Wikipedia

Łabunie

wieś w województwie lubelskim
Ten artykuł od 2019-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Łabunie – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Łabunie[5][6]. Leży 11 km na południowy wschód od Zamościa.

Łabunie
wieś
Ilustracja
Pałac Zamoyskich
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

zamojski

Gmina

Łabunie

Liczba ludności (2021)

1689[2][3]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-437[4]

Tablice rejestracyjne

LZA

SIMC

0893216[5]

Położenie na mapie gminy Łabunie
Mapa konturowa gminy Łabunie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łabunie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Łabunie”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Łabunie”
Położenie na mapie powiatu zamojskiego
Mapa konturowa powiatu zamojskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Łabunie”
Ziemia50°39′10″N 23°22′05″E/50,652778 23,368056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łabunie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem, siedzibą gminy Łabunie[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1775 mieszkańców[8].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Szkaplerznej i św. Dominika w Łabuniach[9].

Historia

edytuj

Według opracowania J. Niedźwiedzia, udokumentowana historia wsi sięga co najmniej XV w.

Wiek XV

edytuj

W 1428 roku odnotowano w dokumentach istnienie rodu Łabuńskich. O Wojciechu i Adamie z Łabuń w powiecie grabowieckim wspominają zapisy z lat 1433–1444 oraz 1435-1447. Adam był w 1435 roku jednym z fundatorów drewnianego kościoła w Łabuniach. Później opiekę nad świątynią przejął Jan z Łabuń (występujący w źródłach w latach 1448–1466) oraz Świętosław z Łabuń (notowany w l. 1447–1464). Świętosław mógł być wpływową osobą, ponieważ uczestniczył w delegacji przedstawicieli księstwa bełskiego do króla polskiego w roku 1462, prosząc o włączenie tegoż księstwa do Korony Królestwa Polskiego. Z tej rodziny pochodził także pisarz kancelarii królewskiej i biskup kamieniecki Mikołaj z Łabuń. W latach 1483–1491 jako właściciel włości łabuńskich występował Jan Łabuński, a w roku 1491 jedyną dziedziczką Łabuń została Barbara Łabuńska, żona Piotra Potockiego.

Wiek XVI

edytuj

Dobra mogły ulec zniszczeniu na początku XVI wieku w wyniku najazdów tatarskich, odnotowanych na tych terenach w l. 1500 i 1506, ponieważ rejestr poborowy z 1531 r. wykazał zaledwie 3 łany użytków w Łabuniach i Woli Łabuńskiej. Przed 1556 r. pół wsi, jako spadek po Katarzynie Rogali, przejął Jan Rogala, a od niego w tym roku kupił wraz z Wolą Łabuńską Stanisław Zamoyski. W 1566 roku Zamoyski zastawił swoją część wsi Łukaszowi Oleśnickiemu.

Wiek XVII

edytuj

Z Jarosławem Oleśnickim zapewne należy łączyć powstanie w Łabuniach zboru ariańskiego, który mieścił się w dotychczasowym drewnianym kościele. W 1605 roku Jarosław i Dorota Oleśniccy przywrócili kościół katolikom i w tym samym roku biskup chełmski Jerzy Zamoyski rekonsekrował świątynię pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej oraz św. Dominika. W 1630 roku wg rejestru podymnego wieś liczyły 30 domów. Dobra, w których leżała wieś, trafiły w posagu Doroty Leśniowolskiej do Stanisława Firleja z Dąbrowicy, do którego należały Łabunie i sąsiednia wieś Łabuńki w 1648 r. W tym okresie, podczas oblężenia Zamościa, Bohdan Chmielnicki rozłożył w Łabuniach swój obóz, biorąc na kwaterę tutejszy dwór Firleja. Według kolejnych rejestrów cała włość łabuńska pozostała własnością Stanisława Firleja, później kasztelana lubelskiego, co najmniej do 1667.

Wiek XVIII

edytuj

Podczas wojny północnej w 1704 r. przez kilka dni obozował we wsi król szwedzki Karol XII.

Wiek XIX

edytuj

W XIX wieku Feliks Tarnowski (1790–1851), właściciel sąsiednich dóbr krasnobrodzkich, zbudował w Łabuniach browar, gorzelnię i młyn do mielenia słodu.

Wiek XX

edytuj

W 1902 roku dobra Łabuńskie od Jana Stanisława Tarnowskiego zakupił Aleksander Szeptycki[10]. W 1922 roku podarował pałac wraz z parkiem i kilku hektarowym gospodarstwem siostrom Franciszkankom Misjonarkom Maryi[11].

W latach 1940–1945 Niemcy zbudowali na terenach majątku Szeptyckich lotnisko wojskowe. Używane było w okresie początkowych walk po ataku na ZSRR i w czasie odwrotu w 1944.

Atrakcje

edytuj
  • barokowy pałac z połowy XVIII wieku zbudowany przez Jana Jakuba Zamoyskiego wg projektu Bernarda Meretyna. Szeptyccy w 1922 r. przekazali zespół pałacowo-parkowy siostrom franciszkankom misjonarkom Maryi zajmującym się opieką nad sierotami, dziećmi opuszczonymi i chorymi. Zakonnice wykonały remont pałacu i zaadaptowały go na cele klasztorne.
  • park wraz z założonym na planie koła cmentarzem, na którym znajdują się groby rodziny Szeptyckich, sióstr franciszkanek misjonarek Maryi oraz mogiła z prochami błogosławionego Stanisława Kostki Starowieyskiego.
  • barokowy kościół parafialny pw. Matki Bożej Szkaplerznej i św. Dominika – konsekrowany pierwotnie w 1605 roku. Prawdopodobnie Stanisławowi Firlejowi należy zawdzięczać w znacznej mierze budowę obecnego kościoła. Wizytacja biskupia z 1671 wspomina kościół nowo murowany w części z kamienia, a w części z cegły, choć jeszcze nie był konsekrowany. ks. Mikołaj Tyszowiecki, pleban łabuński w latach 1715–1730 obejmując parafię zastał kościół w ruinie, ale przy pomocy kolatorów i parafian przeprowadził jego restaurację. Jest to jednonawowa budowla w stylu schyłkowego renesansu lubelskiego, murowana z kamienia i cegły. Przy prezbiterium, od strony północnej znajduje się zakrystia, a od strony południowej kaplica dobudowana w 1870 r. przez Tarnowskich.
    • ołtarz główny został wykonany w XIX wieku z drzewa sosnowego i lipowego, a umieszczono w nim obrazy: św. Antoniego i MB Szkaplerznej. Kościół posiada także kilka ołtarzy bocznych, również drewnianych z obrazami: Pana Jezusa Ukrzyżowanego, św. Mikołaja, św. Jana Nepomucena, św. Izydora, św. Walentego, św. Dominika, św. Franciszka, Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Bolesnej.
    • Na chórze muzycznym znajdują się 10-głosowe organy Jana Śliwińskiego z 1896 r.
    • murowane ogrodzenie cmentarza przykościelnego. W jego skład wchodzi parkan z elementami murowanymi oraz z 22 kamiennymi figurami świętych, bogato zdobiona brama wejściowa i furtka. Ogrodzenie zostało wykonane w 2 poł. XVIII w., a jego autorstwo z dużym prawdopodobieństwem można przypisać twórcom z kręgu lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego
    • figura św. Jana Nepomucena (znajdująca się na cmentarzu parafialnym – pierwotnie w innej lokalizacji) przypisywana Johannowi Gottlibmajerowi
    • murowana dzwonnica wzniesiona wraz z ogrodzeniem
    • dom pielgrzyma z 1901 roku
  • rezerwat stepowy Łabunie.

Sport

edytuj

W Łabuniach funkcjonuje Gminny Klub Sportowy Sparta Łabunie – amatorski klub piłkarski, założony w 1951 roku. Obecnie drużyna seniorów gra w grupie zamojskiej klasy A. Sparta rozgrywa mecze na stadionie w Łabuniach.

Urodzeni w Łabuniach

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Łabuniach.

Galeria

edytuj
  •  
    Wjazd do wsi
  •  
    Pałac Zamoyskich w Łabuniach
  •  
    Kościół parafialny w Łabuniach
  •  
    Budynek OSP w Łabuniach
  •  
    Pałac, 1. poł. XX w.
  •  
    Park pałacowy, 1. poł. XX w.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 71005
  2. ↑ Wieś Łabunie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-16].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 695 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Strona gminy, sołectwa [dostęp 2023-11-16]
  8. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  9. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  10. ↑ Jan Kazimierz Szeptycki, Łabunie, 2017, ISBN 978-83-943983-9-2.
  11. ↑ Józef Niedźwiedź: Zespół kościelny w Łabuniach, w świetle źródeł historycznych i nadzorów archeologicznych. W: Kościoły, cerkwie i klasztory Lubelszczyzny w świetle badań archeologicznych. Ewa Banasiewicz-Szykuła (red.). Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Lublin 2013, s. 161. ISBN 978-83-935765-1-7.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Łabunie&oldid=74844348”