North American T-2 Buckeye

North American T-2 Buckeye – dwumiejscowy (w układzie tandem), dwusilnikowy, turboodrzutowy amerykański samolot treningowy US Navy, opracowany i zbudowany przez North American Aviation. Prototyp YT2J-1 oblatano 31 stycznia 1958 roku.

North American T-2 Buckeye

Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	North American
Typ	samolot szkolno-treningowy
Załoga	2 (pilot/uczeń)
Historia
Data oblotu	31 stycznia 1958
Wycofanie ze służby	2015
Liczba egz.	529
Dane techniczne
Napęd	2× General Electric J85-GE-4
Ciąg	13 kN każdy
Wymiary
Rozpiętość	11,62 m
Długość	11,79 m
Wysokość	4,51 m
Powierzchnia nośna	23,70 m²
Masa
Własna	3680 kg
Startowa	5978 kg
Osiągi
Prędkość maks.	862 km/h na poziomie morza
Wznoszenie maks. w locie poziomym	31,5 m/s
Pułap	13777 m
Zasięg	ok. 1723 km (930 mil morskich,10% rezerwy)
Dane operacyjne
Użytkownicy
US Navy, Hellenic Air Force, Venezuelan Air Force

Pierwsza wersja seryjna T2J-1 weszła do służby w listopadzie 1959 roku.

Historia

W 1956 roku US Navy poszukiwała samolotu szkolno-treningowego, który pozwoliłby na prowadzenie podstawowego jak i zaawansowanego szkolenia z pilotażu samolotów z napędem odrzutowym. W odpowiedzi, North American Aviation pomijając fazę czysto prototypową, zaoferowało nową maszynę, bazującą konstrukcyjnie na doświadczeniach zebranych przy opracowaniu i produkcji FJ-1 Fury (z tego samolotu pochodzi struktura nośna) i T-28 Trojan (projekt i wyposażenie kokpitu), wygrywając przetarg. Oblot prototypu YT2J-1 (od 1962 roku nazywanego YT-2A) miał miejsce 31 stycznia 1958 roku. Pierwszą seryjną wersję, oznaczoną 'T2J-1, wprowadzono do służby w listopadzie 1959 roku, zmieniając jej nazwę na T-2A od 1962 roku. Ostatnią z 217 maszyn pierwszej serii przekazano marynarce już w kwietniu 1961 roku. Prototyp nowej, mocniejszej wersji, wyposażony tym razem w dwa silniki Pratt & Whitney i nieco zmodyfikowaną elektronikę pokładową, oblatano 30 sierpnia 1962. Produkcję pierwszych seryjnych maszyn w nowej wersji rozpoczęto w maju 1965 roku. Trzecia wersja seryjna z silnikami General Electric J85 została oblatana 17 kwietnia 1968 roku. Wskutek wad, które wystąpiły w tej wersji w 1997 roku, trzykrotnie uziemiono ją na krótki czas. Samolot zastąpił w służbie Lockheed T2V SeaStar, a od roku 2008 sam miał zostać wymieniony na T-45 Goshawk. Ostatnie lądowanie na lotniskowcu miało miejsce 23 lipca 2003 (inne źródła podają 25 lipca). Łącznie zbudowano 529 maszyn w różnych wersjach. W ciągu ponad 40 lat służby wyszkolono na T-2 Buckeye ponad 11 tys. pilotów US Navy, którzy latali potem na 18 typach samolotów. Niewielka liczba T-2 lata do dziś w lotnictwie cywilnym.

22 sierpnia 2015 roku US Navy oficjalnie wycofała samoloty z eksploatacji. Ostatnią jednostką używającą samoloty był dywizjon VT-86 z Naval Air Station Pensacola.

Konstrukcja

Dwumiejscowy samolot w układzie wolnonośnego średniopłatu, o całkowicie metalowej konstrukcji, początkowo napędzany jednym (wersja T2J-1), następnie dwoma silnikami turboodrzutowymi (wersja YT2J-2/nazwana później T-2B, także późniejsza T-2C).

Silnik w wersji T2J-1 był umieszczony w kadłubie, zespoły napędowe późniejszych wersji dwusilnikowych wraz z wlotami powietrza umieszczono u dołu kadłuba.
Kadłub półskorupowy. Duże, łatwo otwierane osłony silników oraz wszystkie istotne podzespoły i systemy zaprojektowano tak, by były łatwo dostępne bez użycia drabinek na poziomie pasa dorosłego człowieka i poniżej, co czyniło samolot przyjaznym w serwisowaniu i przygotowaniu do lotu również w warunkach polowych.

Hermetyzowana kabina pilota i instruktora zawierała komplet instrumentów i urządzeń sterujących, umożliwiających pełną kontrolę zarówno z miejsca ucznia jak i instruktora. Fotel tego ostatniego, znajdujący się z tyłu, umieszczono wyżej, aby poprawić widoczność dla szkolącego. Standardowe dziś rozwiązanie było ówcześnie nowatorskie. Po raz pierwszy również w samolocie szkolno-treningowym zastosowano fotele wyrzucane Rockwell LS-1 z napędem rakietowym, pozwalające na awaryjne opuszczenie kabiny na ziemi (od 0 m do 16720 m (55000 stóp) i przy prędkościach od 55 do 525 węzłów).

Skrzydła o obrysie trapezowym, zwężające się ku końcówkom, na których umieszczono dodatkowe zbiorniki paliwa w gondolach o pojemności 102 galonów (386 litrów) każda. Wyposażone w hydraulicznie napędzane duże klapy i hamulce aerodynamiczne.

Usterzenie klasyczne z szeroką płetwą grzbietową, wolnonośne, ze statecznikiem poziomym zamontowanym w 1/3 wysokości statecznika pionowego.

Podwozie trójgoleniowe z kołem przednim, z amortyzatorami olejowo-powietrznymi, całkowicie chowane hydraulicznie we wnęce kadłuba (goleń przednia) i skrzydeł (podwozie główne). Jego szeroki rozstaw, zapewniał dużą stabilność, a solidna konstrukcja przewidywała przyjmowanie znacznych przeciążeń, jakie mogą występować przy lądowaniu na lotniskowcach oraz w przypadku twardych lądowań w trakcie szkoleń. Samolot był wyposażony w hydraulicznie wciągany hak do lądowania na lotniskowcach.

Napęd stanowiły silniki turboodrzutowe: jeden Westinghouse J34-WE-48, bądź J34-WE-36 o ciągu 15,13 kN (T-2A); dwa Pratt & Whitney J60-P-6 o ciągu ok. 13,6 kN (3000 lbf) każdy (T-2B), lub dwa General Electric J85-GE-4 o ciągu ok. 13,1 kN (T-2C). Rozruch silników nie wymagał zewnętrznych agregatów GPU i był możliwy dzięki pokładowemu akumulatorowi.

Konstrukcja samolotu, korzystająca częściowo ze sprawdzonych wzorców była wytrzymała, wygodna w obsłudze oraz serwisowaniu. Wybaczała również łatwo błędy pilotażowe, charakteryzowała się wręcz legendarną niezawodnością. W służbie pozostawała w różnych swoich wersjach ponad 40 lat.

Wersje

T-2A Buckeye

dwumiejscowy odrzutowy samolot treningowy z jednym silnikiem turboodrzutowym Westinghouse J34-WE-36-Turbojet- o ciągu 15,13 kN. Oryginalne oznaczenie T2J-1 Buckeye. Wyprodukowano 217 sztuk.

YT-2B Buckeye (YT2J-2))

T-2A, przebudowane na prototypy T-2B, 2 sztuki

T-2B Buckeye

poprawiona, mocniejsza wersja z dwoma silnikami turboodrzutowymi Pratt & Whitney J60-P-1 o ciągu 13,3 kN każdy. Wyprodukowano 97 sztuk.

YT-2C Buckeye

Prototyp T-2C powstały z T-2B.

T-2C Buckeye

Ostateczna wersja produkcyjna dla US Navy z dwoma silnikami General Electric J85-GE-4- o ciągu 13,1 kN każdy. Wyprodukowano 231 sztuk.

T-2D Buckeye

Wersja eksportowa dla Wenezueli na bazie T-2C. Wyprodukowano 12 sztuk.

T-2E Buckeye

Wersja eksportowa dla Grecji na bazie T-2C. Wyprodukowano 40 sztuk.

Linki zewnętrzne

• Naval Historical Center. history.navy.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-16)]. (ang.)
• Karta podstawowych parametrów technicznych (ang.)
• Military Analysis Network (ang.)
• O T-2 Buckeye na Warbird Alley (ang.)
• T-2 Buckeye na stronie Boeing'a (ang.)
• W miarę szczegółowy artykuł o T-2 Buckeye (ang.)
• T-2 Buckeye na stronie Global Security (ang.)