Monastyr Trójcy Świętej w Międzyrzeczu

Monastyr Trójcy Świętej (ukr. Троїцький монастир) – prawosławny klasztor w Międzyrzeczu na Ukrainie, zajmujący obiekty dawnego klasztoru franciszkańskiego.

monastyr Trójcy Świętej

Троїцький монастир

Widok ogólny
Państwo	Ukraina
Obwód	rówieński
Miejscowość	Międzyrzecz
Kościół	Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Eparchia	rówieńska
Archimandryta	Teodor (Melnyczuk)
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Obiekty sakralne
Cerkiew	Trójcy Świętej
Data budowy	1454, 1606–1610
Data reaktywacji	1991 (otwarcie jako klasztor prawosławny)
Położenie na mapie Ukrainy monastyr Trójcy Świętej
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego monastyr Trójcy Świętej
50°18′26″N 26°29′23″E
Strona internetowa

Wnętrze cerkwi monasterskiej

Historia

Według prawosławnej tradycji około 1240 na terenie dzisiejszego Międzyrzecza powstała wspólnota monastyczna założona przez mnichów z Monasteru Kijowsko-Pieczerskiego. W 1460 Iwan Ostrogski ufundował w miejscowości drewnianą cerkiew Trójcy Świętej, która szybko uległa zniszczeniu wskutek pożaru. Na jej miejscu w XVI w. z fundacji Konstantego Ostrogskiego wzniesiono obronną świątynię zbliżoną w swojej formie do cerkwi ufundowanej przez niego w Ostrogu. Na XVI w. wzmiankowane jest dalsze funkcjonowanie w Międzyrzeczu prawosławnego klasztoru. W 1612 wnuk Konstantego Ostrogskiego Janusz, pierwszy w rodzie Ostrogskich konwertyta z prawosławia na katolicyzm, odebrał obiekt prawosławnym i polecił urządzić w nim kościół katolicki, którym mieli zaopiekować się franciszkanie; dla nich też ufundował klasztor. Obiekt pozostawał w rękach zakonu do 1866, gdy władze rosyjskie dokonały kasaty klasztoru, a dawną cerkiew przywróciły do jej pierwotnych funkcji, organizując prawosławną parafię. Jedno ze skrzydeł klasztoru zamieniono na plebanię. Obiekt został zdewastowany w czasie I wojny światowej, gdy kwaterowały w nim wojska niemieckie.

Cerkiew w Międzyrzeczu pozostawała czynna w II Rzeczypospolitej oraz po przyłączeniu Wołynia do ZSRR, będąc siedzibą parafii. Po 1991 kompleks dawnego klasztoru franciszkanów razem ze świątynią został przekazany Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, który urządził w nim męski monaster.

• Archiwalne widoki klasztoru
• 
  Klasztor w 1900
• 
  Widok ogólny w 1921
• 
  Fasada cerkwi, po 1921
• 
  Wnętrze cerkwi, 1926
• 
  Wnętrze klasztoru, około 1935
• 
  Baszta murów obronnych, przed 1935

Architektura

Kompleks monasteru mieści się w obrębie murów obronnych zamku w Międzyrzeczu. Centralnym punktem jego zabudowań jest szesnastowieczna cerkiew Trójcy Świętej, wzniesiona na planie prostokąta, trójnawowa, z trzema absydami. Obiekt posiada pięć wieżyczek zwieńczonych niskimi kopułami. Jego styl stanowi połączenie elementów bizantyńskich i gotyckich (zachowały się m.in. ostrołukowe okna z maswerkami).

We wnętrzu cerkwi przetrwały ołtarze boczne wstawione przez franciszkanów, jednak wstawiono do nich nowsze ikony. Na krzyżowych sklepieniach i ścianach znajdują się sztukaterie barokowe oraz dziewiętnastowieczny zespół fresków autorstwa Jermakowa, stanowiący naśladownictwo dekoracji malarskiej soboru św. Włodzimierza w Kijowie. Do świątyni monasterskiej z obydwu stron przylegają budynki klasztorne z lat 1606–1610, w stylu renesansowym, ujęte w narożach cylindrycznymi basztami. Przebudowana wieża nad bramą prowadzącą na teren klasztoru pełni funkcję dzwonnicy.

Całość otoczono murem ze strzelnicami i narożnymi wieżami.

Ikona Matki Bożej

Szczególnym kultem w monasterze otaczana jest Ikona Matki Bożej „Dająca Życie”, powstała najprawdopodobniej w XIV w. Pierwotnie należała ona do Ostrogskich, którzy zabierali ją ze sobą na wyprawy wojenne. Wizerunek ten był czczony również przez franciszkanów, zaś w 1779 został koronowany na mocy decyzji papieża Benedykta XIV.