Ulica Tadeusza Malczewskiego w Bydgoszczy
Ulica ks. Tadeusza Malczewskiego w Bydgoszczy – ulica na terenie miasta lokacyjnego Bydgoszczy.
| Stare Miasto w Bydgoszczy | |||||||||||||
 Widok w kierunku północnym | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Długość |
75 m | ||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||||||||||
| 53,122721°N 18,000091°E/53,122721 18,000091 | |||||||||||||
Położenie
edytujUlica znajduje się w północnej części Starego Miasta. Rozciąga się na kierunku północ-południe, od ul. Grodzkiej do Starego Rynku. Jej długość wynosi ok. 75 m.
Historia
edytujUlica ks. T. Malczewskiego została wytyczona w połowie XIV wieku podczas kształtowania bydgoskiego miasta lokacyjnego. Przebiegała ona w północnej części ówczesnego miasta Bydgoszczy, łącząc północno-zachodni narożnik Starego Rynku z nabrzeżem Brdy. Prawdopodobnie stąd wzięła się jej staropolska nazwa, jako ulica Wodna. Z rekonstrukcji przestrzennych dawnego miasta Bydgoszczy wynika, że po obu stronach ulicy znajdowały się kwartały zabudowane domami i kamienicami, zaś nad Brdą zlokalizowano browar. W rejonie ulicy znaleziono relikty późnośredniowiecznej oraz nowożytnej ceramiki[1].
Na szczegółowym planie zabudowy miasta, sporządzonym przez pruskiego geometrę Gretha w 1774 r., posesje wzdłuż ulicy są w większości niezabudowane. Na planie z 1816 r. występują jedynie narożne kamienice ze Starym Rynkiem, ul. Farną i Grodzką. Na 1797 r. datowany jest narożny z ul. Grodzką budynek lazaretu. W pełni pierzejowa zabudowa występuje dopiero na planie z 1876 r.
Jeszcze na początku XX w. uliczka dochodziła do brzegu Brdy, po czym została zablokowana wskutek budowy w latach 1927–1928 Domu Katolickiego przy ul. Grodzkiej. W Planie Rewitalizacji Bydgoszczy ujęto modernizację nawierzchni ulicy[2].
Nazwy
edytujUlica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy[3]:
- XVI w. - I poł. XVIII w. – platea aquatica (Wodna)
- 1800–1816 - Wassergasse
- 1816–1920 - Wasserstraße
- 1920–1931 - Wodna
- 1931–1930 - ks. Tadeusza Malczewskiego
- 1939–1945 - Brunhildenstraße
- od 1945 - ks. Tadeusza Malczewskiego
Nazwa ulicy nawiązuje do osoby ks. Tadeusza Skarbek-Malczewskiego (1873–1929) – proboszcza parafii farnej w latach 1921–1929, inicjatora remontu kościoła farnego (m.in. polichromia, renowacja obrazu Matki Bożej Pięknej Miłości) oraz budowy Domu Katolickiego przy ul. Grodzkiej.
Zabudowa
edytujPierzeje ul. ks. T. Malczewskiego stanowią kamienice wzniesione lub przebudowane w XIX wieku. Przy ulicy znajduje się rezydencja biskupa Diecezji Bydgoskiej (budynek nr 1 z 1933, z wielospadowym dachem z lukarnami oraz ryzalitem, zdobionym wejściem i tarasem z kutą balustradą w części frontowej)[4], zaś na rogu z ul. Grodzką - diecezjalny Dom Katolicki. Oba budynki powstały w okresie międzywojennym z inicjatywy patrona ulicy ks. Tadeusza Skarbek-Malczewskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Dygaszewicz Elżbieta: Bydgoszcz przedlokacyjna i lokacyjna w świetle nadzorów i archeologicznych badań ratowniczych. [w.] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu. zeszyt 1. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. 1996
- ↑ http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100616/BYDGOSZCZ01/429392914 dostęp 30-09-2010
- ↑ Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997
- ↑ Dom biskupi w nowej odsłonie. Ognistopomarańczowa elewacja przy jednej z najstarszych ulic w Bydgoszczy
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Derenda Jerzy red.: Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
- Siwiak Wojciech: Życie codzienne mieszkańców Bydgoszczy od XIV do XVIII wieku (w świetle wybranych źródeł kultury materialnej), Bydgoszcz 2015.
- Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996