Pesa Mińsk Mazowiecki
Pesa Mińsk Mazowiecki – przedsiębiorstwo w Mińsku Mazowieckim, zajmujące się produkcją, modernizacjami i naprawami pojazdów szynowych.
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Adres | |
Data założenia |
29 listopada 1952 |
Forma prawna | |
Prezes |
Jacek Bilski[2] |
Udziałowcy |
Pesa (85,31%) |
Nr KRS | |
Zatrudnienie |
733 (2020)[3] |
Dane finansowe (2022[4]) | |
Przychody |
394,812 mln PLN |
Wynik operacyjny |
16,107 mln PLN |
Wynik netto |
11,689 mln PLN |
Aktywa |
302,863 mln PLN |
Kapitał własny |
131,451 mln PLN |
Kapitał zakładowy |
18,411 mln PLN |
Położenie na mapie Mińska Mazowieckiego | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
Położenie na mapie powiatu mińskiego | |
52°10′16″N 21°32′31″E/52,171111 21,541944 | |
Strona internetowa |
Zakłady powstały 29 listopada 1952 jako Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Do 1982 działały one w ramach zjednoczenia branżowego, zaś od 1982 do 1991 były częścią PKP. Następnie funkcjonowały jako samodzielne przedsiębiorstwo państwowe, a w 1996 przekształcono je w spółkę akcyjną. W 2008 przedsiębiorstwo weszło w skład grupy kapitałowej Pesa, a w 2022 zmieniło nazwę na Pesa Mińsk Mazowiecki.
Pierwotnie zakłady specjalizowały się w naprawach taboru elektrycznego i maszyn elektrycznych, ale w latach 90. przedsiębiorstwo zaczęło otrzymywać zlecenia dotyczące także innych pojazdów. W latach 2010–2014 mińskie ZNTK produkowały budżetowe wersje autobusów szynowych Pesy.
Historia
edytujGeneza
edytujPo II wojnie światowej, w momencie rozpoczęcia odbudowy zniszczonej trakcji elektrycznej, Polskie Koleje Państwowe nie dysponowały zakładem przystosowanym do napraw taboru elektrycznego. Pierwsze remonty ocalałych pojazdów i ich maszyn elektrycznych przeprowadziła elektrowozownia Warszawa Grochów. Następnie naprawy taboru i maszyn elektrycznych wykonywano w warsztatach w Pruszkowie, Lubaniu i Gdańsku, zaś przy bardziej zaawansowanych naprawach maszyn elektrycznych wymagających przezwojenia korzystano z pomocy elektrowozowni Elektrycznych Kolei Dojazdowych w Grodzisku Mazowieckim i Dolnośląskich Zakładów Wytwórczych Maszyn Elektrycznych we Wrocławiu[5]. Zaistniała konieczność zbudowania specjalistycznych zakładów naprawczych taboru elektrycznego w pobliżu jedynego wówczas zelektryfikowanego węzła warszawskiego. W 1948 rozpoczęto ich projektowanie pod kierownictwem mgr. inż. Wiktora Tyszki[6].
W 1951, w związku z rozwojem kolei w Polsce, a w szczególności w Warszawskim Węźle Kolejowym, zadecydowano o utworzeniu Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim, które miały stać się zapleczem remontowym dla taboru obsługującego głównie ruch podmiejski[7]. 29 listopada 1952 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza i rząd państwa podjęły uchwałą decyzję o budowie tych zakładów[6], którą uznaje się za początek przedsiębiorstwa[8]. Pod zakłady przekazano teren o powierzchni ponad 26 ha[9] zlokalizowany blisko stacji kolejowej Mińsk Mazowiecki, między linią kolejową nr 2[10] a ówczesną ul. Świerczewskiego[10][11].
Część zjednoczenia i część PKP (1952–1991)
edytujProjekt mińskich zakładów został opracowany w 1951 przez Warszawskie Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego. Zastosowano w nim po raz pierwszy łupinowe przekrycia konoidalne[12], miały one rozpiętość 25 metrów[13]. Autorami architektury byli Zbigniew Ihnatowicz, Jerzy Romański i Witold Sielicki, zaś za konstrukcję byli odpowiedzialni W. Zaleski i S. Walczyna[12]. Na początku 1953 rozpoczęto budowę zakładów o nazwie PKP – Zakłady Naprawcze Taboru Elektrycznego Mińsk Mazowiecki w budowie[6]. 22 lipca 1954, mimo trwających dalej prac, do hali naprawczej wjechał pierwszy elektryczny zespół trakcyjny[14][7]. W tym samym roku ukończono budowę pierwszych trzech hal, nazwę przedsiębiorstwa zmieniono na Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim[6], a jego pierwszym dyrektorem został Julian Grodzicki[15]. Zakłady od początku działalności były samodzielnym przedsiębiorstwem na pełnym rozrachunku gospodarczym[16], ale podlegały powołanej w 1950 Dyrekcji Zakładów Produkcyjnych[17] (późniejsze Zjednoczenie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego)[16].
Wiosną 1954 pracownicy mińskich ZNTK zawiązali drużynę piłkarską, która niewiele później została przekształcona w sekcję piłkarską klubu Mazovia Mińsk Mazowiecki. W tym samym roku, w wyniku połączenia dwóch klubów ping-pongowych, z których jeden został założony przez pracowników ZNTK i FUD, powstała w Mazovii sekcja tenisa stołowego. Przedsiębiorstwo objęło patronat nad obydwiema sekcjami. Pracownicy zakładów byli także zawodnikami sekcji lekkoatletycznej, a w późniejszym okresie zasiadali w zarządzie klubu[18].
W latach 50. i 60. powstały kolejne budynki zakładu. W 1955 wzniesiono dwie hale warsztatów pomocniczych, zakładową kotłownię i osiedle mieszkaniowe. W kolejnych latach powstał również magazyn podzespołów o powierzchni użytkowej 735 m², kolejne hale naprawcze, budynek straży pożarnej, stolarnia mechaniczna, przesuwnica, magazyn smarów i lakierów, magazyn stali, rozdzielnia, magazyn karbidu i studnie głębinowe, a także zelektryfikowano tory na terenie zakładu[14].
W pierwszych latach działalności ZNTK naprawiały EZT serii EW51, EW52, EW53, EN56 i ED70[19]. Pod koniec 1957 oddano do użytku halę o powierzchni przeszło 3000 m², w której zlokalizowano warsztat napraw elektrycznych maszyn trakcyjnych. Specjalizował się on we wszystkich rodzajach napraw wszystkich ówcześnie eksploatowanych maszyn elektrycznych i był pierwszym takim warsztatem w Zjednoczeniu ZNTK. W kwietniu 1958 uruchomiona została uzwajalnia wirników[5], w której przezwajano maszyny z wykorzystaniem gotowych importowanych elementów[20]. W sierpniu 1959 natomiast[5], we współpracy z zakładem trakcji elektrycznej Instytutu Elektrotechniki, uruchomiono produkcję własnych cewek uzwojenia, a następnie również komutatorów i innych urządzeń[20]. Ponadto zakłady wytwarzały sprężyny piórowe i części z tworzyw sztucznych dla taboru kolejowego[6].
1 marca 1961[6] zorganizowano przyzakładowe Centralne Biuro Konstrukcyjno-Technologiczne Napraw Taboru Elektrycznego, które przejęło prace dokumentacyjne i organizacyjne związane z naprawami silników. Wykonywało ono również dokumentacje konstrukcyjno-technologiczne dla taboru elektrycznego PKP na potrzeby wszystkich ZNTK zajmujących się naprawami EZT[20]. W tym samym roku wybudowano budynek administracyjny, budynek socjalny i portiernię, a następnie także lakiernię, hydrofornię, warsztat obróbki plastycznej, stację prób, nasycalnię, akumulatornię, magazyn odpadów i garaż spalinowozów[14].
W 1962 w ZNTK rozpoczęto wdrażanie norm technicznie uzasadnionych oraz dwuetapowy program techniczno-organizacyjnego podporządkowania przedsiębiorstw. Wówczas zakłady nawiązały współpracę z Centralnym Ośrodkiem Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa w Warszawie, Instytutem Farb i Lakierów w Gliwicach, Instytutem Tworzyw Sztucznych w Gliwicach i Politechniką Warszawską[21].
W 1963 ostatecznie zakończono rozbudowę zakładu[7]. Na początku lat 60. przedsiębiorstwo rozpoczęło naprawy EZT serii EW55 i EN57[19].
W latach 1973–1990 zakłady nosiły imię kubańskiego rewolucjonisty Camila Cienfuegosa[6].
1 stycznia 1982 zlikwidowano Zjednoczenie ZNTK[22] i wszystkie zakłady naprawcze włączono w struktury PKP[23].
W 1988 zbudowano kolejne hale napraw EZT[6].
Przedsiębiorstwo państwowe (1991–1996)
edytujW 1991 zakłady w Mińsku Mazowieckim, podobnie jak i inne ZNTK, zostały wyłączone ze struktur PKP i rozpoczęły działalność jako samodzielne przedsiębiorstwo państwowe[24] o nazwie Przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim[25]. Ze względu na złą kondycję finansową kolei, pozyskiwano coraz mniej zleceń i ograniczano zatrudnienie. Zdołano jednak utrzymać część wykwalifikowanej kadry oraz maszyny i urządzenia[24].
W I połowie lat 90. ZNTK MM naprawiały głównie EZT serii EN57 (94%), a także EN71 (5%) i wycofywane wówczas z eksploatacji EW55 (1%)[19]. Ponadto w latach 1993–1995 zakłady przeprowadziły naprawy rewizyjne połączone z modernizacją autobusów szynowych serii SN81[26], zaś w 1995 rozpoczęły modernizacje elektrowozów serii EU07 do serii EP07[27].
Spółka akcyjna (od 1996)
edytuj2 stycznia 1996[28] przedsiębiorstwo zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa o nazwie Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”[25] i w ramach Programu Powszechnej Prywatyzacji włączone do Narodowego Funduszu Inwestycyjnego „Foksal”[24], co było początkiem prywatyzacji przedsiębiorstwa[7]. 1 maja tego samego roku ZNTK przekazały należące do nich bloki mieszkalne nowo powstałej Spółdzielni Mieszkaniowej „Kolejarz”[29].
W latach 1998–2002 przeprowadzono restrukturyzację, w wyniku której zatrudnienie zmniejszyło się o 24,8%, tj. z 879 osób w 1998 r. do 661 osób w 2001 r., przy czym w 2002 r. w efekcie wzrostu produkcji zwiększono zatrudnienie ogółem o 27 osób[30].
W latach 1999–2000 przedsiębiorstwo zrealizowało zlecenie dla podmiotu zagranicznego – Hrvatske željeznice zamówiły w mińskich zakładach naprawę główną z modernizacją dwóch zespołów trakcyjnych, będących odpowiednikami składów serii EN71[31].
Na początku XXI wieku zakres działalności poszerzono o naprawy lokomotyw elektrycznych i wagonów[32].
W II połowie 2000 mińskie zakłady zatrudniały 780 osób. Wówczas zakupem 33% akcji przedsiębiorstwa należących do NFI zainteresowany był Adtranz Polska, który chciał rozszerzyć swoją działalność o serwis taboru[33]. W 2001 zainteresowanie mińską spółką przejawiał także Siemens, który chciał kupić pakiet większościowy akcji przedsiębiorstwa[34].
W połowie 2002 ZNTK rozpoczęły wykonywanie niewielkich modernizacji EZT serii EN57 w ramach napraw głównych tych pojazdów, które obejmowały głównie wnętrze składów. 29 czerwca 2002 ukończono pierwszą taką przebudowę, której poddana została jednostka o numerze 1400 z katowickiego Zakładu Przewozów Regionalnych[35]. 1 lipca tego samego roku[36] 60% akcji przedsiębiorstwa zostało kupionych przez prywatnych inwestorów[28] – spółki Surfinia i Feniks Inwestycje[36]. 25% akcji było wówczas własnością Skarbu Państwa, a pozostałe 15% stanowiło akcjonariat pracowniczy[9].
W 2004 zakłady przystąpiły do bardziej zaawansowanych modernizacji EZT serii EN57, które w porównaniu z przebudowami z poprzednich dwóch lat obejmowały dodatkowo m.in. wymianę urządzeń elektrycznych, modyfikację układu sterowania i zmianę konstrukcji wózków. 31 maja tamtego roku została ukończona pierwsza taka modernizacja przeprowadzona na składzie EN57-1441 z ZPR Wrocław[35].
Pod koniec 2005 przedsiębiorstwo Škoda Transportation chciało założyć z mińskimi zakładami spółkę. Dzięki tej współpracy Czesi mogliby dostarczać tramwaje i EZT na rynek polski[37].
30 kwietnia 2006 ZNTK „Mińsk Mazowiecki” ukończyły modernizację zespołu EN57-1417, która była pierwszą przebudową w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Transport. Modernizacja ta była wówczas najbardziej zaawansowaną przebudową tych pojazdów i obejmowała m.in. urządzenia elektryczne, system sterowania, wózki, wyposażenie wnętrza i kabiny maszynisty oraz ściany czołowe, które zastąpiono nowymi o opływowym kształcie[38] według projektu Wojciecha Malińskiego[39]. Przedsiębiorstwo zatrudniało wówczas około 700 osób[24]. 19 maja tego samego roku pakiet 60% akcji, należący do spółek Surfinia i Feniks Inwestycje, został przejęty przez słowackie przedsiębiorstwo Prema Trade z siedzibą w Trnawie[40].
W 2007 zakłady wykonały 2 modernizacje EW60[41] i 9 modernizacji EN57 z impulsowym układem rozruchu[42], których zaniechano ze względu na brak zadowalających rezultatów w zakresie parametrów trakcyjnych[43].
Na początku 2007 w dziale technicznym ZNTK MM rozpoczęto projektowanie[9] nowego trójczłonowego EZT typu 18WE, który miał być produkowany we współpracy z Autosanem[44]. W połowie 2008 pudła i ramy wózków pierwszego egzemplarza zostały przebadane w Instytucie Pojazdów Szynowych „Tabor” w Poznaniu[45][9], po czym zapowiedziano, że pojazd zostanie ukończony jeszcze w tym samym roku. Wówczas dyrekcja przedsiębiorstwa wykazywała zainteresowanie produkcją pojazdów na rynki zagraniczne, zwłaszcza dla państw Europy Środkowo-Wschodniej, a także prowadziła rozmowy z producentem zachodnioeuropejskim na temat budowy i serwisowania pociągów dużych prędkości w mińskich zakładach. Zatrudnienie spółki wynosiło wtedy 1000 osób, z których 180 było pracownikami umysłowymi. Dział techniczno-konstrukcyjny liczył 18 osób[9].
Część grupy Pesa (od 2008)
edytuj5 lipca 2008 zostało utworzone przedsiębiorstwo Prema, do którego spółka Prema Trade wniosła pakiet 60% akcji ZNTK[40]. W pierwszych dniach sierpnia natomiast[46] przedsiębiorstwo Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz przejęło 99,99% akcji Premy, a tym samym stało się właścicielem 60% akcji ZNTK „Mińsk Mazowiecki”[40]. Pozostałe 40% akcji znajdowało się wówczas nadal w rękach Skarbu Państwa i pracowników. Zatrudnienie mińskich zakładów wynosiło 800 osób[46].
1 marca 2009, na skutek kryzysu gospodarczego i związaną z nim mniejszą liczbą zamówień, dyrekcja zakładów zdecydowała o ograniczeniu czasu pracy do 4 dni tygodniowo. Miała wówczas nie nastąpić redukcja zatrudnienia[47], ale ostatecznie przedsiębiorstwo zaczęło zwalniać pracowników[48]. Ograniczenie czasu pracy oznaczało również wstrzymanie projektu EZT typu 18WE rozpoczętego przed przejęciem spółki przez Pesę[47].
23 października 2009 na aukcji w ministerstwie Skarbu Państwa Pesa dokupiła[49] kolejne 25,31% akcji mińskiej spółki[50]. Włączenie przedsiębiorstwa do grupy kapitałowej zapewniło mu stabilny rozwój[51] oraz umożliwiło wejście na nowe rynki[52].
W 2009 spółka rozpoczęła przebudowy EN57 z wykorzystaniem napędu asynchronicznego, a w 2011, w ramach zamówienia dla województwa lubelskiego[42], po raz pierwszy w pojazdach tej serii zamontowała drzwi odskokowo-przesuwne[32]. W kolejnych latach kontynuowano modernizacje tego rodzaju[42], a ich zakres ciągle się zwiększał[43]. Przebudowywane pojazdy otrzymywały czoła identyczne jak w jednostkach SPOT[42] bądź zmodyfikowane[53] według projektu Wojciecha Malińskiego i Macieja Kucharskiego[54].
Kryzys w 2009 doprowadził do podjęcia decyzji o dywersyfikacji produkcji zakładów. Mińskie ZNTK zdecydowały o rozszerzeniu działalności o produkcję autobusów szynowych i naprawy tramwajów[48]. Pod koniec 2009 konsorcjum Pesy i ZNTK MM uzyskało zamówienie na spalinowe zespoły trakcyjne dla województwa lubelskiego. Kontrakt ten został w całości przekazany mińskim zakładom[55], dla których był to projekt testowy związany z wejściem przedsiębiorstwa na rynek produkcji autobusów szynowych[52]. W I kwartale 2010 jedna z nieużywanych hal ZNTK została przystosowana do produkcji tych pojazdów[48]. W kolejnych latach spółka wygrywała przetargi ponownie w konsorcjum z Pesą bądź samodzielnie i na podstawie zawieranych umów produkowała wagony SA135 Mińsk[56] i zespoły SA134 Mińsk 2. Ze względu na uproszczoną technologię profilowania części czołowych pudła, pojazdy te otrzymały prostszą, bardziej kanciastą bryłę w porównaniu z ich odpowiednikami budowanymi w Bydgoszczy[55]. Na początku 2010 spółka, również dzięki startowi w przetargu w konsorcjum z Pesą, uzyskała pierwsze zamówienie na modernizację tramwajów, które dotyczyło przebudowy wagonów typu 805Na dla Grudziądza[52].
W lutym 2010 zarząd spółki wprowadził nową strategię, mającą na celu poprawę kondycji przedsiębiorstwa. Powołano wówczas trzy wewnętrzne zakłady – napraw, mechaniczny oraz budowy, który rozpoczął działalność w połowie tamtego roku. Jego zadaniem była produkcja na potrzeby pozostałych dwóch zakładów oraz dla Pesy, której dostarczał m.in. stalowe elementy poszycia pudeł tramwajów[48].
W pierwszych latach po przejęciu ZNTK przez Pesę zakłady wyposażano w nowe maszyny i urządzenia, ale nie przeprowadzono żadnej większej modernizacji. Dopiero w 2011 rozpoczęto przygotowania do inwestycji, których realizację chciano rozpocząć rok później. Planowano rozbudowę myjni mającą na celu przystosowanie jej do pojazdów dłuższych niż 80 m, jak np. 27WE dla SKM Warszawa, modernizację i wydłużenie hali wykorzystywanej do przeprowadzania prac wykończeniowych i przeglądów okresowych taboru oraz naprawę torowisk[32].
W 2011 i 2012 ZNTK uczestniczyły w naprawach wagonów osobowych dla PKP Intercity. W I połowie 2012 zatrudnienie wynosiło 670 osób. Zakłady były wówczas w stanie wykonywać 2 naprawy piątego poziomu i 12 napraw czwartego poziomu miesięcznie – najwięcej spośród polskich zakładów naprawczych[32].
Na przełomie 2012 i 2013[42] Andrzej Rudkiewicz, Jakub Rudkiewicz i Radosław Fąfara[57] opracowali na potrzeby zamówienia dla województwa łódzkiego zupełnie nową, bardziej nowoczesną ścianę czołową dla modernizowanych EZT, którą od tamtego momentu zakłady zaczęły stosować w kolejnych przebudowach[42].
Na początku marca 2014 zabytkowa lokomotywownia na terenie Pesy w Bydgoszczy została wpisana do rejestru zabytków, co zablokowało rozbudowę tego zakładu. W tej sytuacji zarząd przedsiębiorstwa podjął decyzję o zwiększeniu zatrudnienia i rozbudowie zakładów w Mińsku Mazowieckim[58]. Na taki krok wpływ miała ponadto duża liczba kontraktów modernizacyjnych realizowanych przez ZNTK i zamówienie Pesy na dostawę 20 składów z rodziny Dart dla PKP Intercity, które chciano serwisować w Mińsku[59]. We wrześniu 2015 na terenie ZNTK ukończono budowę nowej hali przystosowanej do utrzymywania maksymalnie trzech takich zespołów jednocześnie oraz do ich obsługi do poziomu P4 włącznie. Następnie przystąpiono do odbiorów tego obiektu[60], zaś pod koniec listopada do zakładów dotarł pierwszy pojazd serii ED161, który posłużył pracownikom serwisu jako skład szkoleniowy. Przedsiębiorstwu powierzono 15-letnie utrzymanie tych EZT[61].
W latach 2015–2016 cena jednostkowa modernizacji EZT serii EN57, w zależności od zakresu i wielkości zamówienia, wynosiła około 7–9 mln zł[62][63], co stanowiło około połowy kwoty zakupu nowego pojazdu o zbliżonej pojemności[43][62][64], podczas gdy w 2006 przebudowa w ramach programu SPOT kosztowała około 1,8 mln zł za pojazd[24]. W 2017[65], po kilkuletnich dyskusjach o zasadności takich przebudów[43][62][64], większość przewoźników i urzędów marszałkowskich zapowiedziała wycofanie się z modernizacji na rzecz zakupów nowego taboru[65]. Wówczas Robert Świechowicz, prezes Pesy, poinformował, że mińskie ZNTK, w przypadku zakończenia przebudów EN57, będą specjalizować się w przeglądach P4 i P5 wszystkich EZT produkowanych przez Pesę[66].
Na początku 2018 ZNTK MM ukończyły pierwszą modernizację EZT serii ED72Ac, którego ściana czołowa stylistycznie nawiązywała do tej zastosowanej w pojeździe Elf II, produkowanym przez Pesę[67][68].
26 lutego 2019 w jednej z hal zakładu miała miejsce prezentacja odrestaurowanego przez przedsiębiorstwo najstarszego polskiego EZT EW51-36 z 1936[69]. W styczniu 2022 z kolei ukończono renowację pojazdu EN57-038, któremu przywrócono historyczne żółto-granatowe malowanie[70].
18 lutego 2022 Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” zmieniły nazwę na Pesa Mińsk Mazowiecki[71].
31 maja 2023 spółka przekazała ostatnią z 14 zmodernizowanych jednostek serii ED74[72]. Podczas zorganizowanej wówczas konferencji prasowej poinformowano, że miński zakład zajmie się utrzymaniem, serwisem i naprawami okresowymi lokomotyw z rodziny Gama[73].
Działalność
edytujKolej
edytujOferta przedsiębiorstwa jest skierowana zarówno do jednostek samorządu terytorialnego, jak i do partnerów biznesowych[74]. Obejmuje ona:
- produkcję autobusów szynowych[75],
- modernizacje elektrowozów, EZT, wagonów osobowych i tramwajów[76],
- naprawy główne i rewizyjne pojazdów szynowych oraz podzespołów w tych pojazdach wykorzystywanych[77].
Zestawienie zamówień
edytujW poniższym zestawieniu uwzględniono tylko produkcję autobusów szynowych, modernizacje elektrycznych zespołów trakcyjnych produkcji Pafawagu ze zmianą ściany czołowej oraz ponowne przebudowy tych jednostek uwzględniające zmianę napędu.
Ciepłownictwo
edytujW kwietniu 2008 spółka uzyskała odpowiednie koncesje Urzędu Regulacji Energetyki[122] i w czerwcu 2011 rozpoczęła działalność w branży ciepłowniczej. Przedsiębiorstwo wytwarzało energię cieplną w zakładowej kotłowni wyposażonej w dwa kotły WR-5 i cztery kotły WLM-2,5 o łącznej mocy zainstalowanej 29,9 MW i eksploatacyjnej 23,1 MW, zajmowało się też przesyłaniem i dystrybucją ciepła oraz eksploatacją węzłów cieplnych w budynkach mieszkalnych, usługowych, użyteczności publicznej i przemysłowych na terenie Mińska Mazowieckiego[123]. 3 kwietnia 2018 w strukturze organizacyjnej spółki wydzielono Oddział Ciepłownia w Mińsku Mazowieckim[124], a 28 czerwca 2019 został on sprzedany[125].
Obecność na targach
edytujZNTK „Mińsk Mazowiecki” były kilkukrotnie obecne na targach Trako. Przedsiębiorstwo miało swoje stoisko w halach wystawienniczych, zaś przewoźnicy prezentowali na torach ekspozycyjnych pojazdy naprawione bądź zmodernizowane dla nich przez mińską spółkę.
Rok | Stoisko | Pojazdy | |
---|---|---|---|
1999 | tak | – | [126] |
2003 | tak | – | [127] |
2005 | tak | EN57-1920 (prezentacja Kolei Mazowieckich) | [128][129] |
2007 | tak | EN57KM-1486 (prezentacja Kolei Mazowieckich) EN57-1094 (prezentacja SKM Trójmiasto) |
[130] |
2015 | nie | EN57AL-2101 (prezentacja Przewozów Regionalnych) | [131][132] |
Współpraca z oświatą i nauką
edytujW okresie od 23 kwietnia 2009 do 31 marca 2012 ZNTK „Mińsk Mazowiecki” wraz z Instytutem Pojazdów Szynowych „Tabor” z Poznania realizowały projekt celowy pod tytułem Elektryczny zespół trakcyjny na napięcia zasilania 3 kV; 15 kV-16,6 Hz; 25 kV-50 Hz. Całkowita wartość projektu wyniosła 27 410 000 zł, z czego 5 493 500 zł stanowiło dofinansowane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju[133].
23 czerwca 2015 zarząd ZNTK MM podpisał z władzami powiatu mińskiego i dyrekcją Zespołu Szkół Zawodowych nr 2 im. Powstańców Warszawy w Mińsku Mazowieckim list intencyjny określający warunki współpracy, mającej na celu podniesienie wiedzy technicznej i kompetencji absolwentów szkoły oraz lepsze przygotowanie jej uczniów do wymagań rynku pracy[134].
Wyniki finansowe
edytujW latach 1998–2001 zakłady przynosiły straty, jednak z roku na rok były one mniejsze[135][136][137]. Od 2002 do 2007 mińskie ZNTK notowały zyski[138][139][140][141][142][143], zaś od 2008 do 2011 znów straty[144][145][146][147]. W latach 2012–2022 przedsiębiorstwo ponownie uzyskiwało dodatni wynik finansowy[148][149][150][151][152][153][154][155][4].
Prezesi zarządu
edytujOd | Do | Osoba | |
---|---|---|---|
listopad 2002 | Władysław Nowak | [25][156] | |
listopad 2002 | wrzesień 2009 | Slavomír Mamatej | [157] |
wrzesień 2009 | kwiecień 2010 | Stanisław Cichoń | [158][159] |
maj 2010 | listopad 2010 | Ryszard Kędzior | [160][161] |
listopad 2010 | marzec 2011 | Michał Bohuszewicz | [161][162] |
maj 2011 | marzec 2013 | Krzysztof Adamski | [163][164] |
marzec 2013 | luty 2016 | Sławomir Piątek | [164][165] |
luty 2016 | grudzień 2016 | Sebastian Kamecki | [165][166] |
grudzień 2016 | kwiecień 2021 | Krzysztof Adamski | [166][167] |
kwiecień 2021 | Jacek Bilski | [167][2] |
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- 1998 – wyróżnienie na wystawie Kolej na kolej ’98 w Zduńskiej Woli-Karsznicach za ekologiczne toalety montowane w modernizowanych EZT[168].
- 1998 – nagroda za najlepszy wyrób na targach Trako ’98 w Gdyni za automatyczny system informacji pasażerskiej przeznaczony dla dworców kolejowych[168].
- 1998 – wyróżnienie na targach Kolej ’98 w Bydgoszczy za elektromagnetyczne tablice kierunkowe montowane w modernizowanych EZT[168].
- 2020 – 25. miejsce w rankingu ogólnopolskim i 8. miejsce w rankingu regionalnym województwa mazowieckiego w kategorii firm dużych o przychodach powyżej 250 mln zł w zestawieniu Diamenty Forbesa[169].
Uwagi
edytuj- ↑ Zamówienie na modernizację 75 pojazdów EN57 zostało udzielone konsorcjum w składzie ZNTK MM, Newag i Pesa. Zakłady te przebudowały odpowiednio 42, 18 i 15 pojazdów.
- ↑ a b c Ponowna modernizacja pojazdów uwzględniająca zmianę napędu z impulsowego na asynchroniczny.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Zamówienie zostało udzielone ZNTK MM i Pesie, ale wszystkie pojazdy zostały zmodernizowane przez ZNTK MM.
- ↑ Zamówienie na modernizację 34 pojazdów EN57 zostało udzielone Newagowi i ZNTK MM. Newag przebudował 27 pojazdów (21 w Nowym Sączu i 6 w Gliwicach), zaś ZNTK MM pozostałe 7.
Przypisy
edytuj- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Dane kontaktowe. zntkmm.pl. [dostęp 2017-09-11]. (pol.).
- ↑ a b Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Zarząd i Rada Nadzorcza Spółki. zntkmm.pl. [dostęp 2021-07-04]. (pol.).
- ↑ Sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki ZNTK „Mińsk Mazowiecki” za rok obrotowy 01.01.2020–31.12.2020. Mińsk Mazowiecki: 2021-04-21. (pol.).
- ↑ a b Pesa Mińsk Mazowiecki: Sprawozdanie finansowe za 2022 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2023-05-10. (pol.).
- ↑ a b c Andrzej Hitczenko. Problemy naprawy elektrycznych maszyn trakcyjnych. „Trakcja i Wagony”. 4/1981. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-2963. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Opis polskich firm produkujących wagony silnikowe i ich wyposażenie po 1990 r.. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 20–25, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ a b c d Karol Trammer. Specjaliści od „ezetów”. „Z Biegiem Szyn”. 2/2002 (2), s. 1. Warszawa: Karol Trammer. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Janusz Kuligowski, Krzysztof Szczypiorski. Kalendarium miasta Mińsk Mazowiecki. „Rocznik Mińsko-Mazowiecki”. 3, s. 11, 1995–1996. Mińsk Mazowiecki: Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego. ISSN 1232-633X. [dostęp 2017-09-02]. (pol.).
- ↑ a b c d e Michał Grobelny, Jakub Klimkiewicz. Konkurencja na rynku elektrycznych zespołów trakcyjnych rośnie. „Rynek Kolejowy”. 6/2008, s. 40–41. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b Dom Wydawniczy PWN: Plan Mińska Mazowieckiego w skali 1:11 000. minsk-maz.pl. [dostęp 2017-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-04)].
- ↑ Ulice miasta z lat 70–80. XX w. Osiedle ZNTK. minsk-maz.pl. [dostęp 2017-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-02)].
- ↑ a b Twórczość Zbigniewa Ihnatowicza. „Architektura”. 3/1972, s. 91, 95, 105. Wydawnictwo „Arkady”. ISSN 0003-8814. (pol.).
- ↑ Adam Kotula, Piotr Krakowski: Architektura współczesna. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1967, s. 170. (pol.).
- ↑ a b c Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Historia. zntkmm.pl. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Kalendarium. W: Stanisław Plewako: Elektryfikacja PKP na przełomie wieków XX i XXI: w siedemdziesiątą rocznicę elektryfikacji PKP. Warszawa: Z. P. Poligrafia, 2006, s. 137–156. ISBN 978-83-922944-6-7. (pol.).
- ↑ a b Zakłady naprawcze i produkcyjne. W: Marek Pisarski: Koleje polskie 1842–1972. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1974, s. 197–203. (pol.).
- ↑ J. Tatarowski: Kierownictwo zakładami naprawczymi. W: J. Surowiak, J. Tatarowski, W. Surowiak: Zakłady naprawcze taboru kolejowego. Zagadnienia podstawowe. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacyjne, 1958, s. 53–55. (pol.).
- ↑ Monografia MKS Mińsk Mazowiecki. Monika Rozalska (red.). Mińsk Mazowiecki: Mazowiecki Dom Medialny Dzwon, 2015, s. 12, 22, 34, 80. ISBN 978-83-938625-2-8. [dostęp 2017-09-11]. (pol.).
- ↑ a b c Jerzy Kaska, Tomasz Sadoch: Niektóre działania ZNTK Mińsk Maz. w celu modernizacji elektrycznych zespołów trakcyjnych. W: X Konferencja Naukowa Pojazdy Szynowe. T. 2: Eksploatacja i badania. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, wrzesień 1994, s. 106. ISBN 83-901691-1-8. (pol.).
- ↑ a b c Włodzimierz Wasilewicz: Zakłady naprawcze taboru kolejowego. W: Feliks Frontczak, Stanisław Kuczborski, Karol Kuligowski, Janusz Skoniecki, Włodzimierz Wasilewicz: 50 lat elektryfikacji PKP. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989, s. 393–402. ISBN 83-206-0763-9. (pol.).
- ↑ Łukasz Kielak. Polityka społeczno-gospodarcza PZPR w powiecie mińsko-mazowieckim w latach 1956–1970. „Rocznik Mińsko-Mazowiecki”. 19, s. 195, 2011. Mińsk Mazowiecki: Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego. ISSN 1232-633X. [dostęp 2017-09-02]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1981 r. nr 32, poz. 286.
- ↑ Piotr Rydzyński, Jakub Klimkiewicz. Producenci i zakłady naprawy taboru kolejowego w Polsce. „Rynek Kolejowy”. 1/2005, s. 16–28. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b c d e Zygmunt Sobolewski. Druga młodość ZNTK „Mińsk Mazowiecki”. „Wolna Droga”. 10/2006 (436), 2006-05-12. Wrocław: „Solkol” Sp. z o.o.. ISSN 1233-2305. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ a b c Poz. 325. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna. „Monitor Sądowy i Gospodarczy”. 1/2002 (1333), s. 124–125, 2002-01-02. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Biuro ds. Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego. ISSN 1426-580X. (pol.).
- ↑ Paweł Terczyński. Autobusy szynowe PKP. „Świat Kolei”. 6/1998, s. 13. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.).
- ↑ Michał Grobelny. Lokomotywy elektryczne na polskim rynku. „Rynek Kolejowy”. 3/2011, s. 27. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b Piotr Rydzyński. Lokomotywy na rynku polskim A.D. 2008 – stan i perspektywy. „Rynek Kolejowy”. 4/2008, s. 28. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Tomasz Adamczak. Kalendarium miasta Mińsk Mazowiecki 1996 – VIII 2010. „Rocznik Mińsko-Mazowiecki”. 18, s. 231, 2010. Mińsk Mazowiecki: Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego. ISSN 1232-633X. [dostęp 2017-09-02]. (pol.).
- ↑ Informacja o wynikach kontroli wpływu działalności Narodowych Funduszy Inwestycyjnych na wyniki gospodarcze wybranych zakładów naprawczych taboru kolejowego, Najwyższa Izba Kontroli, s. 13.
- ↑ Jacek Goździewicz. ZNTK Mińsk Mazowiecki modernizuje zespoły trakcyjne dla kolei chorwackich. „Technika Transportu Szynowego”. 7–8/2000, s. 12. Łódź: Emi-Press. ISSN 1232-3829. [dostęp 2017-09-09]. (pol.).
- ↑ a b c d Łukasz Pastor. ZNTK Mińsk Mazowiecki walczy o rynek napraw taboru. „Rynek Kolejowy”. 4/2012, s. 58–59. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Cezary Pytlos: ADtranz chce kupić ZNTK z Mińska Maz.. pb.pl, 2000-09-07. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Cezary Pytlos: Siemens: najpierw zamówienia, potem inwestycje w tabor. pb.pl, 2001-01-15. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ a b Bogdan Waga. Modernizacje EN57. „Koleje Małe i Duże”. 2/2005, s. 18–25. Katowice: Apland. ISSN 1641-117X. (pol.).
- ↑ a b GPW – komunikaty spółek (ESPI): Foksal NFI SA zbycie akcji ZNTK Mińsk Mazowiecki SA. bankier.pl, 2002-08-28. [dostęp 2017-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-21)]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Kozińska: Czesi chcą mieć spółkę w Polsce. pb.pl, 2005-11-15. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Bogdan Waga. Elektryczne na start!. „Koleje Małe i Duże”. 1/2007, s. 18–22. Katowice: Apland. ISSN 1641-117X. (pol.).
- ↑ Wojciech Maliński: Czoło pociągu – modernizacja. maliwudesign.pl, 2015-02-19. [dostęp 2017-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-23)]. (pol. • ang. • niem.).
- ↑ a b c Robert Kamiński: Decyzja nr DKK – 98/08. decyzje.uokik.gov.pl, 2008-12-16. s. 4–5. [dostęp 2017-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-14)]. (pol.).
- ↑ a b Modernizacja zespołów EW60 dla Kolei Mazowieckich. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 249–255, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Zespoły trakcyjne serii EN57 z silnikami asynchronicznymi. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 256–265, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Ryszard Piech. Asynchroniczne EN57. „Rynek Kolejowy”. 10/2013, s. 110–112. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Aleksander Kierecki: Autosan dla transportu kolejowego. inforail.pl, 2008-11-25. [dostęp 2015-10-08]. (pol.).
- ↑ Pudło nowego ezt ZNTK Mińsk Maz. na testach w IPS Tabor Poznań. rynek-kolejowy.pl, 2008-06-10. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ a b ka: Pesa inwestuje blisko stolicy. komunikaty.pl, 2008-08-05. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ a b Co dalej z ZNTK Mińsk Mazowiecki?. rynek-kolejowy.pl, 2009-03-03. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ a b c d Urszula Światłowska. Pracowity rok. „Polski Przemysł”. 4/2010, s. 48–52. Poznań: AF Media. ISSN 2082-8918. [dostęp 2017-09-04]. (pol.).
- ↑ mg, Rynek Kolejowy: Pesa dokupiła 25 proc. akcji ZNTK Mińsk Maz.. rbf.net.pl, 2009-10-23. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Ministerstwo Skarbu Państwa: Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Mińsk Mazowiecki S.A.. msp.gov.pl. [dostęp 2017-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-03)]. (pol.).
- ↑ Łukasz Pastor. Producenci taboru napędzają regiony. „Rynek Kolejowy”. 6/2014, s. 20–21. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b c Łukasz Malinowski. ZNTK Mińsk Mazowiecki – nowe otwarcie. „Rynek Kolejowy”. 5/2010, s. 14–15. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Wojciech Maliński: Czoło pociągu – modernizacje. maliwudesign.pl, 2015-02-19. [dostęp 2017-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-23)]. (pol. • ang. • niem.).
- ↑ European Union Intellectual Property Office: 001243075-0001. euipo.europa.eu. [dostęp 2017-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-23)]. (ang.).
- ↑ a b Autobusy szynowe 218M i ich modyfikacje. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 108–119, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ Autobusy szynowe 214Mb firm Pesa i ZNTK Mińsk Mazowiecki. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 120–123, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ European Union Intellectual Property Office: 002167593-0001. euipo.europa.eu. [dostęp 2017-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-23)]. (ang.).
- ↑ agad: Pesa może odjechać z 300 miejscami pracy. Co ważniejsze: robota czy zabytki?. pomorska.pl, 2014-03-13. [dostęp 2017-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-06)]. (pol.).
- ↑ lp: Będzie rozbudowa zakładu ZNTK Mińsk Mazowiecki. rynek-kolejowy.pl, 2014-03-25. [dostęp 2017-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-28)]. (pol.).
- ↑ ms: Hala do obsługi Dartów w Mińsku Mazowieckim gotowa. rynek-kolejowy.pl, 2015-09-21. [dostęp 2017-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-22)]. (pol.).
- ↑ „Polskie Pendolino” będzie serwisowane w mińskim ZNTK. minskmaz.com, 2015-12-01. [dostęp 2017-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-06)]. (pol.).
- ↑ a b c Michał Szymajda. Czy modernizacje EN57 mają sens?. „Rynek Kolejowy”. 3/2016, s. 15–17. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Michał Szymajda: Pomorskie zmodernizuje EN57 za największe pieniądze w historii. rynek-kolejowy.pl, 2016-02-15. [dostęp 2017-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-15)]. (pol.).
- ↑ a b Paweł Rydzyński. Wszystko, tylko nie modernizacje. „Rynek Kolejowy”. 5/2017, s. 54–56. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b Michał Szymajda. Kończy się era modernizacji EN57. „Rynek Kolejowy”. 8/2017, s. 58–59. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Jakub Madrjas. Świechowicz: Najważniejszym celem Pesy jest stabilność. „Rynek Kolejowy”. 8/2017, s. 9. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Witold Urbanowicz: ZNTK Mińsk Maz. wystylizował ED72 na… Elfa 2 [film]. rynek-kolejowy.pl, 2018-03-21. [dostęp 2018-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-14)]. (pol.).
- ↑ a b Jakub Madrjas: PR: Przełomowa modernizacja ED72 [aktualizacja]. rynek-kolejowy.pl, 2018-06-13. [dostęp 2018-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-14)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Oficjalna prezentacja EW51-36 w ZNTK. zntkmm.pl. [dostęp 2023-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-06)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Odrestaurowanie EN57 nr 038. zntkmm.pl. [dostęp 2023-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-06)]. (pol.).
- ↑ Pesa Mińsk Mazowiecki: Zawiadomienie o zmianie nazwy spółki. zntkmm.pl. [dostęp 2022-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-07)]. (pol.).
- ↑ Pesa Mińsk Mazowiecki: Przekazanie ostatniego z 14 zmodernizowanych ezt ED74. zntkmm.pl. [dostęp 2023-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-06)]. (pol.).
- ↑ Michał Szymajda: Pesa Mińsk Mazowiecki zajmie się Gamami. rynek-kolejowy.pl, 2023-06-01. [dostęp 2023-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-06)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Oferta. zntkmm.pl. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Budowa. zntkmm.pl. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Modernizacja. zntkmm.pl. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Naprawy. zntkmm.pl. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ redakcja. Kolejne SA135 dla Dolnego Śląska. „Świat Kolei”. 12/2010, s. 4. Łódź: Emi-Press. ISSN 1231-5962. (pol.).
- ↑ a b Paweł Terczyński. SA134 i SA135 w woj. podkarpackim. „Świat Kolei”. 8/2011, s. 4. Łódź: Emi-Press. ISSN 1231-5962. (pol.).
- ↑ jar / Kolejowy Lublin: Lubelskie: Dostarczono piąty szynobus SA134. rynek-kolejowy.pl, 2010-12-16. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Informacje dotyczące taboru kolejowego województwa lubuskiego stan na dzień 31.03.2012, „Biuletyn Informacji Publicznej”, DG.V.8063.14.2012, lubuskie.pl, s. 1 [dostęp 2014-10-14] (pol.).
- ↑ Karol Wach: SA134-023 – kolejny szynobus Kolei Dolnośląskich. inforail.pl, 2011-05-09. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ jm: Lubelskie kupiło nowe pociągi od Pesy i ZNTK. Nie pojadą do lotniska?. rynek-kolejowy.pl, 2012-10-10. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ jm: Podkarpacki SA134 już wozi pasażerów. rynek-kolejowy.pl, 2014-03-04. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Przebudowa zespołów serii EN57 w ramach programu SPOT. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 230–239, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ ZNTK Mińsk Mazowiecki z umową na P4 czterech EN57. inforail.pl, 2016-04-07. [dostęp 2016-12-23]. (pol.).
- ↑ PKP SKM w Trójmieście zakończyła modernizację. „Raport Kolejowy”. 5/2016, s. 92. Bydgoszcz: Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei. ISSN 2081-383X. (pol.).
- ↑ a b c d e Modernizacje zespołów serii EN71, ED72 i EW58. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 266–271, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ Kujawsko-pomorskie: Konsorcjum Pesy zmodernizuje 4 ezety serii ED72. rynek-kolejowy.pl, 2012-07-23. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-08)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Uroczysty przejazd zmodernizowanym EN57. zntkmm.pl. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (pol.).
- ↑ Mati95: G1 EN57AKM-1597. garnek.pl, 2014-12-12. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (pol.).
- ↑ UMWZ/InfoRail: Pesa i ZNTK zmodernizują 7 ezt-ów województwa zachodniopomorskiego. inforail.pl, 2013-06-28. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Pomorze Zachodnie: Inwestycje kolejowe województwa zachodniopomorskiego. wzp.pl, 2015-02-02. s. 4, 6. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ pr: SKM Trójmiasto: Zakończenie projektu modernizacji 21 ezt. rynek-kolejowy.pl, 2014-10-28. [dostęp 2014-11-04]. (pol.).
- ↑ InfoRail: Kolejny zmodernizowany skład Kolei Dolnośląskich. inforail.pl, 2014-11-19. [dostęp 2014-11-20]. (pol.).
- ↑ 2014/S 096-168300 – Ogłoszenie o dobrowolnej przejrzystości ex ante. ted.europa.eu, 2015-05-20. [dostęp 2014-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-28)]. (pol.).
- ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego: Podlaskie ma 4 zmodernizowane EZT-y, będą następne. kurier-kolejowy.pl, 2014-12-11. [dostęp 2014-12-11]. (pol.).
- ↑ Roman Czubiński: Łódzkie: Będzie modernizacja kolejnych czterech EZT. rynek-kolejowy.pl, 2014-07-18. [dostęp 2015-01-11]. (pol.).
- ↑ Kasper Fiszer. Łódzkie kończy modernizować EN57. „Rynek Kolejowy”. 7/2015, s. 56–58. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Koleje Mazowieckie: MWZ3-205-132-2013 – Informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty. 2014-02-21. [dostęp 2015-01-11]. (pol.).
- ↑ Koleje Mazowieckie: Raport roczny 2015. mazowieckie.com.pl, 2016. s. 27. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol. • ang.).
- ↑ InfoRail: ZNTK Mińsk Mazowiecki z umową na modernizację dolnośląskiego EN57. inforail.pl, 2015-08-31. [dostęp 2015-08-31]. (pol.).
- ↑ InfoRail: Odmieniony EN57-1542 wrócił do Kolei Dolnośląskich. inforail.pl, 2015-11-06. [dostęp 2015-11-06]. (pol.).
- ↑ InfoRail: ZNTK Mińsk Mazowiecki z umową na modernizację EN57. inforail.pl, 2015-07-07. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Michał Szymajda: Podlaskie EN57AL idą do przeglądów i delikatnej modernizacji. rynek-kolejowy.pl, 2017-08-18. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ InfoRail: Pesa i ZNTK Mińsk Mazowiecki zmodernizują 21 ezt-ów Przewozów Regionalnych. inforail.pl, 2014-12-29. [dostęp 2015-01-11]. (pol.).
- ↑ Przewozy Regionalne podsumowują 2015 rok. rynek-kolejowy.pl, 2015-12-30. [dostęp 2015-12-30]. (pol.).
- ↑ mmarkiewicz: ZNTK w Mińsku zmodernizują trzy EN57. wzp.pl, 2015-02-03. [dostęp 2017-08-24]. (pol.).
- ↑ rsocko: Pociągi za ćwierć miliarda zł! Kontrakt podpisany. wzp.pl, 2016-09-12. [dostęp 2017-08-24]. (pol.).
- ↑ ZNTK Mińsk Mazowiecki z umową na modernizację pomorskiego EN57. inforail.pl, 2016-02-15. [dostęp 2016-02-15]. (pol.).
- ↑ Ficek: EN57AL-1786 i ED250-010, Gdańsk Główny, 2016-09-10. commons.wikimedia.org, 2016-09-10. [dostęp 2017-08-24].
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Koleje Mazowieckie odebrały ostatni zmodernizowany ezt EN57. zntkmm.pl. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ InfoRail: ZNTK Mińsk Mazowiecki z umową na modernizacje wielkopolskich EN57. inforail.pl, 2016-12-11. [dostęp 2016-12-23]. (pol.).
- ↑ Koleje Wielkopolskie: Nasze pojazdy. koleje-wielkopolskie.com.pl. [dostęp 2018-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-26)]. (pol.).
- ↑ Umowa na modernizację ezt-ów do standardu Polregio podpisana. inforail.pl, 2016-12-29. [dostęp 2016-12-31].
- ↑ InfoRail.pl: Pierwsze zmodernizowane EN57ALc dla Przewozów Regionalnych gotowe. inforail.pl, 2017-09-01. [dostęp 2017-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-01)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Przekazanie elektrycznego zespołu trakcyjnego EN57ALd. zntkmm.pl. [dostęp 2018-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-20)]. (pol.).
- ↑ Martyn Janduła: Wiemy, kto zmodernizuje ED72 dla PolRegio. Przewoźnik zapłaci 12,3 mln zł za jeden skład. rynek-kolejowy.pl, 2017-06-20. [dostęp 2017-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-20)]. (pol.).
- ↑ 2017/S 143-295621 – Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia. ted.europa.eu, 2017-07-28. [dostęp 2017-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-28)]. (pol.).
- ↑ Umowa na jeden z najdroższych w historii EN57 podpisana. inforail.pl, 2018-02-28. [dostęp 2018-02-28].
- ↑ Najdroższy EN57 w historii już u właściciela. inforail.pl, 2018-10-18. [dostęp 2018-10-18].
- ↑ Adam Dobrowolski. Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr OWA-4210-39(8)/2012/39/IX/ML z dnia 11 maja 2012 r. w sprawie zatwierdzenia taryfy dla ciepła Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A. z siedzibą w Mińsku Mazowieckim. „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”. Poz. 4187, 2012-05-18. Warszawa: Wojewoda Mazowiecki. [dostęp 2017-09-04]. (pol.).
- ↑ Dariusz Kulma: Uchwała Nr XXVIII/291/13 Rady Miasta Mińsk Mazowiecki z dnia 22 kwietnia 2013 r. w sprawie uchwalenia Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Mińsk Mazowiecki. minsk-maz.pl, 2013-04-22. s. 53–57. [dostęp 2017-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki ZNTK „Mińsk Mazowiecki” za rok obrotowy 01.01.2018–31.12.2018. Mińsk Mazowiecki: 2019-04-05. (pol.).
- ↑ Sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki ZNTK „Mińsk Mazowiecki” za rok obrotowy 01.01.2019–31.12.2019. Mińsk Mazowiecki: 2020-04-28. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: News. zntkmm.pl. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-02-18)]. (pol.).
- ↑ Międzynarodowe Targi Gdańskie: Wystawcy 2003. mtgsa.pl. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-25)]. (pol.).
- ↑ Międzynarodowe Targi Gdańskie: Wystawcy 2005. mtgsa.pl. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-10-29)]. (pol.).
- ↑ Jacek Goździewicz, Marek Rabsztyn, Jan Raczyński. Trako 2005. „Technika Transportu Szynowego”. 11/2005, s. 24. Łódź: Emi-Press. ISSN 1232-3829. [dostęp 2017-09-01]. (pol.).
- ↑ Ryszard Piech: ZNTK Mińsk Mazowiecki na Trako. inforail.pl, 2007-10-29. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-01)]. (pol.).
- ↑ Trako: Lista wystawców (stan na dzień 10.09.2015). trakotargi.amberexpo.pl. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-21)]. (pol.).
- ↑ Dariusz Kalinowski. Tabor szynowy na targach Trako 2015. „Świat Kolei”. 10/2015, s. 18. Łódź: Emi-Press. ISSN 1231-5962. (pol.).
- ↑ Narodowe Centrum Badań i Rozwoju: Projekty celowe. ncbr.gov.pl. s. 5. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Podpisanie listu intencyjnego w sprawie współpracy Powiatu Mińskiego i ZSZ Nr 2 im. Powstańców Warszawy z ZNTK. zntkmm.pl. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)]. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 1999 rok. „Monitor Polski B”. 326/2000, 2000-08-09. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2000 rok. „Monitor Polski B”. 436/2001, 2001-09-03. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2001 rok. „Monitor Polski B”. 225/2002, 2002-08-08. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2002 rok. „Monitor Polski B”. 306/2004, 2004-02-27. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2003 rok. „Monitor Polski B”. 719/2005, 2005-04-06. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2004 rok. „Monitor Polski B”. 275/2006, s. 17538–17547, 2006-01-31. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2005 rok. „Monitor Polski B”. 43/2007, s. 2710–2721, 2007-01-15. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2006 rok. „Monitor Polski B”. 2176/2007, s. 138334–138343, 2007-12-14. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2007 rok. „Monitor Polski B”. 5/2009, s. 295–305, 2009-01-02. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2008 rok. „Monitor Polski B”. 1812/2009, s. 117622–117632, 2009-10-01. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2009 rok. „Monitor Polski B”. 1706/2010, s. 108716–108728, 2010-08-17. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2010 rok. „Monitor Polski B”. 2373/2011, s. 153863–153874, 2011-11-28. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”. Sprawozdanie finansowe za 2011 rok. „Monitor Polski B”. 1474/2012, s. 95771–95782, 2012-07-13. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 1233-4502. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2012 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2013-03-08. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2013 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2014. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2014 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2015-03-03. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2015 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2016-01-29. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2017 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2018-06-15. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2019 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2020-04-28. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: Sprawozdanie finansowe za 2020 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2021-04-21. (pol.).
- ↑ Pesa Mińsk Mazowiecki: Sprawozdanie finansowe za 2021 rok. W: Krajowy Rejestr Sądowy, nr 0000067499. 2022-04-25. (pol.).
- ↑ Poz. 114968. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna. „Monitor Sądowy i Gospodarczy”. 230/2002 (1562), s. 111, 2002-11-28. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Biuro ds. Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego. ISSN 1426-580X. (pol.).
- ↑ Slavomir Mamatej. rynek-kolejowy.pl. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (pol.).
- ↑ Zmiana na stanowisku prezesa ZNTK Mińsk Maz.. rbf.net.pl, 2009-09-14. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Prezes zarządu ZNTK Mińsk Mazowiecki odwołany. rynek-kolejowy.pl, 2010-04-28. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Ryszard Kędzior prezesem ZNTK Mińsk Maz.. kurier-kolejowy.pl, 2010-05-17. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ a b Zmiany we władzach ZNTK Mińsk Mazowiecki. rynek-kolejowy.pl, 2010-11-29. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
- ↑ Poz. 42983. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna. „Monitor Sądowy i Gospodarczy”. 79/2011 (3692), s. 241, 2011-04-22. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Biuro ds. Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego. ISSN 1426-580X. (pol.).
- ↑ Poz. 89725. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna. „Monitor Sądowy i Gospodarczy”. 120/2011 (3733), s. 189, 2011-06-22. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Biuro ds. Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego. ISSN 1426-580X. (pol.).
- ↑ a b Poz. 35105. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna. „Monitor Sądowy i Gospodarczy”. 47/2013 (4164), s. 179, 2013-03-07. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Biuro ds. Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego. ISSN 1426-580X. (pol.).
- ↑ a b Jakub Madrjas: Kolejna zmiana w zarządzie Pesy. rynek-kolejowy.pl, 2017-01-04. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-06)]. (pol.).
- ↑ a b Michał Szymajda: Zmiany w zarządzie bydgoskiej Pesy. rynek-kolejowy.pl, 2016-12-21. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-22)]. (pol.).
- ↑ a b Poz. 200875. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna. „Monitor Sądowy i Gospodarczy”. 70/2021 (6215), s. 470, 2021-04-13. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Biuro ds. Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego. ISSN 1426-580X. (pol.).
- ↑ a b c ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A. – liderem na rynku napraw EZT i maszyn elektrycznych. „Przegląd Kolejowy”. 10/1999, s. 33. Warszawa: Kolejowa Oficyna Wydawnicza. ISSN 1230-1337. (pol.).
- ↑ Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki”: ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A. z tytułem Diamentu Forbesa!. zntkmm.pl. [dostęp 2020-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-14)]. (pol.).