Karl Hanke
Karl Hanke (ur. 24 sierpnia 1903 w Lubaniu, zm. prawdop. 1945) – niemiecki polityk, wojskowy i młynarz, kolejno osobisty sekretarz Goebbelsa, poseł do Landtagu i Reichstagu z ramienia NSDAP, wiceprezes Izby Kultury Rzeszy, gauleiter Dolnego Śląska, w ostatnich dniach wojny następca Himmlera jako Reichsführer-SS (dowódca Schutzstaffel) i zwierzchnik Ordnungspolizei, zbrodniarz wojenny.
.jpg) Karl Hanke w lutym 1945 roku | |
 Reichsführer-SSChef der Deutschen Polizei | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 sierpnia 1903 |
|---|---|
| Data śmierci |
1945 |
| Przebieg służby | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
19 Pułk Piechoty |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujKarl Hanke urodził się w Lauban (obecnie Lubań) jako syn inżyniera kolejowego. Jego starszy brat zginął podczas I wojny światowej. Karl był podczas tej wojny zbyt młody, by służyć w wojsku, jednak w latach dwudziestych jako Zeitfreiwilliger (czasowy ochotnik) odbył służbę w 19 Pułku Piechoty Reichswehry we Frankfurcie nad Odrą[1].
Hanke otrzymał wykształcenie w szkole młynarskiej w Dippoldiswalde w Saksonii i po roku przerwy, który spędził pracując w warsztacie kolejowym, pracował w młynarstwie od 1921 do 1926. W 1928 ukończył w Berufspädagogisches Institut w Berlinie studia, które dały mu uprawnienia do uczenia młynarstwa[1][2].
1 listopada 1928 wstąpił do NSDAP jako Amtswalter. W 1929 zgłosił się do rezerwy Sturmabteilung (SA). W 1930 awansował na Strassenzellenleitera i później na Sektionsführera w Berlinie. Po wyrzuceniu z pracy w państwowej szkole ze względu na swoje zaangażowanie polityczne Hanke zaczął pracować na pełny etat w partii. W 1931 został Kreisleiterem Westendu, a od 1 kwietnia 1932 osobistym sekretarzem Josepha Goebbelsa w Ministerstwie Propagandy Rzeszy i kierownikiem Głównego Biura w Dyrekcji Propagandy Rzeszy NSDAP (Reichspropagandaleitung der NSDAP)[2]. Również w kwietniu 1932 został delegatem NSDAP do Landtagu, a później także do Reichstagu z okręgu poczdamskiego, którą to pozycję piastował aż do końca wojny[3].
W ramach kontynuacji swojej kariery wstąpił do Allgemeine SS w 1934, służąc w 6. SS-Standarte. W 1937 został wiceprezesem Izby Kultury Rzeszy[4].
W przededniu wybuchu II wojny światowej, w okresie romansu Goebbelsa z gwiazdą kina czeskiego Lidą Baarovą, Hanke został bliskim przyjacielem Magdy Goebbels. Ostra interwencja Hitlera spowodowała zakończenie obu romansów i koniec ministerialnej kariery Hankego[5].
W 1939 zgłosił się na ochotnika do służby wojskowej. We wrześniu i październiku służył w 3 Dywizji Pancernej w Polsce, w maju i czerwcu 1940 w 7 Dywizji Pancernej we Francji (słynna „Dywizja Duchów” pod generałem Rommlem). Tam też otrzymał Krzyż Żelazny pierwszego i drugiego stopnia oraz był rekomendowany do Krzyża Rycerskiego. Opuścił armię w 1941 w stopniu porucznika[6].
W 1941 został gauleiterem Dolnego Śląska z osobistego rozkazu Hitlera[2]. Rok później Heinrich Himmler awansował go na Gruppenführera SS. Podczas rządów Hankego z jego rozkazu straconych zostało w stolicy prowincji ponad tysiąc osób, przez co zyskał sobie przydomek kata Breslau[7].
20 stycznia 1945 ogłosił Wrocław twierdzą. Kobiety i dzieci pieszo, w 20-stopniowym mrozie, musiały opuścić miasto, a wszyscy mężczyźni między 16 i 60 r.ż. podlegali służbie wojskowej. Potem postanowił utworzyć pas startowy o szerokości 300 m i długości 1500 m w centrum miasta po wysadzeniu budynków. Hitler żąda tego, aby do twierdzy można było przewieźć żołnierzy i materiały. Do niwelacji terenu skierowano także dzieci, chłopcy od 10, dziewczynki od 12 lat[8].
29 kwietnia 1945 otrzymał stopnie Reichsführera-SS i Chef der Deutschen Polizei jako dowódca SS i Ordnungspolizei w miejsce Heinricha Himmlera, którego Hitler uznał za zdrajcę[9]. Przebywał w Festung Breslau niemal do samego zdobycia miasta przez Armię Czerwoną. Rankiem 6 maja (około godziny 5:30[10]) uciekł z miasta zarekwirowaną awionetką typu Storch. Maszyna została trafiona w zbiornik paliwa i musiała awaryjnie lądować. Naprawiono ją koło lotniska w Mirosławicach i Hanke z pilotem skierowali się do Świdnicy na tamtejsze lotnisko Luftwaffe.
Dalsze losy Hankego są niejasne. Prawdopodobnie przesiadł się w Świdnicy na inny samolot, który rozbił się w Kraju Sudetów. Hanke przeżył i przyłączył się do Dywizji „Horst Wessel”, z którą prawdopodobnie trafił do niewoli, po czym został zabity podczas próby ucieczki z miejsca internowania lub osadzenia przez czeskich wartowników pod Chomutovem[11].
Awanse
edytujŹródło:[12]
- SS-Anwärter – 1934
- SS-Sturmbannführer – 1934
- SS-Obersturmbannführer – 1935
- SS-Brigadeführer – 1941
- SS-Gruppenführer – 1942
- Reichsführer-SS – 29 kwietnia 1945
Przypisy
edytuj- ↑ a b Mitcham 2007 ↓, s. 43.
- ↑ a b c Hanke, Karl [online], www.bundesarchiv.de [dostęp 2024-12-04].
- ↑ Mitcham 2007 ↓, s. 44.
- ↑ Miller 2015 ↓, s. 18.
- ↑ Longerich 2015 ↓, s. 420.
- ↑ Mitcham 2007 ↓, s. 54, 55.
- ↑ Hanke Karl (1903–1945). Gauleiter of Lower Silesia 1941–1945. Yad Vashem, 2015. [dostęp 2024-11-28]. (ang.).
- ↑ Hitlers Gauleiter feierte Partys, bevor er floh [online], www.welt.de [dostęp 2024-12-04].
- ↑ Evans 2008 ↓, s. 724.
- ↑ Beata Maciejewska: Jak Hanke z Wrocławia uciekał. Gazeta Wyborcza, 8.05.2003. [dostęp 2024-11-28].
- ↑ Biały 2007 ↓.
- ↑ Miller 2015 ↓, s. 15–16.
Bibliografia
edytuj- Lucyna Biały: Duch Gór – Rübezahl. Geneza i rozpowszechnienie legendy. Jelenia Góra: 2007. ISBN 978-83-89863-54-6.
- Richard J. Evans: The Third Reich at War. New York: Penguin Group, 2008. ISBN 978-0-14-311671-4. (ang.).
- Peter Longerich: Goebbels: A Biography. New York: Random House, 2015. ISBN 978-1-4000-6751-0. (ang.).
- Michael Miller: Leaders of the SS and German Police. T. Vol. 2.. San Jose, CA: R. James Bender, 2015. ISBN 978-1-932970-25-8. (ang.).
- Samuel W. Mitcham: Rommel's Lieutenants: The Men Who Served the Desert Fox, France, 1940. Mechanicsburg, PA: Greenwood Publishing Group, 2007. ISBN 978-0-275-99185-2. (ang.).