Paweł Rosa
Paweł Rosa (ur. 13 listopada 1890 w Szczurowej, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
 kapitan administracji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 listopada 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się 13 listopada 1890 w Szczurowej, w powiecie brzeskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Franciszka i Anny z Cieślów[1]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. k. Obrony Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Obrony Krajowej Nr 36, przemianowany w 1917 roku na Pułk Strzelców Nr 36. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916 roku[2].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej 1918–1921. Od lat 20. służył w szeregach 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku[3][4][5][6]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 1490. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. Do 1932 na stanowiskach dowódcy kompanii i referenta mobilizacyjnego. Z dniem 15 lipca 1932 roku został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Płock na stanowisko kierownika II referatu[8]. Z dniem 1 września 1938 roku PKU Płock została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Płock. W dalszym ciągu pełnił służbę na stanowisku kierownika II referatu uzupełnień.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, dostał się do niewoli sowieckiej i przetrzymywano go w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[9]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 2822[1].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych
- Srebrny Krzyż Zasługi (22 maja 1939)[10]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Złoty Medal Waleczności (Austro-Węgry)[11]
- Srebrny Medal Waleczności 1 klasy (Austro-Węgry)[11]
Upamiętnienie
edytuj
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[12] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[13][14]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[15][16][17].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Pawła Rosę w Bochni[18].
12 kwietnia 2013, na obelisku pamięci ofiar zbrodni katyńskiej w Bochni przy ulicy Ofiar Katynia w Bochni, odsłonięto czwartą tablicę z nazwiskami pomordowanych związanych z miastem, w tym zostało wymienione nazwisko Pawła Rosy[19][20].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 453.
- ↑ Lista starszeństwa c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1918 ↓, s. 111, 361, w ewidencji c. k. Obrony Krajowej figurował jako Paul Rosa.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379, 417.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328, 361.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 102, 194.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 44, 616.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 63.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 119, poz. 280 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ a b Lista starszeństwa c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1918 ↓, s. 111, 361.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 55 [dostęp 2024-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Paweł Rosa. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2015-07-24].
- ↑ Paweł Michalczyk: Uczczono ofiary Zbrodni Katyńskiej. mojabochnia.pl, 2013-04-12. [dostęp 2015-07-24].
- ↑ 73 rocznica zbrodni w katyńskim lesie-odsłonięto kolejną tablicę. czasbochenski.pl, 12 kwietnia 2013. [dostęp 2014-03-08].
Bibliografia
edytuj- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.