Strojec (województwo opolskie)
Strojec, dawniej Stradziec[3] – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Praszka. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie częstochowskim.
| wieś | |
 Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Strojcu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
ok. 1100 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
46-320[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OOL |
| SIMC |
0143449 |
Położenie na mapie gminy Praszka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
 51°02′10″N 18°30′07″E/51,036111 18,501944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujStrojec to jedna z większych wiosek położona w odległości około 4,5 km od Praszki przy drodze krajowej nr 42 między Praszką a Rudnikami.
Historia
edytujMiejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona w dokumentach zapisanych po łacinie w 1236 jako „Zstracecz”, oraz w 1249 jako „Stradzecz”[4]. W XVI wieku nazwę odnotowano jako "Stradyecz"[5].
Miejscowość została odnotowana w historycznych dokumentach podatkowych. W latach 1236–49 prepozyt Jan z Rudy zapisał klasztorowi na Piasku we Wrocławiu wsie Ganę oraz część Strojca. W 1401 Bieniasz Wierusz miał nadać paulinom wieruszowskim 2. łany, 2. karczmy oraz inne dobra we wsi. Od 1411 Strojec był własnością prywatną należącą początkowo do rodu szlacheckiego Praskich posiadaczy z sąsiedniej Praszki. W 1463 dokumenty odnotowują sprawę sądową między Kowalskimi z Praszki o zapis na Michałowie i Strojcu. W 1473 Jan z Praszki odstąpił chorążemu wielkiemu Wieruszowi wśród innych dóbr także 1/3 Strojca. W 1497 Jan Garnisz otrzymał od króla polskiego Jana I Olbrachta dobra Anny Praskiej oraz jej męża Marka w Praszce i Strojcu, skonfiskowane za niestawienie się na wojnę[4].
W I połowie XV wieku istniała parafia strojecka. Wymienia ją Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej spisany przez Jana Łaskiego w XVI wieku. W 1511 wieś płaciła dziesięcinę arcybiskupowi z 11,5 - 12,5 łanów po wiardunku, mierze, żyta i owsa, dziesięcinę z pustek sprzedano za 1. grzywnę. W 1518 wieś liczyła 11,5 łana. W 1552 w miejscowości gospodarowało 21. kmieci z karczmarzem; funkcjonowała także kuźnica. W 1553 część wsi należąca do Jana Praskiego liczyła 12 łanów[4].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim. Jako wieś, osada oraz karczma leżące 25. wiorst od Wielunia w powiecie wieluńskim, gminie i parafii Praszka wymienia ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1827 wieś liczyła 64. domy i 582 mieszkańców. W 1890 osiedle miało 15. domów zamieszkanych przez 110. mieszkańców, osiedle karczmarskie 1. dom i 4. mieszkańców, a wieś 54. domy oraz 309 mieszkańców. We wsi istniała szkoła początkowa, stał także kościół drewniany[5].
Ostatnimi właścicielami byli Potoccy[6]. W pobliskich lasach istnieje pomnik upamiętniający śmierć w 1882 r. Stanisława Jana hrabiego Potockiego[7]. W okolicy wsi od XIV w. wytapiano żelazo z wydobywanych na miejscu rud darniowych. W XVI w. podjęto tu wydobycie rud żelaza z środkowojurajskich złóż, wykonując serię szybów, które działały aż do schyłku XIX w. Na ich bazie stworzono hutę żelaza. Zamkniętą kopalnię reaktywowano na czas I wojny światowej. Do 1870 istniała gmina Strojec.
Czasy obecne
edytujW Strojcu znajdują się m.in.: szkoła podstawowa, przedszkole, kościół, klub sportowy LKS Budowlani Strojec, OSP, świetlica wiejska.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131788
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1227 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Pelagia Bystrzykowska (były Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Strojcu): Historia Strojca. [w:] Strojec; Wspólnota Stradziec [on-line]. [dostęp 2022-02-11].
- ↑ a b c Rosin 1963 ↓.
- ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. IX, hasło „Praszka”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1890. s. 403. [dostęp 2022-06-23].
- ↑ Tomasz Potocki (1809-1861). Ewolucja postaw ziemianina polskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2007.
- ↑ Praszka uczci hrabiego Tomasza Potockiego. Nowa Trybuna Opolska, 10 kwietnia 2009. [dostęp 2017-06-21].
Bibliografia
edytuj- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Strojec”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 157-158.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strojec w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
- Strojec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 403.