Komisariat Straży Granicznej „Sośnie”
Komisariat Straży Granicznej „Sośnie” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[3]. Komisariat Straży Celnej „Konradów”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Ostrów”[4].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Sośnie”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[6].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujRozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[7]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Sośnie” do Inspektoratu Granicznego nr 12 „Ostrów” i określił jego strukturę organizacyjną[8]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[9]. Rozkazem komendanta Straży Granicznej z 10 lipca w sprawach organizacyjnych w ramach komisariatu przeniesiono placówkę Straży Granicznej „Żabnik” do m. Bogdaj. Tym samym rozkazem utworzono nową placówkę w m. Starża, a placówkę Katy Śląskie przeniesiono do podkomisariatu „Kobyla Góra”[10]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[11]. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Grabów”[12].
Służba graniczna
edytujOficerowie komisariatu uzbrojeni byli w pistolety i szable, szeregowi w kbk Mosin wz. 91/98. Kierownicy placówek, przewodnik psa i wywiadowcy posiadali dodatkowo pistolety czeskie kal.9 mm. Kierownik komisariatu i zastępca posiadali konie do swojej dyspozycji. Na stanie komisariatu znajdował się jeden rower. Szeregowi do służby używali rowerów prywatnych[13].
Ludność na terenie odpowiedzialności komisariatu w 70% była wyznania ewangelickiego i posługiwała się językiem niemieckim. Komendant posterunku oceniał, że odnosi się do organów państwa z rezerwą. Przemytnicy rekrutowali się z okolicznych wiosek. Przemycali zazwyczaj sacharynę, części rowerowe i pomarańcza. W ciągu roku 1932 komisariat zatrzymał około 150 osób. Przemycali oni towar na sumę 11 185,65 zł[14]. W 1934 przemyt w 1934 oszacowano na 2790,25 zł, zatrzymano 66 osób[15].
Sąsiednie komisariaty:
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w kwietniu 1928[8]:
- komenda – Sośnie
- placówka Straży Granicznej I linii „Konradów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dobrzec”
- placówka Straży Granicznej I linii „Pawłów”
- placówka Straży Granicznej II linii „Sośnie”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[8]:
- komenda – Sośnie
- placówka Straży Granicznej I linii „Żabnik” → przeniesiona do Bograja
- placówka Straży Granicznej I linii „Konradów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dobrzec”
- placówka Straży Granicznej I linii „Pawłów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kąty Śląskie” → przekazana do podkomisariatu „Kobyla Góra”
- placówka Straży Granicznej II linii „Sośnie”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[16]:
- 2/12 komenda – Sośnie
- placówka Straży Granicznej I linii „Bogdaj”
- placówka Straży Granicznej I linii „Starza”
- placówka Straży Granicznej I linii „Konradów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dobrzec”
- placówka Straży Granicznej I linii „Pawłów”
- placówka Straży Granicznej II linii „Sośnie”
- placówka Straży Granicznej II linii „Ostrów”
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| aspirant | Mikołaj Rudenko | – 26 X 1932[17] | |
| przodownik | Lucjan Klimontowicz[18] | ||
| aspirant | Jan Gołas | 24 I 1934 – 6 V 1934[15] | |
| podkomisarz | Rafał Sławoszewski | 6 V 1934[15] – | |
| aspirant | Zbigniew Bąkiewicz | 7 VIII 1939[19] – | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik | Zbigniew Bąkiewicz | 1 V 1939[20] – 7 VIII 1939 | komendant komisariatu |
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 27.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 49.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.
- ↑ Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 9.
- ↑ Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 14.
- ↑ a b c Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 3/34.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
- ↑ Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 2, 14.
- ↑ Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 2.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 65/39.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Kronika Inspektoratu Granicznego „Ostrów” w latach 1932–1933 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/411.)
- Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)