Stanisław Goszczurny
Stanisław Goszczurny (ur. 25 września 1929 w Kaliszu, zm. 13 maja 2003 w Warszawie) – polski pisarz i dziennikarz marynistyczny.
| Data i miejsce urodzenia |
25 września 1929 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 maja 2003 |
| Zawód, zajęcie |
dziennikarz, redaktor radiowy, pisarz |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujMłodość
edytujPochodził z rodziny robotniczej. Urodził się jako syn Ignacego Goszczurnego i Stanisławy Marczak. W 1947 roku ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, zdając tzw. małą maturę. Rok później zgłosił się do Oficerskiej Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie. W latach 1949–1950 był zatrudniony w Komendzie Wojewódzkiej Służby Polsce w Gdańsku, jednocześnie uczył się w liceum dla dorosłych. Rok 1949 przyniósł mu pierwsze doświadczenie prasowe w „Głosie Wybrzeża”. W 1950 roku zdał egzamin maturalny[1]. Ukończył dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował też prawo na Uniwersytecie Poznańskim[2][3]. Debiutował w 1950 roku na łamach Polskiego Radia jako praktykant dziennikarski[1].
Działalność kulturalna i literacka
edytujW latach 1950–1968 był reporterem, kierownikiem redakcji, zastępcą redaktora naczelnego[1], a od 1968 do 1974 roku redaktorem naczelnym Rozgłośni Gdańskiej Polskiego Radia[4]. W 1956 roku udał się w półroczny rejs do Chin. Od 1979 roku mieszkał w Warszawie[1]. W latach 1981–1989 był redaktorem dziennika „Rzeczpospolita”[4]. Od roku 1982 do 1984 piastował stanowisko dyrektora departamentu Naczelnego Zarządu Kinematografii w Ministerstwie Kultury. W 1990 roku przeszedł na emeryturę[1].
W roku 1961 wydał swoją pierwszą powieść, zatytułowaną „Mewy”, której akcja toczy się w Gdańsku. Utwór doczekał się 6 wznowień[3]. Dwa lata później wydał poradnik dla radiowęzłów „Halo, tu głos załogi”. W 1965 roku wstąpił do Związku Literatów Polskich. Po roku działalności awansował na wiceprezesa Oddziału Gdańskiego ZLP[1]. Był autorem 27 książek. Przez ponad 20 lat współpracował z Wydawnictwem Morskim[2]. Utwory Goszczurnego drukowały także Wydawnictwo MON, Krajowa Agencja Wydawnicza, „Iskry”[1]. Opracował dodatkowo dwa scenariusze filmowe[3].
Działalność polityczna
edytujOd 1956 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[5]. Pełnił funkcję I sekretarza Podstawowej Organizacji Partyjnej przy Oddziale Gdańskim Związku Literatów Polskich. W 1968 roku został delegatem Gdańska na V Zjazd PZPR. Obejmował stanowisko przewodniczącego Komisji Propagandy Komitetu Miejskiego PZPR w Gdańsku oraz przewodniczącego Komisji Kultury Komitetu Wojewódzkiego PZPR. W komitecie wojewódzkim zaangażowany był także jako lektor. Należał do Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Gdańsku i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej[1].
Twórczość
edytuj- A żyć trzeba dalej...[6]
- Długi prosi o karę śmierci
- Drugi powrót
- Dwaj przyjaciele
- Heron lubił dolary
- Jolka, córka mewy[7]
- Koniec najdłuższego rejsu
- Kormoran wychodzi w rejs
- Mewy[8]
- Między ogniem a wodą
- Mord w Lesie Kociewskim[9]
- Morze nie odda ofiar[10]
- Nieżołnierze, niebohaterzy
- Opowiastki dla Kubusia[11]
- Ostatnia noc przed końcem rejsu
- Pierwszy sztorm[12]
- Prom
- Przyszedłem pana zabić
- Rozbitek
- Skrawek nieba[13]
- Stella Maris[14]
- Sylwestrowa noc; kryminał
- Szablą i fortelem
- Wiatr
- Wyrok śmierci[15]
- Wyrok śmierci cz.2 – W imieniu prawa
- Wyrok śmierci cz.3 – Zamach[15]
- Za cenę własnego życia
- Żołnierzyk[16]
Ekranizacje
edytujOrdery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (4 marca 2002)[17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego”
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”
- Odznaka „Zasłużony Pracownik Morza”
- Odznaka honorowa m. Gdańska”
- Odznaka „Za Zasługi dla Gdańska”
Źródło:[1].
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie literackim Polskiego Radia na słuchowisko o tematyce 25-lecia PRL - za słuchowisko Wiatr (1969)[18]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [online], old2.wbpg.org.pl [dostęp 2022-04-05].
- ↑ a b Stanisław Goszczurny [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-04-05] (pol.).
- ↑ a b c "Mewia trylogia", kultowa powieść o "mewkach" z Nowego Portu powraca [online], trojmiasto.pl, 17 maja 2021 [dostęp 2022-04-05] (pol.).
- ↑ a b 25 września 1929 r. - Urodził się w Kaliszu Stanisław Goszc... [online], www.d-w.pl [dostęp 2022-04-05] (pol.).
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 249, ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Stanisław Goszczurny, A żyć trzeba dalej--, wyd. 1, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985, ISBN 83-215-5197-1, OCLC 13773401 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Jolka, córka Mewy, Gdańsk: Marpress, 1993, ISBN 83-85349-15-4, OCLC 749504042 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Mewy, wyd. 5, Gdańsk: Wydaw. Morskie, 1987, ISBN 83-215-8293-1, OCLC 749400293 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Mord w lesie kociewskim, wyd. 2, Warszawa: Książka i Wiedza, 1989, ISBN 83-05-11845-2, OCLC 25169170 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Morze nie odda ofiar, wyd. 1, Gdańsk: Wydawn. Morskie, 1981, ISBN 83-215-5182-3, OCLC 8798411 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Opowiastki dla Kubusia, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydaw, 1986, ISBN 83-03-01055-7, OCLC 803008149 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Pierwszy sztorm, wyd. 1, Gdańsk: Wydawn. Morskie, 1985, ISBN 83-215-5191-2, OCLC 14952093 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Skrawek nieba, wyd. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1990, ISBN 83-215-8307-5, OCLC 829886549 [dostęp 2022-01-28].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Stella Maris, Gdańsk: Wydaw. Morskie, 1989, ISBN 83-215-5212-9, OCLC 802976640 [dostęp 2022-01-28].
- ↑ a b Stanisław Goszczurny, Wyrok śmierci, wyd. 2, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, ISBN 83-03-01528-1, OCLC 17879748 [dostęp 2022-01-28].
- ↑ Stanisław Goszczurny, Żolnierzyk, wyd. 1, Warszawa: Iskry, 1979, ISBN 83-207-0075-2, OCLC 13444257 [dostęp 2022-01-28].
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 18, poz. 322.
- ↑ Laureaci gdańscy. „Litery”. rok VIII, nr 6 (90), s. 37, czerwiec 1969. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Prasowe, RSW „Prasa”. [dostęp 2025-02-01].
Bibliografia
edytuj- Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.