Mazur (nazwisko)

Mazur (forma żeńska Mazur, Mazurowa, Mazurówna, liczba mnoga Mazurowie)^{[potrzebny przypis]} – polskie nazwisko. 13 pod względem popularności nazwisko w Polsce. Według bazy PESEL 27.01.2022 r. nazwisko to nosiło 34 193 Polek i 34 144 Polaków^[1].

Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Mazur, czyli od mieszkańca Mazowsza.^{[potrzebny przypis]}

Znaczna liczebność osób noszących to nazwisko może wiązać się z faktem, że z przeludnionego Mazowsza pochodzili liczni koloniści zasiedlający stopniowo różne tereny dawnej Rzeczypospolitej^[2]. W przysłowiach ludowych oznaczał człowieka upartego^[3] i walecznego^[4]

Istnieje teza, że słowo może mieć pochodzenie staroruskie – Madzior → Maziur → Mazur (węgierskie Magyar → Węgier) i pierwotnie oznaczało węgierskich najeźdźców. Z czasem nazwa została przeniesiona na przybywających z Mazowsza uciążliwych osadników^[5].

Marcin Kromer oraz Alessandro Guagnini uważali, że nazwa Mazowsze pochodzi od imienia Miecława Maslausza albo Mazosza, cześnika Mieszko II Lambert, który zbiegł na Węgry.

Ponad 70% osób noszących nazwisko Mazur mieszka na południu kraju (głównie między Katowicami a Lublinem).^{[potrzebny przypis]}

Nazwisko Mazur w województwach

podkarpackim – 9 530, nr 1
lubelskim – 8 019, nr 2
opolskim – 2 512, nr 3
świętokrzyskim – 2 512, nr 4

Znane osoby o tym nazwisku

Edward Mazur – polski przedsiębiorca działający w USA
Elżbieta Mazur – polska pianistka mieszkająca w Austrii
Hanna Zofia Fellmann-Mazur – polska biolog
Ireneusz Mazur – siatkarz
Jan Mazur – biskup siedlecki
Jan Mazur – paulin, profesor nauki społecznej Kościoła katolickiego
Jan Mazur – dziennikarz
Jerzy Mazur – biskup ełcki
Jerzy Mazur – kierowca rajdowy
Kazimierz Mazur – polski aktor
Krystyna Mazur – polska polityk
Krystyna Mazurówna – polska tancerka
Krzysztof Mazur – polski politolog i filozof, działacz polityczny
Maciej Mazur dziennikarz, reporter TVN
Magdalena Mazur – polska modelka i aktorka
Marian Mazur – polski naukowiec
Marian Mazur – polski prawnik
Monika Mazur – polska aktorka
Paweł Mazur – polski malarz, poeta, rysownik
Przemysław Mazur – pilot rajdowy
Sławomir Mazur – polski entomolog
Stanisław Mazur – polski matematyk
Tadeusz Czesław Mazur – polski biolog i parazytolog
Włodzimierz Mazur – piłkarz, reprezentant Polski

Pseudonim Mazur

Włodzimierz Bochenek ps. Mazur (1894–1926) – polski wojskowy

Zobacz też

Przypisy

↑ Najpopularniejsze nazwiska w Polsce wraz z liczbą wytąpień i podziałem na płeć [online], dane.gov.pl [dostęp 2022-07-09] .
↑ „Mazowsze zasługuje na uwagę ze względu uzdolnień kolonizacyjnych ludności, które to plemię zapędzały na Ruś Czerwoną, w ziemię bialską, więc w sadyby dawnych Jaćwingów, na Podole. Wszędzie jednakże swoje plemienne cechy, a chociażby nazwę Mazurzy. Do dziś dnia (Tatomir Geografija Galicji 1876, s. 59) między Rabą a lewym brzegiem Sanu ludność miejscowa nosi nazwę Mazurów, z których część pod nazwą Grębowiaków (Lisowiaków al. Borowców) siedzi między Wisłą, dolnym Sanem po Mielec, i Leżajsk. Mamy zaś ślady, że w 1373 w Sanockiem nad Sanem, z daru księcia Władysława Opolczyka, a wówczas pana Rusi (lwowskiej) otrzymał wieś Jabłonicę Przybysław syn Fala z ziemi łęczyckiej (AGZ t. VII, s. 15–16)...”, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI. III. Etnografia i stosunki społeczne. s. 191.
↑ „Uparty jak Mazur”; „Mazur, gdy go oddadzą do dworu: pierwszego roku kpią z niego, drugiego – on drwi z drugich, trzeciego iz samego pana”, [w:] Zbigniew Benedyktowicz. Portrety „obcego”: od stereotypu do symbolu. 186.
↑ „Polak do rady, Litwin do zwady, Mazur do boju, Niemiec do stroju, Włoch do lutni, Rusin do bałamutni” z 1640.” Ruch Literacki 1988. t. 29, s. 92.
↑ „Na Rusi Czerwonej, staroruskie (XIV-XV wiek) to Madzior, Maziur, Mazur – „Węgier” – uciążliwi dla rodzimej ludności czerwonoruskiej najeźdźcy węgierscy których zastąpili dokuczliwi przybysze z Mazowsze. Mazur „mieszkaniec Mazowsza”, jest późnym (1596) rutenizmem, w świetle materiałów onomastycznych – częste w województwie ruskim nazwy osobowe; Mazur, Mazurek, też Maziur, Madziur, Madzior”. [w:] Andrzej Bańkowski. Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1-3, 2000, s. 156.

[1] Najpopularniejsze nazwiska w Polsce wraz z liczbą wytąpień i podziałem na płeć [online], dane.gov.pl [dostęp 2022-07-09] .

[2] „Mazowsze zasługuje na uwagę ze względu uzdolnień kolonizacyjnych ludności, które to plemię zapędzały na Ruś Czerwoną, w ziemię bialską, więc w sadyby dawnych Jaćwingów, na Podole. Wszędzie jednakże swoje plemienne cechy, a chociażby nazwę Mazurzy. Do dziś dnia (Tatomir Geografija Galicji 1876, s. 59) między Rabą a lewym brzegiem Sanu ludność miejscowa nosi nazwę Mazurów, z których część pod nazwą Grębowiaków (Lisowiaków al. Borowców) siedzi między Wisłą, dolnym Sanem po Mielec, i Leżajsk. Mamy zaś ślady, że w 1373 w Sanockiem nad Sanem, z daru księcia Władysława Opolczyka, a wówczas pana Rusi (lwowskiej) otrzymał wieś Jabłonicę Przybysław syn Fala z ziemi łęczyckiej (AGZ t. VII, s. 15–16)...”, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI. III. Etnografia i stosunki społeczne. s. 191.

[3] „Uparty jak Mazur”; „Mazur, gdy go oddadzą do dworu: pierwszego roku kpią z niego, drugiego – on drwi z drugich, trzeciego iz samego pana”, [w:] Zbigniew Benedyktowicz. Portrety „obcego”: od stereotypu do symbolu. 186.

[4] „Polak do rady, Litwin do zwady, Mazur do boju, Niemiec do stroju, Włoch do lutni, Rusin do bałamutni” z 1640.” Ruch Literacki 1988. t. 29, s. 92.

[5] „Na Rusi Czerwonej, staroruskie (XIV-XV wiek) to Madzior, Maziur, Mazur – „Węgier” – uciążliwi dla rodzimej ludności czerwonoruskiej najeźdźcy węgierscy których zastąpili dokuczliwi przybysze z Mazowsze. Mazur „mieszkaniec Mazowsza”, jest późnym (1596) rutenizmem, w świetle materiałów onomastycznych – częste w województwie ruskim nazwy osobowe; Mazur, Mazurek, też Maziur, Madziur, Madzior”. [w:] Andrzej Bańkowski. Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1-3, 2000, s. 156.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]