Wikipedia:Artykuły na medal/Lipiec Wrzesień 2022

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną.

Margaret Abbott (ur. 15 czerwca 1878 w Kolkacie, zm. 10 czerwca 1955 w Greenwich) – amerykańska amatorska golfistka. Pierwsza Amerykanka, która została mistrzynią olimpijską, zdobywając pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 w Paryżu. Urodziła się w Indiach, w 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Chicago. Dołączyła do Chicago Golf Club w Wheaton, gdzie trenowała pod okiem Charlesa B. Macdonalda oraz H.J. Whighama. W 1899 roku wyjechała z matką do Paryża na studia artystyczne. W październiku 1900 roku zapisała się na zawody w golfie, nie będąc świadoma tego, że odbywały się one podczas drugich nowożytnych igrzysk olimpijskich. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, w nagrodę otrzymując porcelanową miskę. W 1901 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie założyła rodzinę. Zmarła nie zdając sobie sprawy z tego, że została mistrzynią olimpijską. Historia jej życia stała się szerzej znana dzięki staraniom Pauli Welch, profesor Uniwersytetu Florydy.

Człowiek ze stali – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2013 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Superman wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Zack Snyder, a za scenariusz David S. Goyer. W rolach głównych wystąpili: Henry Cavill, Amy Adams, Kevin Costner oraz Russell Crowe. W filmie Clark Kent dowiaduje się, że jest obdarzonym supermocami kosmitą z planety Krypton. Jako Superman przyjmuje rolę obrońcy ludzkości decydując się stawić czoła generałowi Zodowi i powstrzymać go przed zniszczeniem ludzkości. Jest to pierwszy film należący do franczyzy DC Extended Universe. Światowa premiera miała miejsce 10 czerwca 2013 roku w Nowym Jorku. Przy budżecie 225 milionów dolarów film zarobił ponad 668 milionów i wywołał mieszaną reakcję krytyków. Chwalili oni sekwencje akcji, oprawę wizualną oraz muzykę Hansa Zimmera, ale krytykowali tempo, mroczny ton i brak rozwoju postaci. W serwisie Rotten Tomatoes 56% z 340 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10

Piekielne statki – japońskie statki oraz okręty, które w czasie wojny na Pacyfiku służyły do transportu alianckich jeńców wojennych. Przewożono nimi również internowanych cywilów, azjatyckich robotników przymusowych oraz tzw. kobiety do towarzystwa. Statki zyskały swój przydomek ze względu na nieludzkie warunki, które na nich panowały. Jeńców zazwyczaj stłaczano w ładowniach, które były pozbawione odpowiedniej wentylacji oraz urządzeń sanitarnych. Często otrzymywali niewystarczające racje wody i żywności oraz byli brutalnie traktowani przez japońską eskortę. Rannym i chorym nie udzielano pomocy medycznej. W konsekwencji liczne były przypadki zgonów spowodowanych głodem, pragnieniem, wyczerpaniem, chorobami i brakiem powietrza. Największym zagrożeniem dla życia jeńców były jednak ataki alianckich okrętów podwodnych oraz samolotów. W latach 1942–1945 co najmniej kilkanaście „piekielnych statków” zostało zatopionych przez Amerykanów i Brytyjczyków. Liczba ofiar tych katastrof wielokrotnie sięgała setek, a nawet tysięcy osób. Japońskie źródła podają, że spośród około 50 tys. jeńców, których przewożono „piekielnymi statkami”, blisko 10,8 tys. poniosło śmierć w trakcie rejsu. „Piekielne statki” były drugą co do liczebności – po obozach i placach budowy Kolei Birmańskiej – przyczyną ofiar śmiertelnych wśród alianckich jeńców w niewoli japońskiej.

Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2016 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa i Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans. Po wydarzeniach w Avengers: Czas Ultrona, Steve Rogers wraz z nowym zespołem Avengers muszą sobie poradzić z kolejnym międzynarodowym problemem. Władze państw próbują wprowadzić ustawę regulującą działania superbohaterów oraz określenie, kiedy mogą korzystać z pomocy Avengers. Wojna bohaterów wchodzi w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to trzynasty film należący do tej franczyzy, który stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 12 kwietnia 2016 roku w Los Angeles. Wojna bohaterów zarobiła przeszło 1,15 miliarda dolarów przy budżecie wynoszącym 250 milionów. Otrzymała również pozytywne oceny od krytyków.

Bogucice – historyczna część oraz dzielnica Katowic, położona w północnej części miasta, na Wzgórzach Chorzowskich. Jest jedną z najmniejszych dzielnic miasta i pełni ona funkcje głównie mieszkaniowe oraz związane z działalnością kulturalną. Bogucice zostały założone w XIII wieku na prawie niemieckim, zaś pierwsza wzmianka osadzie pochodzi z 1360 roku. Były one w średniowieczu jedną z największych wsi w rejonie dzisiejszych Katowic. Bogucice zachowały charakter rolniczy do XIX wieku wraz z powstaniem hut cynku „Franz” oraz „Fanny”, a także kopalni „Ferdinand”. Przemysł przyczynił się do rozwoju wsi i gwałtownego wzrostu liczby jej mieszkańców. W dniu 15 października 1924 roku Bogucice zostały włączone do Katowic, stając się ich częścią. Powierzchnia dzielnicy wynosi 2,78 km², a pod koniec 2020 roku w Bogucicach mieszkało łącznie 13 426 osób.

Flagi gmin województwa łódzkiego – lista symboli gminnych w postaci flagi, obowiązujących w województwie łódzkim. Zgodnie z definicją, flaga to płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu. Może on również zawierać herb lub godło danej jednostki administracyjnej. W Polsce jednostki terytorialne mogą ustanawiać flagi zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 1978 roku o odznakach i mundurach. W pierwotnej wersji pozwalała ona jednostkom terytorialnym jedynie na ustanawianie herbów. Mimo to wiele miast i gmin, w tym w województwie łódzkim, podejmowało uchwały oraz używało flagi jako swojego symbolu. Dopiero Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oficjalnie potwierdziła prawo województw, powiatów i gmin do ustanawiania tego symbolu jednostki terytorialnej. W województwie łódzkim swoją flagę posiadały 103 ze 177 gmin. Symbol ten, od 2002 roku, ma ustanowione samo województwo.

Wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim – akcja eksterminacyjna przeprowadzona przez okupantów niemieckich w getcie warszawskim, trwająca od 22 lipca do 21 września 1942 roku, będąca elementem akcji „Reinhardt”. Poprzedziły ją liczne akty terroru i działania dezinformacyjne. Wywózkę warszawskich Żydów do obozu śmierci w Treblince przeprowadzono pod pozorem „wysiedlenia na Wschód”. Początkowo Niemcy posługiwali się przede wszystkim funkcjonariuszami Żydowskiej Służby Porządkowej, jednakże już po tygodniu, z pomocą wschodnich formacji kolaboracyjnych, zaangażowali się bezpośrednio w działania eksterminacyjne. „Wysiedlenie” objęło najpierw tzw. elementy nieproduktywne: żydowskich uchodźców spoza Warszawy, więźniów Aresztu Centralnego, żebraków. Stopniowo obejmowało jednak kolejne kategorie mieszkańców getta, nie wyłączając pozornie uprzywilejowanych grup. Żydowski ruch oporu, zaskoczony i pozbawiony broni, nie był w stanie zbrojnie przeciwstawić się „wysiedleniu”. Po zakończeniu działań w znacznie zmniejszonym getcie pozostało – legalnie lub nielegalnie – około 60 tys. Żydów. W wyniku „Wielkiej Akcji”, życie straciło blisko 300 tys. warszawskich Żydów.

Indywidualne mistrzostwa świata na żużlu – coroczna seria turniejów, wyłaniająca najlepszych z grona żużlowców. Prowadzone są przez Międzynarodową Federację Motocyklową od 1936 roku. Turnieje finałowe poprzedzone są zazwyczaj skomplikowanym systemem eliminacji krajowych oraz międzynarodowych. Do 1994 roku mistrza wyłaniano podczas finału jednodniowego, a od 1995 roku najlepsi zawodnicy uczestniczą w cyklu turniejów Grand Prix – mistrzem zostaje zwycięzca klasyfikacji generalnej cyklu. W ciągu 76. edycji indywidualnych mistrzostw świata na żużlu tytuł mistrza świata zdobyło łącznie 37 zawodników z 9 krajów. Najwięcej tytułów mistrzowskich – 6 – w historii zdobyli Szwed Tony Rickardsson oraz Nowozelandczyk Ivan Mauger. W sumie medale zdobywało 91 żużlowców. Łącznie najwięcej medali – 12 – zdobył Duńczyk Hans Nielsen. Czterokrotnie zdarzyło się, że całe podium mistrzostw zajmowali reprezentanci tego samego kraju. Pierwszy raz taka sytuacja miała miejsce w 1937 roku, kiedy wszystkie medale zdobyli reprezentanci Stanów Zjednoczonych.

HMS Abercrombie – brytyjski monitor z okresu I wojny światowej, jedna z czterech jednostek typu Abercrombie. Okręt miał wyporność 6150 ton i osiągał prędkość 6,5 węzła, a jego główne uzbrojenie stanowiły dwa działa kalibru 356 mm produkcji amerykańskiej, uzupełniane przez artylerię mniejszego kalibru. Zwodowany w kwietniu 1915 roku w stoczni Harland and Wolff w Belfaście, został wcielony do służby w Royal Navy w maju 1915 roku. Początkowo okręt miał otrzymać nazwę na cześć amerykańskiego admirała Davida Farraguta, jednak ostatecznie nazwano go na cześć XVIII-wiecznego brytyjskiego generała Ralpha Abercromby’ego. Okręt wziął czynny udział w działaniach wojennych na Morzu Śródziemnym, uczestnicząc m.in. w kampanii dardanelskiej. HMS „Abercrombie” został wycofany ze służby 9 maja 1919 roku, a w roku następnym rozbrojony. W 1927 roku monitor został sprzedany firmie T.W. Ward i trafił do stoczni złomowej w Inverkeithing, gdzie został rozebrany do końca 1927 roku.

Majas na balkonie – obraz hiszpańskiego malarza Francisca Goi, znajdujący się w prywatnej kolekcji barona Edmonda Adolphe de Rothschilda w Szwajcarii. W zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku znajduje się kopia nieznanego malarza dawniej uważana za autorski wariant. Obraz, który powstał w okresie wojennym, stanowi powrót malarza do tematyki społecznej i rodzajowej oraz satyry. Przedstawia dwie młode kobiety, których status społeczny nie jest jasny. Obecność władczych mężczyzn oraz bariera balkonu sugerują „uwięzienie” kobiet. Obraz prawdopodobnie stanowi serię z dwoma innymi, również przedstawiającymi kobiety, młodsze oraz starsze. Ta tematyka sugeruje, że obraz nie powstał na zamówienie, lecz dla przyjemności malarza lub z przeznaczeniem do dekoracji własnego domu przy ulicy Valverde w Madrycie. Motyw kobiet na balkonie stał się inspiracją dla wielu malarzy w Hiszpanii i poza nią, istnieją liczne kopie i obrazy nawiązujące do Majas na balkonie Goi.

Na równi pochyłej – brytyjski niemy melodramat z 1927 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka i według scenariusza Eliota Stannarda, opracowanego na podstawie sztuki Down Hill autorstwa Davida L’Estrange’a. W rolach głównych wystąpili Ivor Novello, Annette Benson oraz Robin Irvine. Akcja koncentruje się na uczniu prywatnej szkoły Roddym Berwicku, fałszywie oskarżonym o uwiedzenie kelnerki Mabel. W wyniku zawartego paktu lojalności bohater nie wydaje swojego przyjaciela, Tima Wakeleya. Wyrzucony z domu przez ojca rozpoczyna wędrówkę, podczas której stacza się na dno moralne i społeczne. W momencie premiery film budził sprzeczne uczucia wśród krytyków. Z jednej strony negatywnie oceniano fabułę, z drugiej chwalono m.in. grę aktorską, zdjęcia i pracę reżysera oraz szerokie zastosowanie przez niego różnych technik filmowych. Także we współczesnych analizach biografowie zgodnie podkreślają znaczenie wspomnianych technik, które stały się podstawą w późniejszym etapie kariery reżyserskiej Hitchcocka.

Clyde Leon (ur. 8 grudnia 1983 w Laventille, zm. 28 kwietnia 2021) – trynidadzko-tobagijski piłkarz występujący na pozycji defensywnego pomocnika, reprezentant kraju. Przez większość kariery klubowej występował w klubie W Connection. Wywalczył z nim kilkanaście trofeów na Trynidadzie i Tobago, w tym dwa mistrzostwa kraju. Dwukrotnie zdobył z nim również klubowe mistrzostwo Karaibów – CFU Club Championship oraz dwa razy dotarł do finału tych rozgrywek. Wziął udział w dwóch edycjach Ligi Mistrzów CONCACAF. Zanotował krótki epizod zagranicą w kolumbijskim Itagüí Ditaires. W latach 2004–2012 rozegrał 48 meczów w barwach pierwszej reprezentacji Trynidadu i Tobago. Dwukrotnie był powołany na Puchar Karaibów. W czerwcu 2013 roku Leon został jeszcze powołany do szerokiej kadry na Złoty Puchar CONCACAF, jednak nie znalazł się w ostatecznym składzie. Został następcą Dwighta Yorke'a w roli kapitana kadry narodowej. Był charakteryzowany jako zawodnik skromny, zdyscyplinowany i konsekwentny. Zmarł w wieku 37 lat na zawał serca.

Ubikacje w Japonii – istnieją dwa rodzaje ubikacji powszechnie spotykanych w Japonii. Pierwszy i zarazem najstarszy to prosta ubikacja kucana, która nadal jest powszechna wśród ubikacji publicznych. Po II wojnie światowej upowszechnił się drugi rodzaj: współczesne muszle klozetowe oraz pisuary. W toaletach w stylu zachodnim stosowane jest połączenie muszli klozetowej z bidetem. Według danych z 2004 roku były one zainstalowane w ponad połowie japońskich gospodarstw domowych. W Japonii ten typ ubikacji jest popularnie nazywany washletem, po marce Toto Ltd, i posiada zaawansowane wyposażenie, które jest rzadko spotykane poza Azją. Produkt firmy Toto Ltd Washlet Zoe został odnotowany w księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej zaawansowana ubikacja na świecie posiadająca 7 funkcji. W zależności od konkretnego modelu washlet taki może być zaprojektowany do: automatycznego podnoszenia i opuszczania deski sedesowej; mycia odbytu lub sromu; suszenia ciepłym powietrzem; samoczynnego spłukiwania.

Ischioceratops – rodzaj wymarłego dinozaura, ceratopsa z rodziny leptoceratopsów. Obejmuje pojedynczy gatunek I. zhuchengensis. Jego skamieniałości znalezione zostały w Chinach, na stanowisku w Kugou, gdzie wcześniej znaleziono liczne skamieniałości. Leżą tam skały grupy Wangshi, powstałe w kredzie późnej. W okolicy znaleziono wcześniej pozostałości tyranozaurów oraz sinoceratopsów. Holotyp oznakowano jako V00016. Pozostaje on w posiadaniu muzeum w Zhucheng. Odkrywcy rodzaju zwrócili uwagę na jego niezwykłą kość kulszową. Kość ta podobna do zgiętego łuku poszerza się w środkowej swej części, tworząc przedziurawiony eliptycznym otworem wyrostek zasłonowy. W dalszej części kość znowu poszerza się, przyjmując kształt obucha topora. Od tej kości rodzaj otrzymał swoją nazwę. Yiming He oraz współpracownicy zaliczyli nowy rodzaj do leptoceratopsów, niewielkich, czworonożnych ceratopsów, zamieszkujących dzisiejsze kontynenty azjatycki i północnoamerykański pod koniec okresu kredowego.

Dyskografia Blog 27 – polskiego zespołu muzycznego grającego muzykę pop, teen pop oraz dance, składa się z dwóch albumów studyjnych, siedmiu singli, jednej ścieżki dźwiękowej oraz siedmiu teledysków. Debiutancki album zespołu zatytułowany <LOL> został wydany w listopadzie 2005 roku. Album został sprzedany na świecie w nakładzie ponad 250 000 egzemplarzy, zaś w Polsce sprzedano ponad 60 000 egzemplarzy, dzięki czemu uzyskał status podwójnej platynowej płyty. Pochodzący z niego singel Uh La La La zadebiutował także w europejskich notowaniach, zajmując między innymi 17. miejsce na liście przebojów w Niemczech. W kwietniu 2008 roku ukazał się drugi album studyjny zespołu zatytułowany Before I’ll Die..., który w trzecim tygodniu sprzedaży zajął 3. miejsce zestawienia OLiS. Album uzyskał status złotej płyty w Polsce za sprzedaż ponad 15 000 egzemplarzy. Wydawnictwo promowały single Cute (I'm Not Cute) oraz Fuck U!. Blog 27 zakończył działalność jeszcze w tym samym roku, a wokalistki rozpoczęły solowe kariery.

Tatsuta – krążownik lekki japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej z okresu międzywojennego oraz drugiej wojny światowej, drugi i ostatni okręt typu Tenryū – pierwszego typu krążowników lekkich marynarki japońskiej. „Tatsuta” był stosunkowo małym krążownikiem, którego uzbrojenie główne stanowiły cztery działa kalibru 140 mm i sześć wyrzutni torpedowych. Jego wyporność standardowa wynosiła 3230 ts, a pełna 4621 ton. Napędzały go turbiny parowe, pozwalające na osiąganie prędkości do 33 węzłów. Wodowany w 1918 roku, wszedł do służby w kolejnym roku. W latach 30. służył bojowo podczas wojny chińsko-japońskiej. Brał aktywny udział w początkowym okresie działań II wojny światowej na Pacyfiku w latach 1941–1942, głównie w bitwie o Wake oraz działaniach w rejonie Wysp Salomona i Nowej Gwinei. Od 1943 roku przesunięty do zadań ćwiczebnych oraz transportowych; został zatopiony 13 marca 1944 roku na południe od Wysp Japońskich przez amerykański okręt podwodny USS „Sand Lance”. Zginęło 26 członków załogi.

Walka byków w miasteczku – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Dzieło przedstawia scenę walki byków rozgrywającą się w małej miejscowości. Scena przedstawia jeden z najbardziej dramatycznych momentów korridy, kiedy konni pikadorzy zaczynają drażnić wciąż pełnego sił byka. Obraz ma przemyślaną i nowatorską kompozycję: temat jest podjęty z opisowym naturalizmem fotograficznego ujęcia. Scena walki rozgrywająca się w centrum obrazu jest bardzo czytelna dzięki zróżnicowaniu postaci kolorami – byk, pikador na koniu i pomocnicy stanowią oddzielne plamy barw. Dzieło należy do serii czterech obrazów gabinetowych o zbliżonych rozmiarach, wykonanych farbą olejną na desce z tropikalnego drewna. Seria przedstawia różne tematy, ale ich wspólną myślą przewodnią jest szaleństwo. Obrazy te najprawdopodobniej nie powstały na zamówienie, lecz z inwencji malarza. Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstały, są datowane na okres po francuskiej okupacji. Należą do kolekcji Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda w Madrycie.