Mikałaj Statkiewicz
Mikałaj (Mikoła) Statkiewicz (biał. Мікала́й (Міко́ла) Ві́ктаравіч Статке́віч, ur. 12 sierpnia 1956 we wsi Ladno w rejonie słuckim) – białoruski polityk, lider opozycyjnej Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Ludowa Hramada), Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Hramada) oraz Ruchu Europejskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 sierpnia 1956 |
|---|---|
| Przewodniczący Białoruskiej Socjaldemokratycznej Hramady | |
| Okres |
od lipca 1995 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
stanowisko zlikwidowane |
| Przewodniczący Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Ludowa Hramada) | |
| Okres |
od 29 czerwca 1996, ostatnio wybrany 27 listopada 2007 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodzony w rodzinie nauczycieli[1]. W 1978 ukończył studia na Wyższej Inżynieryjnej Uczelni Przeciwlotniczo-Rakietowej w Mińsku (WIUPR), otrzymując tytuł inżyniera radioelektroniki. W latach 1978–1982 służył w Armii Radzieckiej w obwodzie murmańskim na północy ZSRR. Tam też został członkiem KPZR, którą opuścił w 1991 na znak protestu przeciwko pacyfikacji Wilna. Kandydat nauk technicznych, podpułkownik rezerwy. W lipcu 1995 wybrany na stanowisko przewodniczącego Białoruskiej Socjaldemokratycznej Hramady, na miejsce odwołanego Aleha Trusaua. Po zjednoczeniu BSdH z Partią Zgody Ludowej został przewodniczącym powstałej w jego wyniku Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Ludowa Hramada). Był założycielem Białoruskiego Zjednoczenia Wojskowych.
31 maja 2005 został skazany razem z Pawłem Siewaryńcem przez Centralny Sąd Okręgowy w Mińsku na podstawie art. 342 kodeksu karnego na trzy lata pracy resocjalizacyjnej za organizację protestów opozycji po październikowym referendum w sprawie wyborów parlamentarnych. Rok później został uznany za więźnia sumienia przez Amnesty International. W lipcu 2007 został przedterminowo zwolniony z więzienia.
Zapowiedział start w wyborach prezydenckich 2010[2].
Udział w wyborach prezydenckich w 2010 roku
edytujMikałaj Statkiewicz uczestniczył w demonstracji w Mińsku przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich wieczorem 19 grudnia 2010 roku. W czasie, gdy milicja i wojsko zaczęły bić i aresztować jej uczestników, opuścił miejsce demonstracji taksówką, której zajechały drogę dwa samochody osobowe i został uprowadzony[3] do izby śledczej białoruskiego KGB, gdzie od chwili porwania prowadził głodówkę protestacyjną[4] i odmawiał zeznań[5].
Represje wobec współpracowników
edytujW nocy z 22 na 23 grudnia, w czasie fali represji wobec opozycji po wyborach prezydenckich, aresztowany został Siarhiej Marcalou, szef sztabu wyborczego Mikałaja Statkiewicza. Marcalou został zabrany z pociągu relacji Mińsk – Warszawa, którym jechał do Warszawy, na zaproszenie nadającej z Polski, białoruskojęzycznej stacji telewizyjnej Biełsat TV. Zatrzymania dokonali białoruscy pogranicznicy w Brześciu, na granicy polsko-białoruskiej. Do rana 24 grudnia przetrzymywany był w najbliższym oddziale rejonowym milicji. Tego samego dnia wieczorem rodzina Marcaleua otrzymała telefon z białoruskiego KGB, że ten znajduje się w izolatce śledczej tej instytucji i jest podejrzany w sprawie o organizację masowych niepokojów w Mińsku 19 grudnia[6].
Proces i wyrok
edytujW 2011 roku sąd rejonu lenińskiego Mińska skazał go na 6 lat więzienia za organizację masowych zamieszek 19 grudnia 2010 roku[7], potem po wypuszczeniu bywał znowu wielokrotnie aresztowany i skazywany. W 2020 roku został zatrzymany z kandydatem na prezydenta Siarhiejem Cichanouskim i współpracownikami, oskarżonymi na podstawie art. 293 Kodeksu Karnego („Organizacja masowych zamieszek z przemocą wobec osób, pogromów, podpaleń, niszczenia mienia lub zbrojnego oporu wobec przedstawicieli władz”)[8], a w grudniu 2021 skazany na 14 lat[9].
Poglądy
edytujW swoim programie wyborczym był za reformą edukacji, wprowadzeniem bezpłatnych studiów wyższych i możliwość wyboru miejsca pracy (obecnie państwo kontroluje przydział stanowisk pracy dla absolwentów uczelni państwowych). Polityk uważał, że gospodarkę i przemysł należy zmodernizować, pozyskać nowe inwestycje i wprowadzić nowe technologie; inwestorom ułatwić wejście na rynek poprzez ulgi podatkowe, usunięcie systemu kontraktowego, który łamał prawa pracowników. Optował za przywróceniem ulg dla najbiedniejszej części społeczeństwa.
W kwestii prawa wyborczego Statkiewicz był zwolennikiem likwidacji przedterminowych wyborów i uświadomienie społeczeństwu, że ma wpływ na wyniki głosowania. Dlatego przed wyborami prezydenckimi apelował o nieoddawanie swoich głosów przed wyznaczonym terminem, o wyłanianie wśród społeczeństw lokalnych własnych obserwatorów, o żądanie publicznego liczenia głosów po zakończeniu głosowania[10].
Życie prywatne
edytujMikałaj Statkiewicz jest żonaty z Maryną Adamowicz[7]. Jego dziadek został aresztowany w okresie Wielkiego Terroru i zginął w Słucku w styczniu 1938 r.[11]
Odznaczenia
edytuj- Medal 100-lecia Białoruskiej Republiki Ludowej – 2019[12]
- Medal „Za nienaganną służbę” III Klasy – ZSRR
Przypisy
edytuj- ↑ Biografia Mikałaja Statkiewicza na stronie „Kto jest kim w Republice Białorusi”. who.bdg.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-06)]. (ros.).
- ↑ Зміцер Панкавец, Мілінкевіч абвесціць пра старт выбарчай кампаніі 3 мая, Nasza Niwa z 28 kwietnia 2010 (biał.).
- ↑ Aleś Daszczynski: Haurucikau zajaulaje ab wykradańni i źniknieńni Statkiewicza. Radio Swaboda, 2010-12-21 12:56. [dostęp 2010-12-21]. (biał.).
- ↑ ZP: Mikoła Statkiewicz treci dzień trymaje haładouku. Nasza Niwa, 2010-12-21 23:03. [dostęp 2010-12-21]. (biał.).
- ↑ Tatjana Korowienkowa: Statkiewicz otkazałsia ot daczy pokazanij i objawił hołodowku w SIZO KGB. BiełaPAN, 2010-12-22 12:29. [dostęp 2010-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-23)]. (ros.).
- ↑ Kiraunik sztabu Statkiewicza Siarhiej Marcelau znajduje się w SIZA KDB. [dostęp 2010-12-18].
- ↑ a b Mikoła Statkiewicz budzie siadzieć u Szkłowie. Nasza Niwa, ЗП 2011-06-06 16:58. [dostęp 2011-06-07]. (biał.).
- ↑ Nikolai Statkevich is 65! A look back at the politician’s recent actions [online], belsat.eu [dostęp 2021-12-14] (ang.).
- ↑ Belarus jails opposition leader’s husband for 18 years [online], the Guardian, 14 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-14] (ang.).
- ↑ Priedwybornaja programma kandidata w priezidienty Riespubliki Biełaruś Statkiewicza H. W.. NewsBY.org – Nowosti Biełarusi, 2010-11-29. [dostęp 2010-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-23)]. (ros.).
- ↑ У Слуцкім раёне на месцах масавых расстрэлаў устаноўлены і асвечаны Крыжы Памяці [online], Nowy Czas [dostęp 2020-12-16].
- ↑ Siarhiej Nawumczyk: Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100. svaboda.org, 27 marca 2019. [dostęp 2024-08-25]. (biał.).