniosła 100 000 zł netto, co łącznie kosztowało 1,6 miliona zł. 5 milionów złotych na promocję pochodziło z budżetu rezerwy ogólnej państwa[3]. Demontaż ławek kosztował 176 tys. złotych netto[4] i był przeprowadzony na koszt podatnika[5]. Koszt ławek był powszechnie krytykowany i był przedmiotem zapytań poselskich do KPRM, m.in. senatora Bogdana Klicha[7]. W wyniku odpowiedzi na zapytanie senatora Krzysztofa Brejzy okazało się, iż drewno z ławek trafiło do jednego z nadleśnictw[21].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Jolantam Kowalewska: Patriotyczna ławeczka stanęła w Międzyzdrojach przy słynnej Promenadzie Gwiazd. Miasto zarabia na niej każdego dnia. Gazeta Wyborcza, 2022-09-17. [dostęp 2024-01-01].
  2. ↑ a b Magdalena Pasiewicz: Ławka Patriotyczna zniknęła z Wrocławia. Nie przetrwała próby czasu. Gazeta Wrocławska, 2022-12-01. [dostęp 2023-12-31].
  3. ↑ a b c d e Tyle kosztowały patriotyczne ławki i kampania promocyjna. Dziennikarze odnaleźli trop. Money.pl, 2022-0901. [dostęp 2023-12-31].
  4. ↑ a b c d e Droga instalacja i drogi demontaż. „Patriotyczne ławki” znikają z miast. Zapłacą podatnicy. NOiZZ, 2023-01-04. [dostęp 2023-12-31].
  5. ↑ a b c d Sylwester Ruszkiewicz: Koniec „patriotycznych” ławek. Za ich demontaż zapłacili podatnicy. Wirtualna Polska, 2023-01-02. [dostęp 2024-01-01].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k Jakub Kowalski, Patriotyczna ławeczka z widokiem na Polskę [online], Rzeczpospolita, 2 października 2023 [dostęp 2023-12-31].
  7. ↑ a b c d Dorota Jaworska: Ławka z polską flagą „do rekreacji i wypoczynku”. Nie dla dzieci, seniorów i niepełnosprawnych. tok.fm, 2022-08-30. [dostęp 2023-12-31].
  8. ↑ a b „Patriotyczne ławeczki” tylko do końca listopada. Dalsze kontrowersje wokół inicjatywy [online], Onet.pl, 16 września 2022 [dostęp 2024-01-01].
  9. ↑ Beata Goczał: Kpiny z ławek z konturem Polski. Kto za nie odpowiada?. Wirtualne Media, 2022-09-01. [dostęp 2023-12-31].
  10. ↑ Sara Watrak: Toruń. Ławeczka patriotyczna stanęła na Błoniach Nadwiślańskich. Kto będzie na niej siadał?. Toruń Nasze Miasto, 2022-09-14. [dostęp 2023-12-31].
  11. ↑ Dominika Polonis: Patriotyczna ławka w Lublinie została zniszczona po kilku dniach. lubelski.pl. [dostęp 2023-12-31].
  12. ↑ a b Patriotyczna ławka za 100 tys. zł stanie także w Opolu. Regulamin korzystania z ławki jest skomplikowany. Gazeta Wyborcza, 2022-09-01. [dostęp 2023-12-31].
  13. ↑ Angelika Korlaga: W Łodzi pojawi się patriotyczna ławka z konturem Polski. Gdzie stanie? Ile będzie kosztować?. Łóðź Nasze Miasto, 2022-09-06. [dostęp 2023-12-31].
  14. ↑ Izabela Kozakiewicz: Ławka patriotyczna stanęła w Radomiu. Ustawiono ją w pobliżu parku Kościuszki, po sąsiedzku z pomnikiem Jana Kochanowskiego. Zobacz zdjęcia. Nasze Miasto radom, 2022-09-09. [dostęp 2023-12-31].
  15. ↑ Michal Toś: Patriotyczna ławka na Bulwarach zniknie przed zimą. Co się potem stanie z inwestycją?. Rzeszów 24 Info, 2022-09-21. [dostęp 2023-12-31].
  16. ↑ „Patriotyczna ławka” stanęła przy Pałacu Branickich, nikt nie poprosił o zgodę konserwatora zabytków. tvn24, 2022-09-08. [dostęp 2023-12-31].
  17. ↑ a b c Sara Osiecka: Patriotyczne ławki, które wyśmiał Tusk. Gdzie na nich usiądziesz?. Superexpress, 2022-09-01. [dostęp 2023-12-31].
  18. ↑ a b Patriotyczna ławka stanęła tuż przy Planetarium Śląskim. Z regulaminem korzystania z niej. Mój Chorzów, 2022-09-01. [dostęp 2023-12-31].
  19. ↑ „Patriotyczna ławka” kosztowała 100 tysięcy złotych, deszczu nie przetrwała. tvn24, 2022-09-10. [dostęp 2023-12-31].
  20. ↑ Wojciech Todur: W Sosnowcu zakpili z regulaminu „patriotycznej ławki”. „Służy do siedzenia, po co drążyć”. Gazeta Wyborcza, 22-09-06. [dostęp 2023-12-31].
  21. ↑ Kamil Dziubka: Zaskakujący los tzw. patriotycznych ławek. „Deski wróciły do tartaku”. Onet.pl. [dostęp 2023-12-31].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ławka_patriotyczna&oldid=75208992”