Szczypiorek

gatunek rośliny

Czosnek szczypiorek, szczypiorek (Allium schoenoprasum L.) – gatunek rośliny z rodziny amarylkowatych. W stanie dzikim jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej. Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej[3]. Jest też powszechnie uprawiany w wielu krajach świata. Status gatunku we florze Polski: roślina uprawna, efemerofit[5].

Szczypiorek
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

amarylkowate

Rodzaj

czosnek

Gatunek

szczypiorek

Nazwa systematyczna
Allium schoenoprasum L.
Sp. pl. 1:301. 1753
Synonimy
  • Allium schoenoprasum var. alpinum DC.
  • Allium schoenoprasum var. foliosum Reg.
  • Allium sibiricum L.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Morfologia

edytuj
 
Kwiatostan
 
Owoce
Pokrój
Bylina tworząca zwarte kępy o wysokości do 25 cm. Składają się one z liści oraz pędów kwiatowych.
Kłącze
Liczne, cienkie cebule skupione na podziemnym kłączu.
Liście
Liczne, odziomkowe, rurkowate, ciemnozielone.
Kwiaty
Różowe lub fioletowe, zebrane w niewielkie baldachy. Kwitnie od maja do sierpnia.

Zastosowanie

edytuj
Wartość odżywcza
Szczypiorek
(100 g)
Wartość energetyczna 148 kJ (35 kcal)
Białka 4,1 g
Węglowodany 4,2 g
Tłuszcze 0,8 g
Woda 90,0 g
Dane liczbowe na podstawie: [6]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[7]

Uprawa

edytuj

Rozmnaża się z nasion lub przez podział kępek. Nadaje się do uprawy w ogrodzie, w skrzynkach i doniczkach. Co 2-3 lata należy kępę szczypiorku wykopać i rozdzielić cebulki, gdyż ulega ona nadmiernemu zagęszczeniu.

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
  4. Allium schoenoprasum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 264. ISBN 978-83-200-5311-1.
  7. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).